Çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri, buğday veya diğer glüten içeren gıdaların diyete sokulmasından sonra, tipik olarak 6-9 aylık olduktan sonra herhangi bir zamanda gelişebilir.

Bazı çocukların neden erken yaşta hastalandıkları, bazılarının ise sadece yıllarca maruz kaldıktan sonra hastalandıkları bilinmemektedir.

Çocuğunuzu ilk belirtilerde veya ailede çölyak hastalığı olup olmadığını test etmek çok önemlidir.

Birinci derece akrabaların (ebeveyn, kardeş, çocuk) çölyak hastalığının kendisinde gelişme şansı 10’da 1’dir.

Çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri nelerdir?

Semptomların şiddetinde büyük farklılıklar vardır – birçok çocuk glüteni tükettikten sonra dakikalar ila saatler içinde semptomlar yaşar ve bu sadece birkaç saat sürebilir.

Diğerlerinde semptomlar birkaç gün veya iki haftaya kadar sürebilir. Birçok çocukta aşırı gaz, karın ağrısı veya kabızlık gibi gözden kaçması kolay hafif semptomlar vardır. Diğer çocuklar, gelişememe, kilo kaybı ve kusma dahil olmak üzere daha erken tanı ile sonuçlanabilecek daha ciddi semptomlara sahiptir.

Neyse ki, çocuklar ve ergenler genellikle glutensiz diyetle tedaviye iyi yanıt verirler. Çoğu çocuk diyetten iki hafta sonra önemli ölçüde daha iyi hissediyor ve normal boy, kilo ve kemik sağlığına kavuşuyor.

Yaşlarına bağlı olarak çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri farklılık gösterebilir!

Bebekler ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri:

Bebekler ve küçük çocuklar genellikle gastrointestinal sistemde ortaya çıkan daha belirgin semptomlara sahip olma eğilimindedir.

Belirtiler bunlarla sınırlı olmamakla birlikte şunları içerir:

. Kusma
. Şişkinlik
. Sinirlilik
. Yetersiz büyüme
. Karın distansiyonu
. Çok kötü dışkı ile ishal
. Yetersiz beslenme

Okul çağındaki çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri:

Kusma, okul çağındaki çocuklarda, bebeklere ve küçük çocuklara göre daha az görülür.

Belirtiler bunlarla sınırlı olmamakla birlikte şunları içerir:

. Mide ağrıları veya karın ağrısı
. Karın distansiyonu
. İshal
. Kabızlık
. Kilo veya kilo kaybı problemi

Gençlerde ve büyük çocuklarda çölyak hastalığı belirtileri:

Daha büyük çocuklar ve gençler, bağırsak sistemi ile açıkça ilişkili olmayan, “bağırsak dışı” veya “atipik” semptomlar olarak adlandırılan semptomlara veya ilgili bulgulara sahip olabilirler.

Bu belirtiler, hekimi çölyak hastalığını test etmeye ikna edebilecek olanlardır.

Bu tezahürlerin bazıları şunları içerir:

. Yetersiz büyüme
. Kilo kaybı
. Gecikmeli ergenlik
. Kemiklerde veya eklemlerde ağrı
. Kronik yorgunluk
. Tekrarlayan baş ağrıları veya migren
. Kaşıntılı deri döküntüsü (dermatitis herpetiformis)
. Tekrarlayan ağız yaraları, aftöz ülser olarak adlandırılır ve pamukçuk yaralarına benzer.

Çölyak hastalığı olan ergenlerde panik atakların yanı sıra anksiyete ve depresyon gibi duygudurum bozuklukları da olabilir.

Semptomsuz veya hafif semptomları olan çocuklarda çölyak hastalığı

Belirtileri olmayan çocuklarda çölyak hastalığının bulunabilmesinin iki ana yolu vardır.

Birincisi, çölyak hastalığı için testin önerildiği ilişkili bir duruma sahip olmaktır:

. Çölyak hastalığı olan aile üyesi
. Tip 1 diyabet
. Tiroid hastalığı
. IgA eksikliği
. Juvenil Kronik Artrit
. Down sendromu (Trizomi 21)
. Williams sendromu
. Turner sendromu

İkincisi, tipik semptomlara neden olmayan diğer çölyak hastalığı belirtilerine sahip olmaktır:

. Demir eksikliği anemisi
. Yüksek seviyelerde karaciğer enzimleri AST ve ALT
. Osteopeni (ince kemikler)
. Diş minesinin kusurları

Çocuklarda Şiddetli Çölyak Hastalığı:

Çocukluk çağında şiddetli çölyak hastalığı vakaları artık çok nadirdir.

Şiddetli vakaların belirtileri şunları içerir:

. Kronik yorgunluk
. Çok düşük tansiyon
. Dışkıda aşırı su kaybı, “elektrolit bozukluğuna” yol açar
. Karın tıkanıklığı “intussussepsiyon, invajinasyon veya bağırsak düğümlenmesi” olarak adlandırılır

Aile Üyeleri ve Risk:

Çocuğunuzu çölyak hastalığı açısından ilk belirtilerde veya ailenizde çölyak hastalığı olup olmadığını test etmek çok önemlidir.

Çölyak hastalığı olan bir kişinin birinci derece akrabalarının (ebeveyn, kardeş, çocuk) çölyak hastalığını geliştirme şansı 1 / 1’dir.

Çocuklarda Çölyak hastalığı belirtileri için hangi testler yapılır?

Çölyak hastalığını test etmek için basit bir kan testi mevcuttur.

Gluten yiyen çölyak hastalığı olan kişiler, kanlarında belirli antikorların normal seviyelerinden daha yüksektir.

Bu antikorlar bağışıklık sistemi tarafından üretilir çünkü glüteni (buğday, çavdar ve arpada bulunan proteinler) bir tehdit olarak görür.

Antikor (kan) testinin doğru olması için glüten içeren bir diyette olmalısınız.

Çölyak testi kimlere yapılmalı?

. 3 yaşından büyük çocuklar ve çölyak hastalığı belirtileri yaşayan yetişkinler test edilmelidir

. Çölyak hastalığı olan kişilerin birinci derece akrabaları – ebeveynler, kardeşler ve çocuklar, genel popülasyonda 100’de 1’e kıyasla 10 riskte 1’e sahiptir.

. İlişkili otoimmün bozukluğu veya başka bir durumu olan herhangi bir birey, özellikle tip 1 diabetes mellitus, otoimmün tiroid hastalığı, otoimmün karaciğer hastalığı, Down sendromu, Turner sendromu, Williams sendromu ve seçici immünoglobulin A (IgA) eksikliği

3 Yaş Altı Çocuklarda Çölyak Hastalığı Testi:

Chicago Üniversitesi Çölyak Hastalık Merkezi’nden:
“Risk taşıyan çocuklar, çölyak hastalığı belirtileri önceden görülmedikçe 2 veya 3 yaşında taranır. Belirtileri olan 3 yaşından küçük çocuklarda antikor testi her zaman doğru olmayabilir.

Çocuklar, testte ortaya çıkan glütene otoimmün bir yanıt üretebilmeleri için bir yıl kadar bir süre buğday veya arpa bazlı tahıllar yiyor olmalıdır. Bir pediatrik gastroenterolog, çölyak hastalığı için başarılı olamayan veya kalıcı ishal yaşayan küçük çocukları değerlendirmelidir.

Genetik bir test çölyak hastalığını tek başına teşhis edemese de, genlerin hiçbiri mevcut değilse ve her yaşta genetik test yapılamıyorsa, bunu dışlayabilir.”

İlk Adım: tTG-IgA Testi:

Çoğu çocuk ve yetişkin için, çölyak hastalığını test etmenin en iyi yolu, hastanın çölyak hastalığı testini doğru hale getirmek için yeterli miktarda antikor ürettiğinden emin olmak için Doku Transglutaminaz IgA antikoru artı bir IgA antikorudur.

Küçük çocuklar için (yaklaşık 2 yaş veya altı), Deamide edilmiş Gliadin IgA ve IgG antikorları da dahil edilmelidir.

Tüm çölyak hastalığı kan testleri, doğru olması için glüten içeren bir diyette olmanızı gerektirir.

Doku Transglutaminaz Antikorları (tTG-IgA) – tTG-IgA testi, glüten içeren bir diyette olan çölyak hastalığı olan hastaların yaklaşık % 98’inde pozitif olacaktır.

Çölyak hastalığı olmayan sağlıklı insanların yaklaşık % 95’inde aynı test negatif olacaktır.

TTG testi, çölyak hastalığı için en hassas testtir. Nadiren de olsa, bu çölyak hastalığı olan hastaların negatif bir antikor test sonucuna sahip olabileceği anlamına gelir.

Özellikle çölyak hastalığı olmayan tip 1 diyabet, otoimmün karaciğer hastalığı, Hashimoto tiroiditi, psoriatik veya romatoid artrit ve kalp yetmezliği gibi ilişkili otoimmün bozuklukları olan kişiler için yanlış pozitif test sonucu hafif bir risk vardır.

Potansiyel yanlış pozitifleri veya yanlış negatifleri iki kez kontrol etmek için başka antikor testleri de vardır, ancak yanlış antikor testi sonuçları potansiyeli nedeniyle çölyak hastalığını teşhis etmenin tek yolu ince bağırsağın biyopsisidir.

Diğer Testler:

IgA Endomysial antikor (EMA):

EMA testi neredeyse % 100’lük bir özgüllüğe sahiptir ve tTG-IgA testi kadar hassas olmasa da çölyak hastalığı için en spesifik test haline getirir.

Çölyak hastalığı olanların yaklaşık % 5-10’unda pozitif bir EMA testi yoktur. Ayrıca tTG-IgA’ya kıyasla çok pahalıdır ve primat özofagus veya insan göbek kordonu kullanılmasını gerektirir. Genellikle teşhis edilmesi zor hastalara ayrılır.

Total serum IgA:

Bu test, çölyak hastalığıyla ilişkili, yanlış negatif tTG-IgA veya EMA sonucuna neden olabilecek bir durum olan IgA eksikliğini kontrol etmek için kullanılır. IgA eksikliğiniz varsa, doktorunuz bir DGP veya tTG-IgG testi isteyebilir.

Deamide edilmiş gliadin peptit (DGP IgA ve IgG):

Bu test, çölyak hastalığı olan hastaların % 2-3’ünü veya tTg veya EMA antikorları için negatif test eden kişileri etkileyen IgA eksikliği olan bireylerde çölyak hastalığını daha da taramak için kullanılabilir. Bir hastada IgA eksikliği, Giardiasis, ince bağırsak bakteriyel aşırı büyümesi (SIBO) veya yaygın değişken immün yetmezlik (CVID) gibi villus atrofisine neden olabilecek diğer hastalıkların göstergesi olabilir.

Çok nadir olmakla birlikte, çölyak hastalığı olan birisinin negatif antikor test sonuçlarına sahip olması mümkündür. Testleriniz negatifse, ancak semptomlar yaşamaya devam ediyorsanız, doktorunuza danışın ve daha fazla tıbbi değerlendirmeye tabi tutun.

Video kapsül endoskopisi (VCE):

VCE, çölyak tanısı için % 89 duyarlılığa ve % 95 özgüllüğe sahiptir. Bu test yöntemi, makroskopik atrofilerin saptanmasında düzenli üst endoskopiye kıyasla daha duyarlıdır (% 92’ye karşı % 55). VCE ayrıca çölyak hastalığı ile ilişkili komplikasyonların saptanmasında da yararlıdır.

Bağırsak yağ asidi bağlama proteini (I-FABP):

Hücresel hasar meydana geldiğinde, bu sitosolik protein kanın sistemik dolaşımına salınır ve kasıtsız gluten alımını gösterebilir.

Radyoloji:

Bazı radyolojik bulgular çölyak hastalığının varlığını gösterebilir, örn. İnce bağırsak genişlemesi, duvar kalınlaşması, vasküler değişiklikler ve diğerleri.

Çölyak hastalığı belirtilerinde neden bağırsak biyopsisi?

Bağırsak (duodenal) biyopsisi tanı için “altın standart” olarak kabul edilir, çünkü size (1) çölyak hastalığınız varsa, (2) belirtileriniz plasebo etkisi nedeniyle glutensiz bir diyette düzelirse (hissedersiniz) (daha iyi olduğunu düşünüyorsunuz çünkü) veya (3) diyetinizdeki değişikliğe cevap veren farklı bir gastrointestinal bozukluk veya hassasiyetiniz varsa.

Antikor veya genetik tarama testlerinin sonuçları pozitifse, doktorunuz ince bağırsağınızın endoskopik biyopsisini önerebilir.

Endoskopi, doktorunuzun GI sisteminizde neler olduğunu görmesini sağlayan bir prosedürdür.

Ağızdan ve yemek borusu, mide ve ince bağırsaktan aşağıya bir kapsam yerleştirilir, bu da doktora net bir görüş ve doku örneği alma seçeneği sunar.

Bu genellikle ayaktan tedavi prosedürüdür.

İnce bağırsağın astar örnekleri, çölyak hastalığına bağlı hasar ve iltihabı aramak için mikroskop altında incelenecektir.

Doğru bir teşhis elde etmek için doktorun duodenumun ikinci kısmından ve duodenum ampulünden en az 4-6 duodenal numune alması önerilir.

Çocuklarda Çölyak hastalığı tedavisi nasıl yapılır?

Glutensiz Diyete yaşam boyu bağlılık:

Çölyak hastalığı, kronik bir otoimmün hastalıktır, yani “büyümeyemezsiniz”.

Hem çölyak hastalığı hem de çölyak dışı glüten / buğday duyarlılığının tedavisi, sıkı bir glütensiz diyete ömür boyu bağlılıktır.

Sadece milyonda 20 kısımdan (ppm) az glüten içeriğine sahip yiyecek ve içeceklere izin verilir.

Glutensiz diyet, ince bağırsaktaki villöz atrofiyi iyileştirerek semptomların çözülmesine neden olur. Glütensiz diyetin ardından maligniteler de dahil olmak üzere gelecekteki komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.

Çölyak hastalığı tedavisinde Vitaminler ve Diyet takviyeleri:

Genellikle, çölyak hastalığı olan insanlar lif, demir, kalsiyum, magnezyum, çinko, folat, niasin, riboflavin, B12 vitamini ve D vitamini, ayrıca kalori ve protein bakımından eksiktir. Bakır ve B6 vitamini eksiklikleri de mümkündür, ancak daha az yaygındır. B12 ve folatın takviyesi, çölyak hastalığı olan kişilerin vitamin eksikliklerinden kaynaklanan anksiyete ve depresyondan kurtulmasına yardımcı olabilir.

Bununla birlikte, glutensiz diyet yeterli takviye sağlayamayabileceğinden hastalar B vitamini eksikliğine devam edebilir. Bu günlük, glutensiz multivitamin ile giderilebilir . Multivitamin, vitaminler ve mineraller için günlük değerin (DV) % 100’ünü geçmemelidir. Kalsiyum ve D vitamini takviyesi, alımınız yeterli değilse doktorunuz tarafından da reçete edilebilir.

Referanslar:

1. Patient education: Celiac disease in children (Beyond the Basics)

2. Coeliac disease in children

3. Çocuk Acil Tedavi Dozu Hesabı