Antibiyotiğe Bağlı İshal

Sayfa İçeriği

Sağlık Bilgisi Paylaş !

Antibiyotiğe bağlı ishal, bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan ilaçları (antibiyotikler) aldıktan sonra günde üç veya daha fazla kez gevşek, sulu dışkılama anlamına gelir.

Antibiyotik alan yaklaşık 5 kişiden 1’inde antibiyotikle ilişkili ishal gelişir. Çoğu zaman antibiyotikle ilişkili ishal hafiftir ve tedavi gerektirmez. İshal genellikle antibiyotiği almayı bıraktıktan birkaç gün sonra düzelir. Daha ciddi antibiyotikle ilişkili ishal, antibiyotiklerin durdurulmasını veya bazen değiştirilmesini gerektirir.

Antibiyotiğe Bağlı İshal Belirtileri

Çoğu insan için antibiyotikle ilişkili ishal, aşağıdaki gibi hafif belirti ve semptomlara neden olur:

Gevşek tabureler
Daha sık bağırsak hareketleri

Antibiyotiğe bağlı ishalin, antibiyotik almaya başladıktan yaklaşık bir hafta sonra başlaması muhtemeldir. Ancak bazen ishal ve diğer semptomlar antibiyotik tedavisini bitirdikten günler, hatta haftalar sonra ortaya çıkar.

Clostridioides difficile (eski adıyla Clostridium difficile) enfeksiyonu

C. difficile, antibiyotikle ilişkili daha ciddi ishale neden olabilen toksin üreten bir bakteridir. C. difficile enfeksiyonu gevşek dışkılara ve daha sık bağırsak hareketlerine neden olmanın yanı sıra aşağıdakilere de neden olabilir:

Şiddetli ishal ve dehidrasyon
Alt karın ağrısı ve kramp
Düşük dereceli ateş
Mide bulantısı
İştah kaybı

Ne zaman doktora görünmeli

Antibiyotiğe bağlı ishalin ciddi belirti ve semptomları varsa hemen doktorunuzu arayın. Bu belirti ve semptomlar bazı durumlarda ortaktır; bu nedenle doktorunuz, nedeni belirlemek için dışkı veya kan testleri gibi testler önerebilir.

Antibiyotiğe Bağlı İshal Nedenleri

Antibiyotiğe bağlı ishalin neden oluştuğu tam olarak anlaşılamamıştır. Genellikle antibakteriyel ilaçların (antibiyotikler) gastrointestinal sisteminizdeki iyi ve kötü bakterilerin dengesini bozduğu zaman ortaya çıktığı düşünülmektedir.

İshale en çok neden olan antibiyotikler

Neredeyse tüm antibiyotikler antibiyotikle ilişkili ishale neden olabilir. En yaygın olarak kullanılan antibiyotikler şunları içerir:

Klaritromisin gibi makrolidler
Sefdinir ve sefpodoksim gibi sefalosporinler
Siprofloksasin ve levofloksasin gibi florokinolonlar
Amoksisilin ve ampisilin gibi penisilinler

C. difficile enfeksiyonu

Antibiyotikler sindirim sisteminizdeki bakteri dengesini bozduğunda C. difficile bakterileri hızla kontrolden çıkabilir. C. difficile bakterileri bağırsak zarına saldıran toksinler oluşturur. C. difficile enfeksiyonuyla en sık ilişkilendirilen antibiyotikler arasında klindamisin, florokinolonlar, sefalosporinler ve penisilinler bulunur; ancak hemen hemen her antibiyotiği kullanmak sizi riske atabilir.

Risk faktörleri

Antibiyotiğe bağlı ishal, antibiyotik alan herkeste ortaya çıkabilir. Ancak aşağıdaki durumlarda antibiyotikle ilişkili ishal geliştirme olasılığınız daha yüksektir:

Geçmişte antibiyotiğe bağlı ishal geçirdiyseniz
Uzun süre antibiyotik ilaçları aldınız
Birden fazla antibiyotik ilacı alıyorsanız

Komplikasyonlar

Her türlü ishalin en sık görülen komplikasyonlarından biri aşırı sıvı ve elektrolit kaybıdır (dehidrasyon). Şiddetli dehidrasyon hayatı tehdit edici olabilir. Belirtiler ve semptomlar arasında çok kuru ağız, yoğun susuzluk, az idrara çıkma veya hiç idrara çıkma, baş dönmesi ve halsizlik yer alır.

Önleme

Antibiyotiğe bağlı ishalin önlenmesine yardımcı olmak için şunları deneyin:

Antibiyotikleri yalnızca gerektiğinde alın. Doktorunuz gerekli olduğunu düşünmediği sürece antibiyotik kullanmayın. Antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonları tedavi edebilir ancak soğuk algınlığı ve grip gibi viral enfeksiyonlara yardımcı olmaz.
Bakıcılardan ellerini yıkamalarını isteyin. Evde veya hastanede bakım alıyorsanız, herkesten size dokunmadan önce ellerini yıkamasını veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanmasını isteyin.
Daha önce antibiyotiğe bağlı ishal veya C. difficile geçirdiyseniz doktorunuza söyleyin. Geçmişte bir kez antibiyotiğe bağlı ishal veya C. difficile geçirmiş olmak, antibiyotiklerin tekrar aynı reaksiyona neden olma olasılığını artırır. Doktorunuz sizin için farklı bir antibiyotik seçebilir.

Teşhis

Antibiyotiğe bağlı ishali teşhis etmek için doktorunuz muhtemelen yakın zamanda antibiyotik tedavisi görüp görmediğiniz de dahil olmak üzere sağlık geçmişiniz hakkında size sorular soracaktır. Doktorunuz C. difficile enfeksiyonunuz olduğundan şüpheleniyorsa, dışkı örneğinizde bakteri olup olmadığı test edilecektir.

Antibiyotiğe Bağlı İshal Tedavisi

Antibiyotiğe bağlı ishalin tedavisi belirti ve semptomlarınızın ciddiyetine bağlıdır.

Antibiyotiğe bağlı hafif ishalle başa çıkma tedavileri

Hafif ishaliniz varsa belirtileriniz muhtemelen antibiyotik tedaviniz bittikten sonraki birkaç gün içinde düzelecektir. Bazı durumlarda doktorunuz ishaliniz geçinceye kadar antibiyotik tedavinizi durdurmanızı önerebilir.

C. difficile enfeksiyonuna neden olan zararlı bakterilerle mücadeleye yönelik tedavi

C. difficile enfeksiyonu geliştirirseniz, doktorunuz muhtemelen halihazırda kullanmakta olduğunuz antibiyotiği durduracak ve ishalinize neden olan C. difficile bakterisini öldürmeyi hedefleyen antibiyotikler reçete edebilir. Ayrıca mide asidini baskılayan ilaçları almayı bırakmanız da istenebilir. Bu tür enfeksiyonu olan kişilerde ishal belirtileri geri dönebilir ve tekrar tedavi gerektirebilir.

Kendi kendine bakım

İshalle baş etmek için:

Yeterli sıvı tüketin. İshalden kaynaklanan hafif sıvı kaybını önlemek için daha fazla su veya elektrolit içeren içecekler içirin. Daha ciddi bir kayıp için, oral rehidrasyon solüsyonu gibi su, şeker ve tuz içeren sıvıları içirin. Şeker oranı yüksek olmayan et suyu veya meyve suyunu deneyin. Belirtilerinizi kötüleştirebilecek kahve, çay ve kola gibi şeker oranı yüksek veya alkol veya kafein içeren içeceklerden kaçının.İshalli bebekler ve çocuklar için, sıvı ve elektrolitleri yenilemek amacıyla doktorunuza Pedialyte gibi bir oral rehidrasyon solüsyonu kullanmasını isteyin.
Belirli yiyeceklerden kaçının. İshaliniz sırasında yağlı ve baharatlı yiyeceklerin yanı sıra süt ürünlerinden de kaçınmak iyi bir fikirdir. Belirtileriniz düzeldikten hemen sonra genellikle normal bir diyete dönebilirsiniz.
İshal önleyici ilaçları sorun. Bazı hafif antibiyotiğe bağlı ishal vakalarında doktorunuz loperamid (Imodium AD) gibi ishal önleyici ilaçlar önerebilir. Ancak ishal önleyici ilaçlar almadan önce doktorunuza danışın çünkü bunlar vücudunuzun toksinleri ortadan kaldırma becerisine müdahale edebilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. C. difficile enfeksiyonu gelişirse bu ilaçlar kullanılmamalıdır.

İnsanlar sindirim sistemlerinde sağlıklı bakterileri yeniden dengeleyebilecekleri umuduyla yoğurt gibi gıdalarda bulunan probiyotiklere yönelebilirler. Ancak reçetesiz satılan probiyotiklerin antibiyotiğe bağlı ishal semptomlarını azaltmaya yardımcı olup olamayacağı konusunda fikir birliği yok. Ancak bağışıklık sisteminiz zayıf olmadığı sürece probiyotik almak zararlı görünmüyor.

Referanslar: