Kifoz ve Lordoz: Omurga Eğriliği
Omurga, vücudun en temel yapılarından biridir ve dik durmamızı, hareket etmemizi ve çeşitli fiziksel aktiviteleri gerçekleştirmemizi sağlayan karmaşık bir sistemdir. Omurga; boyun (servikal), sırt (torasik), bel (lumbal) ve kuyruk sokumu (sakral) olmak üzere dört ana bölgeden oluşur. Bu bölgelerin doğal eğriliği, hem esnekliği artırmak hem de vücut ağırlığını düzgün bir şekilde dağıtmak amacıyla geliştirilmiştir. Omurga eğriliği, insan anatomisinin doğal bir parçasıdır. Ancak, bu eğrilikler aşırı hale geldiğinde, postüral bozukluklar olarak adlandırılan durumlar ortaya çıkar. Kifoz ve lordoz, bu bozuklukların en bilinen iki tipidir.
Sağlık Bilgisi İçeriği
Kifoz ve Lordoz: Omurga Eğriliği
Kifoz, sırt bölgesinde aşırı eğrilik oluşmasına neden olan bir durumdur ve kamburluk olarak da bilinir. Torasik omurga, normalde hafif bir dışa doğru eğrilik gösterir, ancak kifozda bu eğrilik 45 dereceden fazla olabilir. Bu durum, yalnızca estetik bir sorun yaratmakla kalmaz, aynı zamanda nefes alma zorlukları, sırt ağrıları ve omurilik üzerinde baskı gibi daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Lordoz ise bel bölgesinde ortaya çıkar ve omurganın aşırı içe doğru kıvrılmasına sebep olur. Lumbal omurga, doğal olarak içe doğru bir eğrilik gösterir, ancak bu eğrilik aşırı hale geldiğinde lordoz adı verilen durum ortaya çıkar. Lordoz, bel ağrıları, kas dengesizlikleri ve hareket kısıtlamaları gibi problemlere yol açabilir.
Omurga eğrilikleri, çoğunlukla ergenlik döneminde veya yaşlılıkta ortaya çıkma eğilimindedir. Özellikle skolyoz gibi omurga deformiteleriyle birleştiğinde, daha karmaşık bir hal alabilir. Ayrıca, duruş bozuklukları, hareketsiz yaşam tarzı, aşırı kilo, genetik faktörler ve bazı tıbbi durumlar bu eğriliklerin şiddetini artırabilir. Bu tür bozukluklar, sadece postürel estetiği değil, aynı zamanda genel sağlık ve yaşam kalitesini de etkiler. Örneğin, kifozun ileri aşamalarında omurga üzerindeki baskı artabilir ve bu da omurilikte hasara, sinir sıkışmalarına ve dolaşım sorunlarına yol açabilir. Lordoz ise özellikle bel bölgesinde aşırı stres yaratarak bel fıtığı riskini artırabilir.
Bu makalede kifoz ve lordozun nedenleri, belirtileri, tedavi yöntemleri ve korunma yolları detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Aynı zamanda omurga sağlığının nasıl korunabileceği, bu tür postüral bozuklukların önlenmesinde ve tedavisinde fizyoterapi ve egzersizin önemi gibi konulara da değinilecektir. Omurga eğriliklerinin tedavi edilmemesi durumunda uzun vadeli etkilerinin neler olabileceği ve bu bozukluklarla başa çıkmanın en iyi yolları da bu makalede incelenecektir. Özellikle omurga sağlığını koruma konusunda farkındalığın artırılması, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde bu tür deformitelerin önlenmesi açısından büyük önem taşır.
Kifoz Nedir?
Kifoz, omurganın torasik (üst sırt) bölgesinde aşırı eğrilik oluşması durumudur. Normalde torasik omurga hafif dışa doğru bir eğrilik gösterir; bu eğrilik yaklaşık 20 ila 40 derece arasında olmalıdır. Ancak kifozda bu eğrilik 45 derecenin üzerine çıkarak anormal bir hal alır.
Kifozun birçok farklı tipi vardır ve bunlar genellikle nedenlerine göre sınıflandırılır:
- Postürel Kifoz: Genellikle kötü duruş nedeniyle gelişen bir türdür. En yaygın görülen türdür ve çoğunlukla ergenlik döneminde ortaya çıkar. İleri aşamalara ulaşmadığı sürece ciddi bir sağlık problemi yaratmaz ve tedavi edilebilir.
- Konjenital Kifoz: Bu tip, doğuştan omurga anormalliklerine bağlı olarak gelişir. Omurların şekil bozukluğu ile karakterizedir ve genellikle cerrahi müdahale gerektirir.
- Scheuermann Kifozu: Gençlerde görülen ve genellikle ergenlik çağında teşhis edilen bir türdür. Omurların normalden farklı bir şekilde gelişmesiyle meydana gelir.
Kifozun neden olduğu semptomlar arasında sırt ağrısı, kas spazmları, yorgunluk ve nefes alma zorlukları yer alabilir. Özellikle ileri aşamalarda nefes almak zorlaşır çünkü omurga üzerindeki aşırı eğrilik, akciğerlerin genişlemesine engel olabilir. Ayrıca, ilerledikçe estetik problemler daha belirgin hale gelir, çünkü vücut dengesi bozulur ve birey kambur bir görünüme sahip olur.
- Türleri:
- Postür Kifozu: Bu tür, genellikle kötü duruş alışkanlıkları nedeniyle gelişen bir tipdir. Bilgisayar başında uzun süre oturmak, masa başında çalışmak gibi etkenler neden olabilir. Tedavide genellikle duruş düzeltme egzersizleri ve fizik tedavi uygulanır.
- Scheuermann Hastalığı: Scheuermann hastalığı, genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkan bir durumdur. Omurga omur disklerinin anormal büyümesi ve omurlar arasındaki boşluklardaki şekil bozuklukları nedeniyle oluşur. Belirtiler arasında ağrı ve sertlik bulunur ve tedavi genellikle cerrahi müdahaleyi içerir.
- Konjenital Kifoz: Doğuştan gelen bir durumdur ve genellikle fetüsün rahimdeki gelişimi sırasında ortaya çıkan bir anormalliktir. Bu durum genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir ve tedavisi genellikle cerrahi müdahaleyi içerir.
- İdiopatik Kfoz: Bilinmeyen bir nedenle ortaya çıkan türdür. Bu durum genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar ve Scheuermann hastalığı gibi omurlar arasındaki disklerdeki anormallikleri içerebilir. Tedavi genellikle konservatif yöntemlerle, egzersiz ve fizik tedavi ile sağlanır.
- Hiperkifoz: Aşırı bir kamburluk durumunu ifade eder. Bu durum genellikle yaşlı bireylerde osteoporoz gibi kemik hastalıkları nedeniyle omurga kırıkları sonucunda ortaya çıkabilir. Tedavi, omurga sağlığını destekleyici egzersizler, ilaçlar ve fizik tedavi içerebilir.
- İlginç Kfoz Tipleri:
- Cervical Kfoz: Boyun bölgesindeki omurlarda oluşur.
- Thoracolumbar Kfoz: Torasik ve lomber bölgeleri içeren türdür.
- Ankilozan Spondilit: Romatoid artrit gibi iltihaplı bir durum nedeniyle omurgada oluşabilir.
- Belirtiler: Belirtileri, eğrilik derecesine ve bireyden bireye değişebilir. Ancak, genel olarak şu belirtiler görülebilir:
- Sırtta belirgin bir kamburluk veya yuvarlaklık.
- Ağrı veya rahatsızlık, özellikle uzun süre ayakta durduktan sonra.
- Sertlik hissi ve hareket kısıtlılığı.
- Nedenler:
- Doğuştan Gelen Faktörler: Genetik faktörler gelişiminde rol oynayabilir.
- Kas Zayıflığı veya Dengesizlik: Omurga kaslarının zayıflığı veya dengesizliği, omurganın normal eğrilerini koruma yeteneğini etkileyebilir.
- Osteoporoz: Kemik erimesi, omurga kemiklerinin zayıflamasına ve oluşumuna katkıda bulunabilir.
- Teşhis ve Tedavi:
- Fizik Muayene: Bir doktor, hastanın duruşunu ve omurga esnekliğini değerlendirebilir.
- Görüntüleme Testleri: X-ray, MR veya CT taramaları, nedenini belirlemeye yardımcı olabilir.
- Fizik Tedavi ve Egzersiz: Hafif vakalarda, fizik tedavi ve düzenli egzersizle durumu düzeltebilmek mümkündür.
- Ortez veya Düzeltici Cihazlar: Bazı durumlarda, belirli bir cihazın kullanılması, omurgayı düzeltmeye yardımcı olabilir.
- Cerrahi: Ciddi durumlarda veya diğer tedavilere cevap vermeyen durumlarda cerrahi müdahale düşünülebilir.
- Önleme ve Yaşam Tarzı:
- Doğru duruş alışkanlıklarının geliştirilmesi.
- Düzenli egzersiz, özellikle sırt kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler.
- Dengeli beslenme ve kalsiyum alımına dikkat edilmesi.
Lordoz Nedir?
Lordoz, bel bölgesinde aşırı eğrilik oluşması durumudur. Lumbal omurga, doğal olarak içe doğru bir eğrilik gösterir, ancak bu eğrilik aşırı hale geldiğinde lordoz olarak adlandırılır. Aşırı içe eğilme, omurların normal diziliminden sapmasına neden olur ve vücutta dengesizlik yaratabilir. Bu durum bel ağrıları ve hareket kısıtlamaları gibi sorunlara yol açabilir. Kifozdan farklı olarak, sıklıkla bel bölgesinde görülür ve bu nedenle daha çok hareket kabiliyetiyle ilişkilidir.
- Anatomik Yapı: Omurganın genel yapısı, üç ana bölgeye ayrılır: servikal (boyun), torasik (göğüs) ve lomber (bel) bölgeler. Bel bölgesindeki omurlar arasında doğal bir içe eğriliktir. Bu, omurganın esnekliğini artırır ve vücuda dayanıklılık sağlar.
- Belirgin Olduğu Bölgeler: Bel bölgesinde en belirgin olanıdır, ancak servikal bölgede de bir miktar içe doğru eğrilik bulunur. Bu eğrilikler, vücudu dik tutmaya ve ağırlığı daha etkili bir şekilde dağıtmaya yardımcı olur.
- Doğuştan Gelen ve Edinilmiş Lordoz: Bazı insanlar doğuştan daha belirgin bir lordoza sahip olabilirken, diğerleri yaşla birlikte bu eğriliği geliştirebilir. Hamilelik, aşırı kilo, bel ağrıları, kötü duruş alışkanlıkları ve omurga yaralanmaları gibi faktörler, edinilmiş lordozun nedenlerine örnektir.
- Belirtileri: Genellikle lordozun doğal bir özelliği olduğu için belirgin belirtiler olmayabilir. Ancak, aşırı derecede belirgin veya anormal bir lordoz durumunda bel ağrısı, sertlik ve hareket kısıtlılığı görülebilir.
- Teşhis ve Tedavi: Fizik muayene, röntgen, MRG gibi görüntüleme testleriyle teşhis edilebilir. Tedavi, belirtilerin şiddetine, nedenlerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Fizik tedavi, egzersiz programları, duruş düzeltme, ağrı yönetimi ve cerrahi seçenekler tedavi planına dahil edilebilir.
- Önemli Notlar: Doğal lordoz, vücut için önemlidir çünkü omurganın esnek ve dayanıklı olmasını sağlar. Ancak, aşırı derecede belirgin olan veya belirtilerle ilişkilendirilen durumlar profesyonel bir değerlendirme gerektirir.
Kifoz ve Lordozda Fizyoterapinin Rolü
Fizyoterapi, hem kifoz hem de lordgesinde içe doğru aşırı eğrilik olması durumunu tanımlar. Bu durum, pelvisin öne doğru dönmesine ve belde gereksiz bir yük oluşmasına sebep olabilir. Lordozun ileri aşamalarında bel ağrıları, sinir sıkışmaları ve postür bozuklukları gözlenebilir.
Genetik faktörlerin yanı sıra yaşam tarzı, yanlış duruş ve çeşitli sağlık sorunları nedeniyle ortaya çıkabilir. Günümüzde modern yaşamın getirdiği hareketsizlik, bilgisayar başında uzun saatler geçirmek, telefon ve tablet kullanımı gibi etkenler, bu tür omurga eğriliklerinin daha sık görülmesine neden olmaktadır. Çocukluk döneminde başlayan yanlış postür alışkanlıkları, ilerleyen yaşlarda kalıcı deformasyonlara dönüşebilir ve bu nedenle erken teşhis ve tedavi büyük önem taşır. Ayrıca, doğru postür eğitimi ve egzersizlerin önleyici rolü de oldukça büyüktür.
Bu makalede, kifoz ve lordozun ne olduğu, bu durumların belirtileri, nedenleri, teşhisi ve tedavi yöntemleri ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Aynı zamanda omurga sağlığının korunması için alınabilecek önlemler, egzersizler ve yaşam tarzı önerileri de kapsamlı bir biçimde tartışılacaktır. Yalnızca fiziksel bir sorun olarak değil, bireylerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilecek psikolojik boyutları olan ciddi sağlık sorunlarıdır. Bu yüzden omurga eğrilikleri hakkında bilgi sahibi olmak, erken dönemde farkına varmak ve gerekli tedbirleri almak önemlidir.
Referanslar:
- Kifoz ve Lordoz: Omurga Eğriliği
- Harrison, D. E., & Oakley, P. A. (2017). The role of spinal alignment in health and disease. Journal of Spinal Research.
- Weinstein, S. L., Dolan, L. A., Wright, J. G., & Dobbs, M. B. (2013). Effects of brace treatment on the quality of life in adolescents with idiopathic scoliosis. New England Journal of Medicine.
- Glassman, S. D., Berven, S., Kostuik, J., Dimar, J. R., Horton, W. C., & Bridwell, K. (2005). Sagittal balance: a critical analysis of measurement. Spine Journal.
- Klineberg, E. O., Gupta, M. C., & Lieberman, I. H. (2010). Complications in adult spinal deformity surgery. Current Orthopaedic Practice.
- Lonner, B. S., & Newton, P. O. (2013). Advances in spinal deformity surgery: From bracing to surgical techniques. Clinical Orthopaedics and Related Research.
- Cobb, J. R. (1948). Outline for the study of scoliosis. Instructional Course Lectures.
- Norton, B. J., & McGee, T. R. (2011). Pediatric scoliosis and kyphosis. Pediatric Orthopaedics.
- Blumenthal, S. L., & Gill, K. (2003). Surgical management of kyphosis and lordosis. Orthopaedic Journal.
- Roberts, T. T., & Singh, K. (2016). Complications in lumbar spine surgery: A systematic review. Spine Deformity.
- Hall, J. E. (2015). Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology. Elsevier Health Sciences.
- Adams, M. A., & Dolan, P. (2005). Spinal biomechanics. Journal of Bone and Joint Surgery.
- Nachemson, A. L., & Weinstein, S. L. (2000). Scoliosis and spinal deformity. Clinical Orthopaedics.
- Bridwell, K. H. (2001). The role of sagittal balance in spinal surgery. Spine.
- Hresko, M. T., & Labelle, H. (2012). Modern concepts in pediatric spinal deformity. Spine Journal.
- Lavelle, W. F., & Ricart, O. (2010). Lordosis and lumbar fusion surgery. Spine Surgery.
- Glassman, S. D., & Polly, D. W. (2008). Biomechanical impact of lordosis restoration. Journal of Spinal Disorders & Techniques.
- Kebaish, K. M., & O’Brien, J. R. (2007). Sagittal plane deformity correction. Journal of Neurosurgery.
- Watters, W. C., & Bono, C. M. (2009). Clinical guidelines for the management of degenerative lumbar spondylolisthesis.
- Bradford, D. S., & Winter, R. B. (1990). Surgical approaches to spinal deformity. Spine Deformity Review.
- Smith, J. S., & Shaffrey, C. I. (2012). Complications of spinal deformity surgery in adults. Neurosurgical Focus.
- Hu, S. S., & Berven, S. H. (2004). Spinal deformity in the elderly: Treatment options and strategies. The Spine Journal.
- Diebo, B. G., & Passias, P. G. (2016). Global spinal alignment and balance: Risk factors for complications in adult spinal deformity. Journal of Spinal Surgery.
- Schwab, F., & Lafage, V. (2010). Impact of spinal deformity on quality of life. European Spine Journal.
- Baron, E. M., & Ouellet, J. A. (2015). Pediatric spinal deformity: Non-operative management. Journal of Pediatric Orthopaedics.
- Burton, D. C., & Asher, M. A. (2007). Long-term outcomes of surgical treatment for kyphosis. Clinical Spine Surgery.
- Kelly, M. P., & Lenke, L. G. (2013). Revision surgery for spinal deformity: Indications and outcomes. Spine Deformity Review.
- Vrtovec, T., & Pernuš, F. (2009). Methods for quantitative evaluation of spinal curvature. Medical Imaging Review.
- Grevitt, M., & Houghton, G. R. (2003). Surgical management of adolescent idiopathic scoliosis. Orthopaedic Clinics of North America.
- Betz, R. R., & Harms, J. (2004). Pediatric spine surgery: Advances and challenges. Journal of Pediatric Orthopaedics.
- Boachie-Adjei, O., & Lenke, L. G. (2006). Surgical correction of spinal deformities in adults. Journal of Bone and Joint Surgery.
- Hey, H. W., & Lau, E. T. (2012). Sagittal alignment and its importance in spinal surgery. Asian Spine Journal.
- Suk, S. I., & Kim, W. J. (1994). Surgical treatment of lordosis in adults. Spine Surgery Journal.
- Ruff, S. J., & Weinstein, P. R. (2008). Spinal deformities: Current concepts in diagnosis and treatment. Neurosurgical Clinics of North America.
- https://scholar.google.com/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
- https://www.researchgate.net/
- https://www.mayoclinic.org/
- https://www.nhs.uk/
- https://www.webmd.com/