Çocuklarda Memede Kitle: Meme Kitlesi, Ele Gelen Sertlikler
Meme dokusu, her kadında farklı özelliklere sahip olsa da genel olarak yumuşak ve esnektir. Ancak zaman zaman memede ele gelen sertlikler veya kitleler fark edilebilir. Bu durum, kişiyi endişelendirebilir ve genellikle bir doktora başvurmayı gerektirir. Memede kitle hissi, çok çeşitli sebeplerden kaynaklanabilir ve bu sebepler her zaman kötü huylu olmamakla birlikte, her ele gelen sertlik ciddiyetle değerlendirilmelidir. Meme kanseri gibi ciddi hastalıkların erken teşhis edilmesi, kişinin hayatını kurtarabilecek önlemlerin alınmasını sağlar. Bu nedenle memede kitle fark edildiğinde hemen bir uzmana başvurulması büyük önem taşır.
Sağlık Bilgisi İçeriği
Çocuklarda Memede Kitle: Meme Kitlesi, Ele Gelen Sertlikler
Memede kitle oluşumunun nedenleri, yaş, hormonal değişiklikler, genetik faktörler ve çevresel etkenlere bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Menstrual döngü sırasında hormon seviyelerindeki dalgalanmalar, bazı kadınların memelerinde geçici olarak kitle veya sertlik hissetmesine neden olabilir. Aynı şekilde emzirme, menopoz ve doğum kontrol ilaçları gibi hormon düzenini etkileyen diğer faktörler de memede kitlelerin oluşumunu tetikleyebilir. Bu durumlar genellikle geçici ve zararsızdır, ancak sürekli devam eden sertlikler daha derinlemesine araştırma gerektirir.
Memede kitle hissedilmesi, sadece kadınları ilgilendiren bir durum olarak algılansa da erkekler de nadir de olsa bu sorunla karşılaşabilir. Erkeklerde meme dokusu çok daha az gelişmiş olmasına rağmen, hormonal değişiklikler veya başka sağlık sorunları nedeniyle meme bölgesinde kitle ya da sertlik hissi yaşanabilir. Bu nedenle, memede kitle sadece kadın sağlığı ile ilgili bir sorun değildir ve erkeklerde de benzer dikkat ve takip gerektirir.
Son olarak, memede kitlelerin değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi sürecinde erken tanının önemi vurgulanmalıdır. Erken evrede tespit edilen birçok meme hastalığı, uygun tedavi yöntemleri ile tamamen iyileştirilebilir. Bu yüzden düzenli meme muayeneleri ve taramalar, hastalıkların erken teşhisinde büyük rol oynar. Kadınların, memelerindeki herhangi bir değişikliği fark etmeleri ve vakit kaybetmeden bir uzmana danışmaları sağlıklı bir yaşam için kritik öneme sahiptir.
Çocuklarda Memede Kitle Nedenleri
Memede ele gelen bir sertliğin birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenlerin bazıları oldukça yaygın ve zararsızdır; bazıları ise daha ciddi tıbbi durumların işareti olabilir. Genel olarak, memede kitle oluşumunun başlıca nedenleri şunlardır:
- Fibrokistik Değişiklikler: Meme dokusunda sıklıkla rastlanan bir durum olan fibrokistik değişiklikler, adet döngüsü sırasında hormonların etkisiyle meme dokusunda sertlikler ve yumrulara neden olabilir. Bu sertlikler genellikle iyi huyludur ve zamanla kaybolabilir.
- Fibroadenomlar: İyi huylu tümörler olan fibroadenomlar, genellikle genç kadınlarda görülür. Bu tümörler sert ve düzgün yüzeylidir; hareket ettirilebilirler ve genellikle ağrıya neden olmazlar. Çoğu zaman tedavi gerektirmezler, ancak büyümeleri durumunda cerrahi müdahale düşünülebilir.
- Kistler: Meme kistleri, sıvı dolu keselerdir ve genellikle ağrılı olabilir. Kistler, hormonal değişikliklerle bağlantılı olarak ortaya çıkabilir ve adet döngüsü ile boyutları değişebilir. Kistlerin çoğu zararsızdır ve tedavi gerektirmez, ancak büyük ve rahatsızlık verici hale gelirlerse boşaltılmaları gerekebilir.
- Mastit: Özellikle emziren kadınlarda yaygın olan mastit, meme dokusunda iltihaplanmaya ve enfeksiyona yol açar. Bu durum memede şişlik, kızarıklık ve ağrı ile kendini gösterir. Genellikle antibiyotik tedavisi ile iyileşir.
- Yağ Nekrozu: Meme dokusunun yaralanması veya travmaya maruz kalması sonucu yağ dokusunda oluşan nekroz, memede sertliklere yol açabilir. Bu sertlikler iyi huyludur, ancak kanserle karıştırılabileceğinden doktor tarafından incelenmesi gerekir.
Meme Kanseri ve Ele Gelen Sertlik
Meme kanseri, memede sertlik ve kitle oluşumunun en korkulan nedenlerinden biridir. Erken evrelerde meme kanseri genellikle belirti vermez, ancak ileri evrelerde memede sert, düzensiz yüzeyli ve hareketsiz bir kitle oluşabilir. Bu kitle, genellikle ağrısızdır, ancak nadiren ağrıya da neden olabilir. Meme kanseri risk faktörleri arasında ailede kanser öyküsü, ileri yaş, hormonal tedaviler ve genetik yatkınlık bulunur. Meme kanseri şüphesi olan hastalarda biyopsi gibi ileri tanı yöntemleri kullanılabilir.
Meme kanseri türleri genellikle meme dokusunun farklı hücrelerinden kaynaklanır. En yaygın meme kanseri türleri arasında şunlar yer alır:
- Duktal Karsinoma In Situ (DCIS): Meme kanallarında başlayan ve henüz yayılmamış kanser türüdür. Erken teşhis ile tamamen tedavi edilebilir.
- İnvaziv Duktal Karsinom: En yaygın meme kanseri türüdür. Meme kanallarındaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu oluşur ve diğer dokulara yayılabilir.
- İnvaziv Lobüler Karsinom: Meme lobüllerinde başlayan kanser türüdür ve genellikle memede ele gelen sert bir kitle olarak hissedilebilir.
Meme kanserinde erken teşhis son derece önemlidir. Kendi kendine meme muayenesi, düzenli mamografi ve ultrason gibi tarama yöntemleri, meme kanserinin erken evrede tespit edilmesine yardımcı olur. Özellikle risk faktörlerine sahip olan kadınların, belirli aralıklarla kontrole gitmeleri önerilir.
Ele Gelen Sertliklerin Değerlendirilmesi
Memede hissedilen sertliklerin değerlendirilmesi için bir dizi tanı yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntemler, sertliğin niteliğine, boyutuna, yerleşimine ve hastanın tıbbi geçmişine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. En sık kullanılan tanı yöntemleri şunlardır:
- Klinik Muayene: Doktor, elle yapılan muayene sırasında memedeki sertliklerin boyutunu, şeklini ve hareketliliğini değerlendirir. Ayrıca memenin genel görünümü, cilt değişiklikleri ve meme başı akıntısı gibi belirtiler de gözlemlenir.
- Mamografi: Memedeki kitleleri ve anormal yapıları değerlendirmek için kullanılan bir röntgen yöntemidir. Mamografi, özellikle 40 yaş üzerindeki kadınlarda meme kanserini tespit etmek için önerilen bir tarama testidir.
- Ultrasonografi: Ultrason, memedeki kistleri ve sertlikleri daha ayrıntılı incelemek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Özellikle genç kadınlarda meme dokusunun yoğunluğu nedeniyle mamografi yerine tercih edilebilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): MR, meme dokusunun detaylı görüntülerini elde etmek için kullanılan ileri bir tanı yöntemidir. Meme kanseri şüphesi olan veya mamografi ve ultrason ile net sonuç alınamayan durumlarda kullanılır.
- Biyopsi: Eğer memede ele gelen sertlik veya kitle şüpheli bulunursa, biyopsi ile doku örneği alınarak laboratuvarda incelenir. Bu yöntem, kitlenin iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu kesin olarak belirler.
Memede Kitle Tedavisi
Memede kitle tespit edildiğinde, tedavi süreci kitlenin türüne ve boyutuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Tedavi yöntemleri genellikle iyi huylu ve kötü huylu kitleler için farklılık gösterir:
- İyi Huylu Kitlelerin Tedavisi:
- Fibroadenomlar ve Kistler: Genellikle izleme ile takip edilirler. Eğer kitle büyümeye devam ederse veya rahatsızlık verirse, cerrahi müdahale gerekebilir.
- Mastit ve Yağ Nekrozu: Antibiyotik tedavisi ve sıcak kompresler genellikle yeterli olur. Yağ nekrozu durumunda kitlenin küçülmesi için cerrahi gerekebilir.
- Kötü Huylu Kitlelerin Tedavisi:
- Cerrahi Müdahale: Meme kanseri tedavisinde en yaygın yöntem cerrahidir. Tümörün büyüklüğüne ve yayılma durumuna göre memenin bir kısmı (lumpektomi) veya tamamı (mastektomi) alınabilir.
- Kemoterapi ve Radyoterapi: Cerrahi sonrası veya bazı durumlarda cerrahi öncesi kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir. Bu tedaviler, kanser hücrelerinin yok edilmesine yardımcı olur.
- Hormon Tedavisi: Hormon reseptör pozitif kanserlerde, hormon tedavisi kullanılarak tümör büyümesi durdurulabilir.
Çocukta Meme Kitlesi Nedir?
Memede palpabl kitle (ele gelen anormal kitle veya yumru) mevcuttur. İyi ve kötü huylu meme kitleleri vardır.
Fibroadenom: Genç kızlarda en sık görülen iyi huylu (kanser olmayan) memede şişlik ve sertlik nedeni fibroadenom olarak görüyoruz.
Mastalji: Mastalji, meme ağrısını ifade eder. Çocuklarda meme ağrısının bir çok sebebi olur. Ağrının nedeninin yapılacak bir takım tetkikler ve özellikle ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleriyle araştırmak gerekir.
Prematür Telarş: Prematür telarş, altı aydan dokuz yaşına kadar kızlarda erken meme gelişimi anlamına gelir. Bu tipik olarak sorunlu değildir. Ancak değişik yönleriyle aralıklı olarak takip gerekir.
Jinekomasti: Jinekomasti, erkeklerde iyi huylu meme büyümesidir. Çocuk endokrinoloji uzmanı tarafından aralıklı takibe alınır.
Fibrokistik değişiklikler: Fibrokistik değişiklikler, gelişmekte olan memenin normal topaklı doğasını tanımlamak için kullanılan terimdir.
Meme Apsesi: Meme apsesi, bir apse odağı (irin cebi) ile ilişkili olarak memenin enfeksiyonudur. Takip ve tedavisi ihmal edilmemelidir.
Memede Kitle İçin Hangi Tetkikler Yapılır?
Laboratuvar ve Testler: Bir çocukta veya ergende, ultrasonografi en iyi çalışmadır. Mamogramlar bu yaş grubunda yardımcı değildir. Meme büyümesi olan genç kızlarda, hormon dengesindeki anormallikleri değerlendirmek için bazı kan testleri yapılabilir.
Bu durumu taklit eden durumlar: Genç kızlarda normal meme gelişimi veya ergen erkeklerde kendi kendini sınırlayan meme gelişimi. Küçük çocuklarda ve ergenlerde meme kanseri çok nadirdir.
Memede Kitle ve Ele Gelen Sertliklerin Tedavisi
Genç kızlarda meme dokusu geliştikçe, doku zaman zaman topaklı ve hassas olur. Kanserli olmayan meme sertlikleri, göğüsleri geliştikçe gençlerde yaygındır. Memede ele gelen sertliklerin en yayın olanı, fibroadenom olarak adlandırılır ve genellikle tedavi gerektirmez.
İlaç Tedavisi: Ağrı kesici olarak asetaminofen veya ibuprofen kullanımı yardımcı olabilir.
Cerrahi Tedavi: Memede palpabl kitlenin tedavisinde; daha büyük (5 cm’den büyük) sertlikler, çok fazla ağrı veya endişeye neden olursa veya endişe verici kanser belirtileri olanların çıkarılması gerekir. Yumru genellikle meme başının etrafındaki bir kesim kullanılarak çıkarılır.
Ameliyat Öncesi Hazırlık (Preoperatif Bakım): Memede kitle ameliyatı öncesinde, çocuğunuzun anestezi için aç karnına olması için işlemden birkaç saat önce (cerrahın önerisine göre) yemek yemeyi bırakması gerekecektir.
Ameliyat Sonrası Bakım: Herhangi bir cerrahi prosedürden sonra muhtemelen basit bir yara bakımı yapmanız gerekecektir. Ameliyattan sonra aktivitelere getirilen sınırlamalar hakkında çocuğunuza bilgi verilecektir.
Meme Ağrısı Tedavisi
Meme geliştikçe meme ağrısı hissedilir. Hassasiyet, bir kızın adet döneminden önceki birkaç gün ve adet günlerinde yaygın olarak hissedilir.
İlaç Tedavisi: Ağrı kesici olarak asetaminofen veya ibuprofen kullanımı yardımcı olur.
Destekleyici sütyen kullanımı yardımcı olur. Kafein ve tuz alımının azaltılması ağrıya yardımcı olur. Bazı yazarların önerilerine göre, E vitamini (günde 1.200 IU), akşam çuha çiçeği yağı (günde 3.000 mg) veya her ikisinin bir kombinasyonu gibi naturopatik tedavileri, adet dönemiyle ilişkili meme ağrısında yardımcı olur.
Meme Dokusunun Erken Gelişiminin Tedavisi (Prematür Telarş)
Bazen küçük çocuklarda meme dokusunun erken gelişimi vardır. Bu bir tarafta veya her iki tarafta da olur. Kızlarda veya erkeklerde olabilir. Gözlem ve rutin takip muayenesi gerekebilir.
Ergenlik öncesi ve genç kızlarda meme geliştiğinde, memeler tipik olarak sert, topaklıdır ve özellikle adet dönemi başlamadan hemen önce ağrılıdır. Bu normaldir. Kafein ve tuz alımının azaltılmasının meme ağırlığının ve ağrısının semptomlarını daha iyi hale getirmesi öneririz.
İlaç Tedavisi: Ağrı kesici olarak asetaminofen veya ibuprofen kullanımı yardımcı olur.
Meme Apsesinin Tedavisi
İlaç tedavisi: Meme enfeksiyonları veya apse, genellikle apse drenajı ile birlikte antibiyotik tedavisi gerektirir.
Cerrahi tedavi: Apseler bazen antibiyotik tedavisi ile birlikte kesi ve drenaj gerektirir. Bunu, enfeksiyonun büyüklüğüne ve yerine ve çocuğun yaşına bağlı olarak iltihap (irin) bir iğne veya bir kesi yoluyla boşaltarak yaparız.
Jinekomasti Tedavisi
Erkeklerde meme gelişimi bir veya iki tarafta ortaya çıkar. Obez erkeklerde yaygın olarak görürüz. Bazen meme dokusu küçüktür. Bununla birlikte, meme dokusunda belirgin bir büyüme varsa, ağrı veya anksiyete ve sıkıntıya neden olur.
Cerrahi tedavi: Meme dokusunun çıkarılmasını genellikle meme ucunun etrafındaki bir kesi ile yaparız. Basit mastektomi (genellikle meme başı çevresinde bir kesi ile meme dokusunun çıkarılması) ile bölgesel yağ alınması (liposuction) gerekir.
Ameliyat öncesi hazırlık (preoperatif bakım): Diğer tıbbi koşullara bağlı olarak, çocuğunuzun ameliyattan önce bazı kan tetkikleri gerekir. Anestezi için aç karnına olmak gerektiği için çocuğunuz işlemden birkaç saat önce yemek yemeyi bırakmalıdır.
Ameliyat sonrası bakım: Herhangi bir cerrahi prosedürden sonra muhtemelen basit bir yara bakımı yapmanız gerekecektir. Ameliyattan sonra aktivitelere getirilen sınırlamalar hakkında çocuğunuza bilgi verilecektir.
Riskler / Faydalar: Bir çocukta meme kitlesinde meme kanseri riski düşüktür. Ancak ne olursa olsun, meme kitleleri olan çocukların düzenli takip muayeneleri yapılmalıdır. Meme topaklarının cerrahi eksizyonunun faydaları genellikle ağrı ve endişe gidericidir.
Memede Kitle Ameliyatı Sonrası Evde Bakım
Diyet: Çocuğunuz ameliyattan birkaç saat sonra cerrahın önerileri doğrultusunda normal bir diyet yer.
Aktivite: Çocuğunuz, kesik iyileştiği için ilk 1-2 hafta boyunca ağır aktivitelerden ve ağır kaldırma işlemlerinden kaçınmalıdır.
Yara bakımı: Cerrahi insizyonlar ameliyattan birkaç gün sonra temiz ve kuru tutulmalıdır. Çoğu zaman, çocuklarda kullanılan dikişler emilirek kaybolur ve çıkarılması gerekmez. Cerrahınız, çocuğunuzun ne zaman duş alabileceği veya yıkanabileceği de dahil olmak üzere yara bakımı konusunda size özel rehberlik edecektir.
İlaçlar: Memede kitle ameliyatından birkaç gün sonra ağrıya yardımcı olması için asetaminofen veya ibuprofen gibi ağrı kesici gerekir. Dışkı yumuşatıcılar ve laksatifler, özellikle ağrı için narkotiklere hala ihtiyaç duyulursa, ameliyattan sonra düzenli dışkılamaya yardımcı olmak için gereklidir.
Doktora ne zaman başvurmalı?
İnsizyon bölgesinde herhangi bir ateş, kızarıklık veya drenaj veya artan ağrı / rahatsızlık için.
Çocuklarda Memede kitle ve ele gelen şişliklerin takibi Çocuk hastalıkları uzmanı, hormonal değerlendirme gerektiğinde Çocuk endokrinoloji uzmanı ve cerrahi tedavi gündeme geldiğinde ise Çocuk Cerrahisi Uzmanı tarafından yapılır.
Referanslar:
- Breast Lumps in Women
- Breast lumps
- Breast Lumps: Causes and When to Call a Doctor
- Management of Pediatric and Adolescent Breast Masses
- Memede Kitle Belirtileri, Memede Sertlik
- Çocuklarda Memede Kitle: Meme Kitlesi, Ele Gelen Sertlikler
- Anormal rahim kanaması