Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD)

95 / 100

Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD), dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen ve yaşam kalitesini ciddi şekilde azaltabilen kronik bir sindirim sistemi hastalığıdır. Özofagus ile mide arasındaki sfinkterin işlevsizliği nedeniyle mide asidinin özofagusa geri kaçması sonucu oluşur. Bu durum yalnızca mide ekşimesi ve yanma hissine yol açmakla kalmaz, aynı zamanda uzun vadede daha ciddi sağlık sorunlarına da zemin hazırlayabilir. GERD’in yaygınlığı, modern yaşam tarzları ve beslenme alışkanlıklarıyla doğrudan ilişkilendirilebilir ve tedavi edilmediği durumlarda, yemek borusunda kalıcı hasara yol açabilir. Bu hastalık, toplumda sıklıkla hafife alınsa da, etkileri göz ardı edilmemesi gereken ciddi bir durumdur.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GERD)

GERD’in başlıca nedenleri arasında obezite, sigara kullanımı, yanlış beslenme alışkanlıkları ve bazı ilaçların yan etkileri yer almaktadır. Obezite, karın içi basıncının artmasına ve mide asidinin yukarı doğru itilmesine yol açarak reflü oluşumunu tetikleyebilir. Sigara, alt özofageal sfinkterin işlevini bozar ve mide asidinin özofagusa geri kaçmasını kolaylaştırır. Ayrıca, alkol tüketimi, kafeinli içecekler, yağlı ve baharatlı yiyecekler gibi faktörler de reflü ataklarını artırabilir. Bu nedenle yaşam tarzı değişiklikleri, hastalığın kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynar.

Gastroözofageal reflü hastalığı belirtileri genellikle yemeklerden sonra ortaya çıkar ve uzun süreli rahatsızlık verir. Mide yanması, ağıza acı su gelmesi, yutma güçlüğü, kuru öksürük ve ses kısıklığı gibi şikayetler, hastaların en sık yaşadığı sorunlar arasındadır. Bu belirtiler, bireylerin sosyal hayatını olumsuz etkileyebilir ve günlük aktivitelerini sınırlayabilir. Özellikle gece reflüsü, uyku düzenini bozarak yaşam kalitesini düşürebilir. Hastalığın ciddiyeti arttıkça, özofagus iltihabı (özofajit) veya özofagus ülseri gibi komplikasyonlar gelişebilir.

Gastroözofageal reflü hastalığının tedavisi, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve ileri vakalarda cerrahi müdahale gibi yöntemleri içerir. İlk adım olarak hastalar, mide asidini artıran yiyecek ve içeceklerden kaçınmalı, ideal kilolarına ulaşmalı ve sigara ile alkolden uzak durmalıdır. Bununla birlikte, doktorlar genellikle mide asidini baskılayan veya nötralize eden ilaçlar reçete ederler. Daha ileri vakalarda, laparoskopik cerrahi yöntemlerle alt özofageal sfinkterin güçlendirilmesi gerekebilir. Bu makalede, GERD’in nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri detaylı olarak ele alınacaktır.

Gastroözofageal Reflü Hastalığı Belirtileri

Gastroözofageal reflü hastalığı belirtileri ve semptomları şunları içerir:

Genellikle yemekten sonra göğsünüzde yanma hissi (mide ekşimesi), geceleri veya yatarken daha da kötüleşebilir
Yiyecek veya ekşi sıvının geri yıkanması (yetersizliği)
Üst karın veya göğüs ağrısı
Yutma güçlüğü (yutma güçlüğü)
Boğazınızda bir yumru hissi

Gece asit reflüsü yaşıyorsanız aşağıdakileri de yaşayabilirsiniz:

Devam eden öksürük
Ses tellerinin iltihabı (larenjit)
Yeni veya kötüleşen astım

Ne zaman doktora görünmeli

Göğüs ağrınız varsa, özellikle de nefes darlığınız veya çene veya kol ağrınız varsa derhal tıbbi yardım alın. Bunlar kalp krizinin belirtileri ve semptomları olabilir.

Aşağıdaki durumlarda doktorunuzla randevu alın:

Şiddetli veya sık Gastroözofageal Reflü Hastalığı semptomları yaşayan
Mide ekşimesi için reçetesiz satılan ilaçları haftada iki defadan fazla alan

Gastroözofageal Reflü Hastalığı Nedenleri

Gastroözofageal reflü hastalığının ortaya çıkışında birçok faktör rol oynamaktadır. Ancak temel mekanizma, mide asidinin özofagusa geri kaçmasına neden olan alt özofageal sfinkterin zayıflığıdır.

Bu durum çeşitli nedenlerle meydana gelebilir:

Obezite: Obezite, karın içi basıncın artmasına neden olarak mide asidinin yukarı doğru itilmesini kolaylaştırır. Fazla kilolu bireylerde reflü ataklarının daha sık görüldüğü kanıtlanmıştır.
Sigara Kullanımı: Sigara içmek, alt özofageal sfinkterin işlevini bozar ve mide asidinin özofagusa kaçmasına neden olur. Aynı zamanda sigara, mide asidinin üretimini artırarak reflü riskini artırır.
Yetersiz Beslenme Alışkanlıkları: Yüksek yağlı ve baharatlı yiyeceklerin yanı sıra, aşırı miktarda kahve, alkol ve gazlı içecek tüketimi reflü ataklarını tetikleyebilir. Bu tür besinler, mide asidinin üretimini artırarak reflü oluşumuna zemin hazırlar.
Gebelik: Gebelikte hormonal değişiklikler ve artan karın içi basınç nedeniyle reflü şikayetleri sıkça görülür. Özellikle son trimesterde, rahmin mideyi sıkıştırması sonucu reflü atakları artabilir.
İlaçlar: Bazı ilaçlar (örneğin, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, kalsiyum kanal blokerleri ve antikolinerjik ilaçlar) alt özofageal sfinkterin gevşemesine neden olarak reflü riskini artırır.
Yaşlanma: Yaş ilerledikçe, özofagusun kas yapısı zayıflayabilir ve mide asidinin yemek borusuna geri kaçma olasılığı artar. Bu nedenle, yaşlı bireylerde GERD görülme sıklığı daha fazladır.

Risk faktörleri

Gastroözofageal Reflü Hastalığı riskinizi artırabilecek koşullar şunları içerir:

Obezite
Midenin üst kısmının diyaframın üzerine doğru şişmesi (hiatal herni)
Gebelik
Skleroderma gibi bağ dokusu bozuklukları
Gecikmiş mide boşalması

Asit reflüyü ağırlaştırabilecek faktörler şunlardır:

Sigara içmek
Büyük öğünler yemek veya gece geç saatlerde yemek yemek
Yağlı veya kızarmış yiyecekler gibi belirli yiyecekleri (tetikleyicileri) yemek
Alkol veya kahve gibi belirli içecekleri içmek
Aspirin gibi bazı ilaçları almak

Komplikasyonlar

Zamanla yemek borunuzdaki kronik iltihaplanma aşağıdakilere neden olabilir:

Yemek borusundaki doku iltihabı (özofajit). Mide asidi yemek borusundaki dokuyu parçalayarak iltihaplanmaya, kanamaya ve bazen de açık yaraya (ülsere) neden olabilir. Özofajit ağrıya neden olabilir ve yutmayı zorlaştırabilir.
Yemek borusunun daralması (özofagus darlığı). Mide asidinin yemek borusunun alt kısmına zarar vermesi, yara dokusunun oluşmasına neden olur. Yara dokusu yiyecek yolunu daraltarak yutma sorunlarına yol açar.
Yemek borusunda kanser öncesi değişiklikler (Barrett yemek borusu). Asitten kaynaklanan hasar, alt yemek borusunu kaplayan dokuda değişikliklere neden olabilir. Bu değişiklikler özofagus kanseri riskinin artmasıyla ilişkilidir.

Gastroözofageal Reflü Hastalığı Teşhisi

Doktorunuz, belirti ve semptomlarınızın geçmişine ve fizik muayeneye dayanarak GERD’yi teşhis edebilir.

Gastroözofageal reflü hastalığı teşhisini doğrulamak veya komplikasyonları kontrol etmek için doktorunuz şunları önerebilir:

Üst endoskopi. Doktorunuz boğazınıza ışık ve kamera (endoskop) ile donatılmış ince, esnek bir tüp yerleştirir. Endoskop, sağlayıcınızın yemek borunuzun ve midenizin içini görmesine yardımcı olur. Reflü mevcut olduğunda test sonuçları sorun göstermeyebilir ancak endoskopi yemek borusu iltihabını (özofajit) veya diğer komplikasyonları tespit edebilir. Barrett özofagusu gibi komplikasyonlar açısından test edilecek bir doku örneği (biyopsi) toplamak için endoskopi de kullanılabilir. Bazı durumlarda yemek borusunda daralma görülürse bu işlem sırasında gerilebilir veya genişletilebilir. Bu, yutma güçlüğünü (yutma güçlüğü) iyileştirmek için yapılır.
Ambulatuvar asit (pH) prob testi. Mide asidinin ne zaman ve ne kadar süre boyunca kustuğunu belirlemek için yemek borunuza bir monitör yerleştirilir. Monitör, belinize taktığınız veya omzunuzun üzerinden geçen bir kayışla küçük bir bilgisayara bağlanır. Monitör, burnunuzdan yemek borunuza giren ince, esnek bir tüp (kateter) olabilir. Veya endoskopi sırasında yemek borunuza yerleştirilen bir klip olabilir. Klips yaklaşık iki gün sonra dışkınıza geçer.
Üst sindirim sisteminin röntgeni. Sindirim sisteminizin iç yüzeyini kaplayan ve dolduran kireçli bir sıvı içtikten sonra röntgen çekilir. Kaplama, doktorunuzun yemek borunuzun ve midenizin siluetini görmesini sağlar. Bu özellikle yutma güçlüğü çeken kişiler için faydalıdır. Ayrıca yutmayı engelleyebilecek yemek borusu daralmasının teşhisine yardımcı olabilecek bir baryum hapı yutmanız da istenebilir.
Özofagus manometrisi. Bu test, yutkunduğunuzda yemek borunuzdaki ritmik kas kasılmalarını ölçer. Özofagus manometrisi ayrıca yemek borunuzun kaslarının uyguladığı koordinasyonu ve kuvveti de ölçer. Bu genellikle yutma güçlüğü çeken kişilerde yapılır.
Transnazal özofagoskopi. Bu test yemek borunuzda herhangi bir hasar olup olmadığını araştırmak için yapılır. İçinde video kamera bulunan ince, esnek bir tüp burnunuzdan geçirilir ve boğazınızdan yemek borusuna doğru ilerletilir. Kamera resimleri bir video ekranına gönderir.

Gastroözofageal Reflü Hastalığı Tedavisi

Doktorunuz muhtemelen öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri ve reçetesiz ilaçları denemenizi önerecektir. Birkaç hafta içinde rahatlama yaşamazsanız doktorunuz reçeteli ilaç ve ek testler önerebilir.

Reçetesiz İlaçlar

Seçenekler şunları içerir:

Mide asidini nötralize eden antasitler. Mylanta, Rolaids ve Tums gibi kalsiyum karbonat içeren antasitler hızlı bir rahatlama sağlayabilir. Ancak antiasitler tek başına mide asidinden zarar görmüş iltihaplı yemek borusunu iyileştirmez. Bazı antasitlerin aşırı kullanımı ishal veya bazen böbrek sorunları gibi yan etkilere neden olabilir.
Asit üretimini azaltan ilaçlar. Histamin (H-2) blokerleri olarak bilinen bu ilaçlar arasında simetidin (Tagamet HB), famotidin (Pepcid AC) ve nizatidin (Axid AR) bulunur. H-2 blokerleri antasitler kadar hızlı etki etmezler ancak daha uzun süreli rahatlama sağlarlar ve midedeki asit üretimini 12 saate kadar azaltabilirler. Reçeteyle daha güçlü versiyonlar mevcuttur.
Asit üretimini engelleyen ve yemek borusunu iyileştiren ilaçlar. Proton pompası inhibitörleri olarak bilinen bu ilaçlar, H-2 blokerlerinden daha güçlü asit blokerleridir ve hasarlı özofagus dokusunun iyileşmesi için zaman tanır. Reçetesiz proton pompası inhibitörleri arasında lansoprazol (Prevacid 24 HR), omeprazol (Prilosec OTC) ve esomeprazol (Nexium 24 HR) bulunur.

Gastroözofageal Reflü Hastalığı için reçetesiz ilaç almaya başlarsanız mutlaka doktorunuza bilgi verin.

Reçeteli İlaçlar

Gastroözofageal Reflü Hastalığı için reçeteli tedaviler şunları içerir:

Reçeteli proton pompası inhibitörleri. Bunlar arasında esomeprazol (Nexium), lansoprazol (Prevacid), omeprazol (Prilosec), pantoprazol (Protonix), rabeprazol (Aciphex) ve dekslansoprazol (Dexilant) bulunur.Genellikle iyi tolere edilmesine rağmen bu ilaçlar ishal, baş ağrısı, mide bulantısı veya nadir durumlarda düşük B-12 vitamini veya magnezyum düzeylerine neden olabilir.
Reçeteli H-2 blokerleri. Bunlara reçeteli famotidin ve nizatidin dahildir. Bu ilaçların yan etkileri genellikle hafiftir ve iyi tolere edilir.

Cerrahi ve Diğer Prosedürler

Gastroözofageal Reflü Hastalığı genellikle ilaçla kontrol edilebilir. Ancak ilaçlar yardımcı olmazsa veya uzun süreli ilaç kullanımından kaçınmak istiyorsanız doktorunuz şunları önerebilir:

Fundoplikasyon. Cerrah, kasları sıkılaştırmak ve reflüyü önlemek için midenizin üst kısmını alt yemek borusu sfinkterinin etrafına sarar. Fundoplikasyon genellikle minimal invazif (laparoskopik) bir prosedürle yapılır. Midenin üst kısmının sarılması tam (Nissen fundoplikasyonu) veya kısmi olabilir. En yaygın kısmi prosedür Toupet fundoplikasyonudur. Cerrahınız sizin için en uygun tipi önerecektir.
LINX cihazı. Mide ve yemek borusunun birleşim yerinin etrafına küçük manyetik boncuklardan oluşan bir halka sarılır. Boncuklar arasındaki manyetik çekim, bağlantı noktasını geri akışlı asitlere karşı kapalı tutacak kadar güçlü, ancak gıdanın geçmesine izin verecek kadar zayıf. LINX cihazı minimal invaziv cerrahi kullanılarak implante edilebilir. Manyetik boncukların havaalanı güvenliği veya manyetik rezonans görüntüleme üzerinde herhangi bir etkisi yoktur.
Transoral insizyonsuz fundoplikasyon (TIF). Bu yeni prosedür, polipropilen bağlantı elemanları kullanılarak alt yemek borusunun etrafında kısmi bir sargı oluşturularak alt yemek borusu sfinkterinin sıkılmasını içerir. TIF, bir endoskop kullanılarak ağızdan yapılır ve herhangi bir cerrahi kesi gerektirmez. Avantajları arasında hızlı iyileşme süresi ve yüksek tolerans sayılabilir.Eğer büyük bir mide fıtığınız varsa, tek başına TIF bir seçenek değildir. Ancak laparoskopik hiatal herni onarımı ile kombine edilirse TIF mümkün olabilir.

Obezite GERD için bir risk faktörü olabileceğinden, sağlık uzmanınız tedavi seçeneği olarak kilo verme ameliyatını önerebilir. Bu tür bir ameliyata aday olup olmadığınızı öğrenmek için doktorunuz ile konuşun.

Referanslar:

Sağlık Bilgisi Paylaş !