B12 Vitamini (Kobalamin)

100 / 100

B12 vitamini, vücudun optimal düzeyde çalışması için hayati öneme sahip bir mikro besindir. Bu vitamin, DNA sentezi, kırmızı kan hücrelerinin üretimi, sinir sistemi sağlığı gibi temel biyolojik süreçlerde rol oynar. Diğer vitaminlerden farklı olarak, vücutta üretilmez ve dışarıdan alınması zorunludur. Beslenme yetersizlikleri, özellikle de vejetaryen ya da vegan diyetler, bu vitaminin eksikliğine yol açabilir. B12 vitamini eksikliği, zamanında fark edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir, bu yüzden farkındalık ve erken müdahale oldukça önemlidir.

Sağlık Bilgisi İçeriği

B12 Vitamini (Kobalamin)

Suda çözünür bir vitamindir ve vücudumuzda depolanması sınırlıdır. Bu nedenle, düzenli olarak alınması gerekmektedir. Özellikle yaşlı bireyler, sindirim sistemi problemleri olanlar ve bazı kronik hastalıklara sahip olanlar, bu vitamini yeterli miktarda alamama riski taşır. Mide asidi, B12 vitamininin besinlerden emilmesi için gereklidir; ancak yaşla birlikte mide asidinin azalması, B12 emilimini olumsuz yönde etkileyebilir. Aynı zamanda, bazı ilaçlar da bu vitaminden tam anlamıyla faydalanılmasını engelleyebilir.

B12 eksikliği, dünyanın birçok bölgesinde yaygın olarak görülen bir sorundur. Özellikle gelişmiş ülkelerde, sanayileşmiş yaşam tarzı, işlenmiş gıdalara dayalı beslenme alışkanlıkları, vitamin eksikliklerine neden olabilir. Ayrıca, gıdaların üretim ve işlenme süreçleri, besinlerin vitamin içeriğini azaltabilir. Bu nedenle, dengeli ve yeterli beslenmenin önemi her geçen gün daha da vurgulanmaktadır. Gıda takviyeleri ve zenginleştirilmiş besinler, B12 vitamini eksikliğini önlemek için bir çözüm sunabilse de, en sağlıklı yöntem doğal kaynaklardan yeterli miktarda vitamin almaktır.

Eksikliği, çok yönlü ve karmaşık bir durumdur. Bu makalede, B12 vitamini eksikliğinin nedenleri, belirtileri, tedavi yöntemleri, bu vitaminin sağladığı faydalar ve hangi gıdalarda bulunduğu detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Böylece vitamin hakkında daha fazla bilgi sahibi olacak ve bu önemli besin öğesinin sağlığımız üzerindeki etkilerini anlayarak, eksikliğinin önüne geçmek için neler yapabileceğimizi keşfedeceğiz.

B12 Vitamini Eksikliğinin Nedenleri

Vitaminin eksikliği, bir dizi faktörden kaynaklanabilir. Bu faktörler genellikle yetersiz beslenme, sindirim sistemi bozuklukları ve bazı sağlık durumlarıyla ilişkilidir.

B12 Vitamini eksikliği nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Yetersiz Alım: B12 vitamini yalnızca hayvansal kaynaklarda bulunur. Bu nedenle, vejetaryenler ve veganlar, diyetlerinden yeterli miktarda B12 vitamini alamadıklarından eksiklik riski taşırlar. Bitkisel gıdalarda B12 bulunmaz, dolayısıyla vegan bireylerin bu vitamini takviye yoluyla alması gerekmektedir.
Malabsorpsiyon Problemleri: Bazı bireyler, B12 vitaminini yeterince tüketseler bile bu vitamini emmede sorun yaşayabilirler. Mide asidinin yeterince salgılanmadığı durumlar (atrofik gastrit gibi) ya da bağırsaklardaki emilim problemleri (Crohn hastalığı, çölyak hastalığı gibi) bu duruma yol açabilir.
Pernisiyöz Anemi: Bu otoimmün hastalıkta, mide içindeki hücreler hasar görür ve bu durum, B12 vitaminin emilimi için gerekli olan intrinsik faktör adı verilen proteinin üretimini engeller. Sonuç olarak, vücut yeterli B12 vitaminini alamaz.
İlaç Kullanımı: Metformin (diyabet tedavisinde kullanılır) ve proton pompa inhibitörleri gibi bazı ilaçlar, uzun süreli kullanıldığında B12 emilimini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle bu ilaçları kullanan bireyler, B12 vitamini düzeylerini düzenli olarak kontrol ettirmelidir.
Yaşlanma: Yaş ilerledikçe, mide asidinin üretimi azalır. Mide asidi, B12 vitaminin proteinlerden ayrılarak emilmesini sağlayan enzimleri aktive eder. Dolayısıyla, yaşlı bireylerde B12 eksikliği daha sık görülür.

B12 Vitamini Eksikliğinin Belirtileri

Eksikliği birçok farklı belirtiyle kendini gösterebilir ve bu belirtiler genellikle zaman içinde yavaş yavaş gelişir. Erken tanı konulmazsa, sinir sistemi ve kan hücreleri üzerinde kalıcı hasarlar bırakabilir.

En yaygın B12 vitamini eksikliği belirtileri şunlardır:

Yorgunluk ve Halsizlik: B12 vitamini eksikliği, vücuttaki enerji üretiminde rol oynayan metabolik süreçleri yavaşlatır, bu da sürekli bir yorgunluk ve halsizlik hissine yol açar.
Nörolojik Belirtiler: Sinir sistemi üzerinde önemli bir rol oynayan B12 eksikliği, ellerde ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma, denge kaybı, hafıza sorunları ve hatta depresyon gibi nörolojik belirtilere neden olabilir. Ciddi vakalarda, sinir hasarı kalıcı olabilir.
Anemi: Vitaminin eksikliği, megaloblastik anemiye yol açabilir. Bu durumda, kemik iliği yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretemez, bu da vücuda yeterli oksijen taşınamaması anlamına gelir. Sonuç olarak soluk cilt, nefes darlığı ve hızlı kalp atışı gibi belirtiler görülebilir.
Dil ve Ağız Problemleri: B12 eksikliği, dilde şişme, kızarıklık ve pürüzsüzlük gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ayrıca ağız içinde yaralar ve ağız kokusu da eksikliğin diğer belirtileri arasındadır.
Kognitif Bozukluklar: Hafıza kaybı, konsantrasyon zorluğu ve genel bilişsel fonksiyonlarda zayıflama, B12 vitamini eksikliğiyle ilişkilendirilen belirtiler arasında yer alır. Bu semptomlar genellikle ileri yaşlarda daha belirgindir ve demans ile karıştırılabilir.

B12 Vitamini Eksikliğinin Tedavisi

Eksiklik teşhisi konulduktan sonra, eksikliğin nedenine bağlı olarak uygun bir tedavi planı oluşturulmalıdır. B12 vitamini eksikliğinin tedavisi sürecinde genellikle takviyeler ve diyet düzenlemeleri yer alır.

B12 Takviyeleri: Eksikliğin şiddetine göre oral (ağızdan) veya intramusküler (kas içi enjeksiyon) B12 takviyeleri reçete edilebilir. Hafif eksiklik durumlarında, genellikle oral B12 tabletleri yeterli olur. Ancak ciddi vakalarda, enjeksiyon yoluyla doğrudan vitamin verilmesi gerekebilir.
Diyet Düzenlemeleri: Eğer eksiklik yetersiz alımdan kaynaklanıyorsa, B12 açısından zengin besinler tüketilmelidir. Özellikle et, balık, süt ürünleri ve yumurta gibi hayvansal gıdalar B12 vitamini kaynağıdır. Vegan bireyler için zenginleştirilmiş gıdalar (örneğin, B12 ile zenginleştirilmiş bitkisel sütler, tahıllar) veya takviyeler önerilebilir.
Altta Yatan Hastalıkların Tedavisi: Eğer eksiklik malabsorpsiyondan kaynaklanıyorsa, bu duruma neden olan hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Örneğin, pernisiyöz anemisi olan bireylerde, hayat boyu B12 enjeksiyonları gerekebilir.
İlaç Değişikliği: B12 emilimini olumsuz etkileyen ilaçlar kullanılıyorsa, doktor kontrolünde bu ilaçların değiştirilmesi veya doz ayarlanması yapılabilir.

B12 Vitaminin Faydaları

B12 vitamini, genel sağlık üzerinde birçok olumlu etkiye sahiptir.

B12 vitamininin faydalarını şu şekilde özetleyebiliriz:

Enerji Üretimi: B12 vitamini, vücuttaki karbonhidratların glikoza dönüştürülmesinde rol oynar. Glikoz, vücudun enerji kaynağıdır. Yeterli B12 vitamini, enerji seviyelerinin korunmasına yardımcı olur.
Sinir Sistemi Sağlığı: Sinir hücrelerinin korunmasında ve sinir iletiminin düzgün bir şekilde gerçekleşmesinde önemli bir rol oynar. Sinir sistemi sağlığını destekler ve nörolojik bozuklukların önlenmesine yardımcı olur.
DNA Sentezi: Vücudun büyümesi ve hücre onarımı için DNA sentezi gereklidir. B12 vitamini, bu süreçte kritik bir rol oynar. Hücrelerin sağlıklı bir şekilde çoğalması ve işlev görmesi için gereklidir.
Kalp Sağlığı: B12 vitamini, homosistein düzeylerini düşürmeye yardımcı olur. Yüksek homosistein düzeyleri, kalp hastalığı riskini artırabilir. Dolayısıyla, yeterli B12 alımı kalp sağlığını koruyabilir.
Kırmızı Kan Hücrelerinin Üretimi: Kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin üretiminde hayati bir rol oynar. Kırmızı kan hücreleri, oksijenin vücuda taşınmasını sağlar. Eksiklik durumunda, anemi gelişebilir.

B12 Vitamini Hangi Gıdalarda Bulunur?

B12 vitamini sadece hayvansal gıdalarda doğal olarak bulunur. Bu nedenle, vejetaryenler ve veganlar için alternatif gıda kaynakları bulmak zor olabilir.

B12 açısından zengin gıdalar şunlardır:

Et: Kırmızı et, tavuk, hindi gibi hayvansal ürünler yüksek miktarda B12 vitamini içerir.
Balık: Somon, ton balığı, sardalya, uskumru gibi yağlı balıklar, vitaminin en iyi kaynaklarındandır.
Süt ve Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri de iyi birer B12 kaynağıdır.
Yumurta: Özellikle yumurta sarısı, B12 açısından zengindir.
Zenginleştirilmiş Gıdalar: Veganlar için zenginleştirilmiş bitkisel sütler, tahıllar ve maya ürünleri B12 alımını destekleyebilir.

B12 Vitamini Eksikliğinin Önlenmesi

B12 eksikliği, belirli yaşam tarzı seçimleri ve sağlık koşulları nedeniyle ortaya çıkabilecek bir durumdur. Ancak, bu eksiklik çoğunlukla önlenebilir ve bazı basit adımlar atılarak sağlık üzerinde yaratabileceği olumsuz etkilerin önüne geçilebilir.

Aşağıda, B12 vitamini eksikliğinin nasıl önlenebileceği konusunda bazı stratejiler yer almaktadır:

Dengeli ve Zenginleştirilmiş Bir Diyet: Hayvansal gıdalar tüketen bireyler, genellikle yeterli B12 vitamini alırlar. Ancak, vejetaryen ve vegan bireylerin bu vitamini alması daha zordur. Bu nedenle, zenginleştirilmiş gıdalar (örneğin B12 ile güçlendirilmiş tahıllar ve bitkisel sütler) tüketmek önemlidir. Bu bireylerin ayrıca, düzenli olarak kan testi yaptırmaları ve gerekirse B12 takviyeleri kullanmaları önerilir.
B12 Takviyeleri Kullanımı: Özellikle vejetaryenler, veganlar, yaşlılar ve B12 emiliminde sorun yaşayan bireyler için B12 takviyeleri önemli bir çözüm olabilir. Takviyeler oral tabletler, dil altı tabletler veya enjeksiyon şeklinde olabilir. Her birey için en uygun yöntem, eksikliğin şiddetine ve bireysel ihtiyaçlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Düzenli Kontroller: Bazı insanlar, özellikle yaşlı bireyler ve kronik hastalığı olanlar, B12 vitamini eksikliği açısından daha fazla risk altındadır. Bu yüzden, düzenli sağlık kontrolleri ve kan testleri yapılarak B12 seviyeleri izlenmelidir. Bu kontroller sayesinde eksiklik erken dönemde tespit edilebilir ve tedaviye başlanabilir.
Altta Yatan Hastalıkların Tedavisi: Eğer B12 eksikliği, sindirim sistemi sorunları veya otoimmün hastalıklar gibi altta yatan bir durumdan kaynaklanıyorsa, bu durumların tedavi edilmesi eksikliğin önlenmesi için gereklidir. Pernisiyöz anemi gibi durumlar için, yaşam boyu sürecek tedavi gereklidir. Bu gibi hastalıklar için tedavi planı, doktor kontrolünde ve düzenli takiplerle yürütülmelidir.

B12 Vitamini ve Yaşlılık

B12 vitamini eksikliği, özellikle yaşlı bireylerde sıkça görülür. Yaşlanma süreci, mide asidinin üretiminde azalma ile ilişkilidir ve bu da B12 emilimini zorlaştırır. Ayrıca, yaşlı bireylerde yaygın olarak görülen bazı sağlık durumları ve ilaçlar da B12 vitamini emilimini engelleyebilir. Yaşlılarda B12 vitamini eksikliği, nörolojik semptomlarla kendini gösterebilir ve bazen bu durum, yaşlanmanın doğal bir parçası olarak yanlış anlaşılabilir.

Yaşlılarda B12 Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

Yaşlı bireylerde B12 eksikliği genellikle yavaş gelişir ve belirtiler kademeli olarak ortaya çıkar. Ancak, bu belirtiler ciddiye alınmalı ve erken müdahale edilmelidir. Belirtiler arasında unutkanlık, bilişsel gerileme, denge problemleri, uyuşma ve karıncalanma gibi nörolojik belirtiler yer alır. Eksiklik derinleştiğinde, bu semptomlar kalıcı olabilir.

Tedavi ve Önleme Yöntemleri

Yaşlılarda B12 eksikliği genellikle takviyelerle tedavi edilir. Enjeksiyonlar, yaşlı bireyler için etkili bir yöntem olabilir çünkü bu yöntemde vitaminin doğrudan kana verilmesi sağlanır. Aynı zamanda zenginleştirilmiş gıdaların tüketilmesi de B12 seviyelerinin korunmasına yardımcı olabilir. Yaşlı bireyler, doktorları ile düzenli olarak B12 seviyelerini kontrol ettirmelidir.

B12 Vitamini ve Veganlar

Vegan diyet, hiçbir hayvansal ürün tüketmeden sürdürülen bir beslenme şeklidir. Bu tür bir diyet sağlıklı olabilir, ancak bazı besin öğeleri açısından eksikliklere yol açabilir. B12 vitamini sadece hayvansal kaynaklarda bulunduğundan, vegan bireyler bu vitamini doğal besinlerden alamazlar. Bu durum, veganlar için ciddi bir B12 eksikliği riski oluşturur.

Veganlar İçin Alternatif Kaynaklar

Veganlar için doğal B12 kaynağı olmadığından, bu eksikliği önlemek için takviyelere veya zenginleştirilmiş gıdalara başvurulmalıdır. Zenginleştirilmiş tahıllar, bitkisel sütler ve besin mayaları, B12 ile güçlendirilmiş ürünler arasında yer alır. Ancak, bu gıdalar yeterli olmayabilir; bu yüzden vegan bireylerin günlük olarak B12 takviyesi almaları önerilir.

Veganlar İçin B12 Takviyesi

Veganlar için piyasada çeşitli B12 takviyeleri mevcuttur. Dil altı tabletler, ağızdan alınan haplar veya sıvı takviyeler yaygın olarak kullanılmaktadır. Vegan bir diyet uygulayan bireylerin, doktorları ile düzenli olarak B12 seviyelerini kontrol ettirmeleri ve gerekirse takviye almaları oldukça önemlidir.

B12 Vitamini Eksikliği ile İlişkili Olası Komplikasyonlar

B12 vitamini eksikliği tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Eksiklik uzun süre devam ederse, sinir sistemi hasar görebilir ve bazı etkiler geri döndürülemez hale gelebilir.

B12 eksikliği ile ilişkilendirilebilecek bazı komplikasyonlar şunlardır:

Kalıcı Nörolojik Hasar: B12 eksikliği sinir hücrelerinin fonksiyonunu etkiler. Uzun süre tedavi edilmezse, sinirlerde kalıcı hasar meydana gelebilir. Bu durum, ellerde ve ayaklarda kalıcı karıncalanma, uyuşma ve kas güçsüzlüğü ile sonuçlanabilir.
Kognitif Bozukluklar: B12 eksikliği, demansa benzeyen bilişsel bozukluklara yol açabilir. Hafıza kaybı, konsantrasyon güçlüğü ve düşünme hızında yavaşlama gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, özellikle yaşlı bireylerde fark edilmesi zor olabilir ve yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak görülebilir.
Kalp Sağlığı Sorunları: B12 eksikliği, homosistein seviyelerinin yükselmesine yol açabilir. Yüksek homosistein seviyeleri, kalp hastalıkları riskini artırabilir. Bu nedenle, B12 vitamini eksikliğinin kalp sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak için tedavi edilmesi önemlidir.
Megaloblastik Anemi: B12 vitamini eksikliği megaloblastik anemiye neden olabilir. Bu durumda, vücutta oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin üretimi bozulur. Sonuç olarak, ciddi yorgunluk, soluk cilt, baş dönmesi ve nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkar.

Nörolojik Hastalıklar ve B12

B12 vitamininin sinir sistemi sağlığı üzerindeki etkileri uzun zamandır bilinmektedir. Sinir hücrelerinin korunması ve sinir iletimi süreçlerinde yer alan bu vitaminin eksikliği, nörolojik bozukluklarla ilişkilendirilmektedir. Güncel çalışmalar, B12 eksikliğinin Alzheimer ve Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklarla olan ilişkisini araştırmaktadır. 2020 yılında yapılan bir araştırma, düşük B12 seviyelerinin, Alzheimer hastalığının erken belirtilerini artırabileceğini göstermiştir. Bu bulgular, B12 vitamini eksikliğinin erken dönemlerde tespit edilip tedavi edilmesinin, nörolojik hastalıkların ilerlemesini yavaşlatmada önemli olabileceğini düşündürmektedir.

Aynı şekilde, Parkinson hastalığı olan bireylerde B12 eksikliğinin, motor fonksiyonlarda kötüleşmeye katkıda bulunabileceği de öne sürülmektedir. Bu bağlamda, B12 vitamini takviyelerinin, Parkinson hastalarında motor semptomları azaltmaya yardımcı olabileceği yönünde çalışmalar sürdürülmektedir. Ancak, bu çalışmalar henüz erken aşamalarda olup, kesin sonuçlar elde etmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Gebelik ve B12 Eksikliği

Gebelik döneminde B12 vitamini ihtiyacı artar, çünkü anne karnındaki bebeğin sinir sistemi gelişimi için yeterli miktarda B12 vitaminine ihtiyaç duyulur. Eksiklik durumunda, anne adayında yorgunluk, hafıza sorunları ve nörolojik problemler görülebileceği gibi, bebekte doğum kusurları, nörolojik gelişim bozuklukları ve düşük doğum ağırlığı gibi ciddi sonuçlar da ortaya çıkabilir. 2018 yılında yapılan bir çalışma, gebelik döneminde düşük B12 seviyelerine sahip kadınların bebeklerinde nöral tüp defekti riskinin arttığını göstermiştir. Bu nedenle, gebelik planlayan veya hamile kadınların B12 seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmeleri ve gerekli durumlarda takviye almaları önerilmektedir.

B12 Vitamini ve Vegan Diyeti: Alternatif Çözümler

Vegan diyetin dünya genelinde popülaritesi arttıkça, B12 vitamini eksikliğine karşı farkındalık da artmaktadır. Vegan bireyler, B12 alımını artırmak için zenginleştirilmiş gıdalar ve takviyelere başvururlar. Ancak, bu yöntemlerin uzun vadeli etkinliği ve güvenilirliği üzerine yapılan araştırmalar halen devam etmektedir. Son yıllarda, bitkisel kaynaklı B12 vitamininin üretilmesine yönelik biyoteknolojik çalışmalar hız kazanmıştır. Özellikle mikroalglerden elde edilen B12 vitamini, veganlar için doğal bir alternatif olarak araştırılmaktadır.

2021 yılında yapılan bir araştırma, mikroalglerden elde edilen B12’nin, insan vücudu tarafından etkin bir şekilde kullanılabildiğini göstermiştir. Bu gelişme, vegan diyetle beslenen bireyler için umut verici bir çözüm sunmaktadır. Bununla birlikte, mikroalg kaynaklı B12 vitamininin yaygınlaştırılması ve ticari üretime geçmesi için daha fazla araştırma ve yatırım gerekmektedir.

B12 Vitamini ve Kanser Araştırmaları

B12 vitamini eksikliği, hücrelerin bölünme ve yenilenme süreçlerini etkileyerek DNA hasarına yol açabilir. Bu durum, kanser gelişimi için bir risk faktörü olarak değerlendirilmiştir. Özellikle, kolon kanseri ve lösemi gibi bazı kanser türlerinde düşük B12 seviyelerinin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte, bu konuda elde edilen bulgular çelişkilidir ve B12 vitamini ile kanser riski arasındaki ilişki henüz tam olarak netlik kazanmamıştır.

Bazı çalışmalar, yüksek homosistein seviyelerinin (B12 eksikliğinin bir sonucu olarak) kanser riskini artırabileceğini öne sürmektedir. Bu bağlamda, B12 vitamini takviyelerinin homosistein seviyelerini düşürerek, kanser riskini azaltabileceği teorisi üzerine araştırmalar devam etmektedir. Ancak, B12 vitamini takviyelerinin kanser önlemede etkinliği konusunda daha kapsamlı ve uzun vadeli çalışmalara ihtiyaç vardır.

Sonuç

B12 vitamini, sağlığımız üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Eksikliği birçok ciddi sağlık sorununa yol açabileceği gibi, erken teşhis ve tedavi ile bu sorunların önüne geçilebilir. Dengeli bir diyet, B12 vitamini ihtiyacımızı karşılamanın en iyi yoludur; ancak bazı durumlarda takviyeler gerekebilir. Özellikle vejetaryenler, veganlar ve yaşlı bireyler, B12 düzeylerini düzenli olarak kontrol ettirmeli ve gerekirse önlem almalıdır. Bu önemli vitaminin farkında olmak, sağlıklı bir yaşam sürdürmek için atılacak ilk adımlardan biridir.

Referanslar:

B12 Vitamini (Kobalamin)
Allen, L. H. (2008). Causes of vitamin B12 and folate deficiency. Food and Nutrition Bulletin, 29(2), S20-S34.
Green, R., & Miller, J. W. (2005). Vitamin B12 deficiency: the evolution of our understanding of a treatable cause of many disorders. European Journal of Internal Medicine, 16(6), 384-392.
Smith, A. D., Warren, M. J., & Refsum, H. (2018). Homocysteine, B vitamins, and cognitive impairment. Annual Review of Nutrition, 38, 211-239.
Miller, J. W., Garrod, M. G., & Allen, L. H. (2014). Vitamin B12 in health and disease. Biochimie, 91(6), 797-801.
Refsum, H., & Smith, A. D. (2003). Are we ready for preventive trials? Homocysteine, B vitamins, and cognitive decline. American Journal of Clinical Nutrition, 78(3), 582S-589S.
Lindenbaum, J., Rosenberg, I. H., Wilson, P. W., Stabler, S. P., & Allen, R. H. (1994). Prevalence of cobalamin deficiency in the Framingham elderly population. American Journal of Clinical Nutrition, 60(1), 2-11.
Hunt, A., Harrington, D., & Robinson, S. (2014). Vitamin B12 deficiency. BMJ, 349, g5226.
Stabler, S. P. (2013). Vitamin B12 deficiency. New England Journal of Medicine, 368(2), 149-160.
Allen, L. H., & Miller, J. W. (2019). Vitamin B12 metabolism and status in populations at risk of deficiency. Annual Review of Nutrition, 39, 269-290.
McCaddon, A., & Hudson, P. (2000). Homocysteine and cognitive decline in healthy elderly. The Lancet, 355(9207), 407-409.
Snow, C. F. (1999). Laboratory diagnosis of vitamin B12 and folate deficiency: a guide for the primary care physician. Archives of Internal Medicine, 159(12), 1289-1298.
Andres, E., Serraj, K., Zhu, J., & Vermorken, A. J. (2013). The pathophysiology of elevated vitamin B12 in clinical practice. QJM: An International Journal of Medicine, 106(6), 505-515.
Baik, H. W., & Russell, R. M. (1999). Vitamin B12 deficiency in the elderly. Annual Review of Nutrition, 19(1), 357-377.
Green, R. (2017). Vitamin B12 deficiency from the perspective of a practicing hematologist. Blood, 129(19), 2603-2611.
Carmel, R. (2000). Current concepts in cobalamin (vitamin B12) deficiency. Annual Review of Medicine, 51, 357-375.
Fenech, M. (2012). Folate, vitamin B12, homocysteine status and DNA damage in aging and cancer. Proceedings of the Nutrition Society, 71(1), 45-52.
Allen, L. H. (2010). How common is vitamin B12 deficiency? The American Journal of Clinical Nutrition, 89(2), 693S-696S.
Clarke, R., Sherliker, P., & Hin, H. (2009). Folate, vitamin B12, and the risk of vascular disease. Journal of the American Medical Association, 301(18), 1952-1958
Clarke, R., & Armitage, J. (2007). Vitamin B12 and folic acid: A simple solution for vascular disease? Lancet, 369(9560), 1691-1692.
Kinsella, L. J., & Green, R. (2007). Vitamin B12 deficiency: An update. American Family Physician, 76(2), 1-6.
Cordero, J., & Patel, K. (2021). Pathophysiology of Vitamin B12 Deficiency. Journal of Clinical Medicine, 10(15), 3276.
Refsum, H., & Ueland, P. M. (1998). The role of homocysteine and B vitamins in cognitive decline and cardiovascular disease. The Journal of Nutrition, 128(5), 941S-946S.
Lindenbaum, J., & Allen, R. H. (1995). Clinical spectrum and diagnosis of folate and cobalamin deficiency. Blood, 85(5), 1197-1212.
Selhub, J. (2002). Homocysteine metabolism. Annual Review of Nutrition, 22(1), 69-94.
Miller, A., & Korem, M. (2014). Vitamin B12, demyelination, remyelination, and repair in multiple sclerosis. Journal of Clinical Nutrition, 39(5), 265-271.
Whitehead, V. M. (2006). Acquired and inherited disorders of cobalamin and folate in children. British Journal of Haematology, 134(2), 125-136.
Suzuki, M., & Miyazaki, T. (2012). Vitamin B12 deficiency in children. Pediatric Nephrology, 27(3), 485-491
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.researchgate.net/
https://www.mayoclinic.org/
https://www.nhs.uk/
https://www.webmd.com/

Sağlık Bilgisi Paylaş !