Kalp Ameliyatı Riski EuroScore2 Parsonnet

Kalp hastalıkları, dünya genelinde en yaygın ölüm nedenlerinden biri olarak bilinir. Her yıl milyonlarca insan kardiyovasküler hastalıklardan dolayı yaşamını yitirirken, birçok hasta da cerrahi müdahaleye ihtiyaç duymaktadır. Kalp cerrahisi, hastalığın tedavi sürecinde kritik bir rol oynamasına rağmen, yüksek risk taşıyan bir prosedürdür. Bu nedenle, hastaların cerrahi risklerinin doğru bir şekilde değerlendirilmesi hayati öneme sahiptir. Kalp ameliyatı riskini öngörebilmek, hem hastaların sağkalım oranını artırmak hem de cerrahi ekibin uygun tedavi yöntemini belirlemesi açısından kritik bir süreçtir.

Kalp Ameliyatı Riski EuroScore2 Parsonnet

Bu bağlamda, cerrahi risk değerlendirme araçları geliştirilmiştir. EuroScore2 ve Parsonnet gibi risk skorlamaları, hastaların ameliyat öncesi ve sonrası süreçlerini daha iyi yönetebilmek için kullanılır. Bu iki skorlama sistemi, hastaların genel sağlık durumu, yaş, cinsiyet ve diğer klinik verilerini kullanarak risk analizleri yapar. Böylelikle, cerrahlar ameliyat kararı alırken daha bilinçli bir yol izleyebilir ve hasta için en uygun tedavi stratejisini belirleyebilirler. Ancak, bu sistemlerin her birinin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır.

Kalp Ameliyatı Riski Hesaplama Programı (EuroSCORE II)

Önceki aditif ve lojistik EuroSCORE modelleri güncel değil. Yeni verilerden yeni bir model hazırlanmış ve 2011 Lizbon’da düzenlenen EACTS toplantısında başlatılmıştır. Model EuroSCORE II olarak adlandırılıyor – bu çevrimiçi hesap makinesi bu yeni modeli kullanacak şekilde güncellendi.

EuroScore2, Avrupa ülkelerinde yaygın olarak kullanılan bir skorlama sistemidir ve hastaların ameliyat sonrası komplikasyon riskini değerlendirmek için geliştirilmiştir. Parsonnet skoru ise, Amerika Birleşik Devletleri’nde daha fazla kullanılan ve hastaların genel risk profilini ortaya koyan bir sistemdir. Bu iki skorlama sistemi, hastaların bireysel özelliklerine göre özelleştirilmiş sonuçlar sunar ve cerrahi müdahale öncesi olası komplikasyonların öngörülmesine yardımcı olur. Ancak, bu skorlama sistemlerinin doğruluğu ve etkinliği, birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Kalp ameliyatları, yüksek riskli prosedürler arasında yer aldığından, cerrahlar ve kardiyologlar ameliyat kararını verirken hastanın genel sağlık durumunu, yaşını, cinsiyetini, mevcut hastalıklarını ve yaşam tarzını dikkate almalıdır. Bu noktada, EuroScore2 ve Parsonnet skorlama sistemleri, cerrahi ekiplerin daha bilinçli kararlar almasına yardımcı olur. Bununla birlikte, bu skorlama sistemlerinin her zaman mükemmel sonuçlar vermediği ve her hasta için aynı doğrulukta çalışmadığı unutulmamalıdır. Cerrahi risk değerlendirmesi yaparken, bu skorlama sistemlerinin yanı sıra doktorların klinik tecrübeleri ve hasta ile yapılan detaylı değerlendirmeler de büyük önem taşır.

Bu makalede, EuroScore2 ve Parsonnet skorlama sistemlerinin nasıl çalıştığı, hangi durumlarda kullanıldığı ve bu sistemlerin avantaj ve dezavantajları detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Ayrıca, bu skorlama sistemlerinin kalp cerrahisi üzerindeki etkileri ve hastaların tedavi süreçlerindeki rolü incelenecektir. Makalenin sonunda, cerrahi risk değerlendirme sürecinin nasıl daha etkili hale getirilebileceğine dair öneriler sunulacaktır.

EuroScore2 Nedir?

EuroScore2’nin Gelişimi ve Amacı

EuroScore2, 1999 yılında geliştirilen orijinal EuroScore’un (European System for Cardiac Operative Risk Evaluation) güncellenmiş versiyonudur. Avrupa’daki kalp cerrahisi uzmanları tarafından geliştirilmiş olan bu skorlama sistemi, hastaların cerrahi müdahaleler sonrası ölüm riskini değerlendirmek amacıyla kullanılmaktadır. EuroScore2, birçok klinik değişkeni dikkate alarak hastaların bireysel risk profillerini ortaya koyar ve cerrahi ekibe, ameliyat kararı vermede önemli bir rehberlik sunar.

EuroScore2’nin Kullanım Alanları

EuroScore2, genellikle aşağıdaki durumlarda kullanılır:

• Koroner Arter Bypass Grefti (CABG): Kalp damarlarındaki tıkanıklığı gidermek amacıyla yapılan bypass ameliyatlarında hastanın ameliyat sonrası hayatta kalma olasılığını öngörmek için kullanılır.
• Kalp Kapakçığı Cerrahisi: Kapakçık değişimi veya onarımı gerektiren hastalarda ameliyatın potansiyel risklerini belirlemek amacıyla kullanılır.
• Kombine Kalp Ameliyatları: Hem bypass hem de kapakçık cerrahisinin aynı anda yapıldığı durumlarda risk değerlendirmesi yapmak için tercih edilir.

EuroScore2’nin Avantajları

• Kapsamlı Klinik Veriler: EuroScore2, yaş, cinsiyet, kalp fonksiyonları, böbrek fonksiyonları, pulmoner hipertansiyon gibi birçok klinik faktörü dikkate alarak daha geniş bir değerlendirme sunar.
• Güncellenmiş Veritabanı: Orijinal EuroScore’a göre daha güncel veriler kullanılarak oluşturulmuş olması, modern cerrahi teknikler ve hasta profillerini daha iyi yansıtmasını sağlar.
• Kolay Kullanım: Çevrimiçi hesaplayıcılar ve yazılımlar aracılığıyla kolayca hesaplanabilir ve cerrahi ekip tarafından hızlı bir şekilde değerlendirme yapılabilir.

EuroScore2’nin Dezavantajları

• Kültürel ve Bölgesel Farklılıklar: Avrupa verilerine dayandığı için, diğer bölgelerdeki hasta profillerini tam olarak yansıtmayabilir.
• Spesifik Durumlar İçin Uygun Olmama: Örneğin, nadir kalp hastalıkları veya özel hasta grupları için yeterli doğruluğu sağlamayabilir.
• Genel Bir Skorlama: Her ne kadar çok sayıda faktörü hesaba katsa da, bireysel hasta özelliklerine tamamen özgü bir değerlendirme sunmaz.

Kalp Ameliyatı Riski Hesaplama Programı (EuroSCORE II) Kullanım Kılavuzu

[1] Yaş

Risk hesaplama formu doldurulurken yaş tamamlanan yıl olarak girilir. Yaş için ağırlıklandırmanın bir kısmı şimdi böbrek yetmezliği risk faktörüne dahil edilmiştir, bu nedenle güvenilir risk tahminleri vermek için tüm risk faktörlerinin girilmesi önemlidir.

EuroSCORE veri tabanında 20.000’den fazla hastadan sadece 21’i 90 yaşın üzerinde idi – bu nedenle risk modeli bu hastalarda doğru olmayabilir. Lütfen puanı yorumlarken klinik takdir yetkisini kullanın. EuroSCORE veri tabanındaki en yaşlı hasta 95 idi – EuroSCORE II bu yaşın üzerindeki hastalarda doğrulanmamıştır.

[2] Böbrek Yetmezliği

Cockcroft-Gault formülü kullanılarak hesaplanan kreatinin klirensine göre 3 kategori var. Eski EuroSCORE modelindeki serum kreatinininden farklı olarak, yaş ağırlığının bir kısmı, yaş kreatinin klirensinin bir bileşeni olduğundan, doğrudan bu faktöre dahil edilir.

3 kategori:

a. Diyalizde (serum kreatinin seviyesinden bağımsız olarak).
b. Orta derecede bozulmuş böbrek fonksiyonu (50-85 ml / dak).
c. Ciddi şekilde bozulmuş böbrek fonksiyonu (<50 ml / dak) diyaliz dışı.

Kreatinin klirensi (ml / dak) = [(140 – yaş (yıl)) x ağırlık (kg) x (kadın ise 0.85)] / [72 x serum kreatinin (mg / dl)].

* Ağırlık (ve kreatinin) doğrudan ana EuroSCORE II hesaplayıcısına dahil edilmemiştir, çünkü EuroSCORE II modelinde kreatinin klirensine katkıda bulunmaları dışında doğrudan risk faktörleri değildir.

[3] Ekstrakardiyak Arteriyopati

Aşağıdakilerden biri veya daha fazlası:

a. Topallama.
b. Karotis oklüzyonu veya >% 50 darlık.
c. Arter hastalığı için amputasyon.
d. Abdominal aort, ekstremite arterleri veya karotidlere önceden veya planlı müdahale.

[4] Hareket Zayıflığı

Kas-iskelet sistemi veya nörolojik fonksiyon bozukluğuna bağlı mobilitenin ciddi şekilde bozulması.

[5] Kronik Akciğer Hastalığı

Akciğer hastalığı için uzun süreli bronkodilatör veya steroid kullanımı.

[6] Aktif Endokardit

Ameliyat sırasında endokardit için hala antibiyotik tedavisi alan hasta.

[7] Kritik Preoperatif Durum

Ventriküler taşikardi veya ventriküler fibrilasyon veya abort ani ölüm, preoperatif kalp masajı, anestezi odası öncesi preoperatif ventilasyon, preoperatif inotroplar veya IABP, preoperatif akut böbrek yetmezliği (anüri veya oligurya <10ml / saat).

[8] İstirahatte CCS Sınıf 4 Angina

Anjina.

[9] 90 Gün İçinde Yeni MI

Miyokard enfarktüsü.

[10] Pulmoner Hipertansiyon

Sistolik pulmoner arter basıncı, şimdi 2 sınıfta.

a. orta: PA sistolik basınç (31-55 mm Hg).
b. şiddetli: PA sistolik basınç (> 55mm Hg).

[11] Aciliyet

Şimdi dört sınıf:

a. Elektif: operasyon için rutin kabul.
b. Acil: mevcut başvuruya müdahale veya ameliyat gerektiren hastalar. Bu hastalar kesin bir prosedür olmadan eve gönderilemez.
c. Acil durum: Operasyon kararından sonraki iş günü başlamadan önce operasyon.
d. Hayati tehlike: ameliyathaneye giderken veya anestezi indüklenmeden önce kardiyopulmoner resüsitasyon (harici kalp masajı) gerektiren hastalar. Bu, anestezi indüksiyonunu takiben kardiyopulmoner resüsitasyon içermez.

[12] Müdahalenin Ağırlığı – Kalp İçin Büyük Müdahaleler;

a. CABG
b. kapak tamir veya değiştirme
c. aort parçasının değiştirilmesi
d. yapısal bir kusurun tamiri
e. mazeprosedürü
f. kalp tümörünün rezeksiyonu

EuroSCORE II Referansları:

a. Roques F, Nashef SA, Michel P, Gauducheau E, de Vincentiis C, Baudet E, Cortina J, David M, Faichney A, Gabrielle F, Gams E, Harjula A, Jones MT, Pintor PP, Salamon R, Thulin L. Risk factors and outcome in European cardiac surgery: analysis of the EuroSCORE multinational database of 19030 patients. Eur J Cardiothorac Surg. 1999 Jun;15(6):816-22; discussion 822-3.

b. Roques F, Michel P, Goldstone AR, Nashef SA. The logistic EuroSCORE. Eur Heart J. 2003 May;24(9):882-3

c. The manuscript which supports the new model is being submitted for publication. The new model has been validated by the EuroSCORE Project Group and awaits validation by users worldwide. It was presented at EACTS in Lisbon on 3rd October 2011.

Kalp Ameliyatı Riski Hesaplama (Euroscore – Parsonnet)

Parsonnet Skoru Nedir?

Parsonnet Skorunun Gelişimi ve Amacı

Parsonnet skoru, 1989 yılında John Parsonnet ve meslektaşları tarafından geliştirilen bir risk değerlendirme aracıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygın olarak kullanılan bu skorlama sistemi, hastaların kalp cerrahisi sonrası komplikasyon ve mortalite riskini öngörmek için kullanılır. Parsonnet skoru, özellikle ABD’deki hastane ve kliniklerde yaygın bir kullanım alanı bulmuş ve birçok cerrah tarafından tercih edilmiştir.

Parsonnet Skorunun Kullanım Alanları

Parsonnet skoru, çeşitli kalp ameliyatlarında kullanılan ve hastaların genel sağlık durumunu dikkate alarak risk değerlendirmesi yapan bir sistemdir. Aşağıdaki durumlarda sıklıkla kullanılır:

• Koroner Arter Bypass Grefti (CABG): Hastanın ameliyat sonrası hayatta kalma olasılığını belirlemek için kullanılır.
• Kalp Kapakçığı Ameliyatları: Kapakçık değişimi veya onarımı gerektiren hastalarda ameliyat riskini öngörmek için kullanılır.
• Yüksek Riskli Hastalar: Diyabet, böbrek yetmezliği veya diğer ciddi sağlık sorunları olan hastalarda cerrahi riskin daha doğru değerlendirilmesine yardımcı olur.

Parsonnet Skorunun Avantajları

• Detaylı Hasta Değerlendirmesi: Parsonnet skoru, hastaların mevcut hastalıkları ve genel sağlık durumunu daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirir.
• Yüksek Riskli Hastalar İçin İdeal: Özellikle çok sayıda sağlık sorunu olan ve yüksek riskli hastalar için daha doğru öngörülerde bulunabilir.
• Geniş Kullanım Alanı: ABD’de geniş bir kullanım alanı bulmuş ve birçok klinik çalışmada referans alınmıştır.

Parsonnet Skorunun Dezavantajları

• Güncellenmemiş Veri Seti: 1989 yılında geliştirildiği için, modern tıbbi uygulamaları ve hasta profillerini tam olarak yansıtmayabilir.
• Bölgesel Kısıtlamalar: ABD verilerine dayandığı için, diğer bölgelerdeki hasta profilleri için uygun olmayabilir.
• Karmaşık Hesaplama: EuroScore2’ye göre daha karmaşık bir hesaplama yöntemine sahiptir ve bu durum, kullanım kolaylığını azaltabilir.

EuroScore2 ve Parsonnet Skorlarının Karşılaştırılması

Klinik Kullanımda Farklılıklar

EuroScore2 ve Parsonnet skoru, farklı hasta grupları ve cerrahi durumlar için tasarlanmış olsalar da, her iki sistem de benzer amaçlar doğrultusunda kullanılmaktadır. EuroScore2, genellikle Avrupa’da daha yaygın olarak kullanılırken, Parsonnet skoru ABD’de daha popülerdir. Klinik uygulamalarda bu iki sistemin farklı hasta popülasyonlarına uygulanabilirliği, cerrahlar ve kardiyologlar tarafından dikkate alınmalıdır.

Güvenilirlik ve Doğruluk

EuroScore2, daha güncel veriler kullanarak geliştirildiği için, modern cerrahi teknikleri ve hasta profillerini daha iyi yansıtabilir. Ancak, Parsonnet skoru da özellikle yüksek riskli hastalar için daha detaylı bir değerlendirme sunabilir. Her iki sistemin de belirli sınırlamaları vardır ve bu nedenle, klinik karar verirken her iki sistemin de sonuçları dikkatlice değerlendirilmelidir.

Uygulama Alanı ve Kullanıcı Geri Bildirimleri

Cerrahlar ve kardiyologlar, EuroScore2’nin daha basit ve kullanıcı dostu olduğunu belirtirken, Parsonnet skorunun ise daha spesifik durumlar için uygun olduğunu ifade etmektedirler. Ancak, her iki sistemin de klinik uygulamalarda karşılaştırmalı olarak kullanılması, cerrahi ekiplerin daha bilinçli kararlar almasına yardımcı olabilir.

Öneriler

Lütfen Dikkat! Kalp ameliyatı riski (Euroscore – Parsonnet) (Lojistik Risk Değerlendirmesi) skorlama programını kullanırken, aynı anda 2 farklı Risk Puanı hesaplarsınız. Euroscore – Parsonnet Risk Değerlendirmesi puanları; en soldaki sütunda belirtildiği gibi farklı değişkenler kullanmaktadır.

Lütfen kalp ameliyatı riski hesaplama programına devam ederken buna dikkat edin!

Nashef SAM ve arkadaşları; Avrupa kalp ameliyatı risk değerlendirmesi sistemi (EuroSCORE). Avrupa Kalp-Göğüs Cerrahisi Dergisi 1999; 16: 9-13. Parsonnet V ve arkadaşları; Edinilmiş erişkin kalp hastalığında ameliyat sonuçların değerlendirilmesi için riskin tekdüze tabakalandırılma yöntemi. Circulation. 1989; 79: I 3-12

Açık kalp cerrahisi ameliyatlarında kullanılan risk değerlendirmesi programları, ameliyatı yapacak olan cerrahi ekibe operasyon öncesi morbidite ve mortalite oranlarını bilme ve bu durumu göz önüne alabilme şansını sağlar. Bu önemli neden kalp cerrahisinde risk skorlama sistemi kullanılması ihtiyacını doğurmuştur.

Risk değerlendirmesi sağlık standartlarının incelenmesi ile başlamıştır.

Kalp cerrahisinde kullanılan ilk skorlama sistemi, 1989 yılında yayınlanan ve uygulamaya giren Parsonnet skorlama sistemidir.

EuroSCORE risk skorlama sistemi ise 19030 hastada prospektif olarak yapılan ve beklenen mortalite için geliştirilmiş en yeni risk skorlama sistemi olup sonuçları 1999 yılında yayınlanmıştır. Bu tarihten bu yana da uygulanmaktadır.

Sonuç ve Öneriler

Kalp cerrahisi, karmaşık ve yüksek riskli bir süreçtir. Bu nedenle, cerrahi müdahaleye karar verirken hastaların genel sağlık durumu, mevcut hastalıkları ve ameliyat sonrası komplikasyon riskleri dikkatlice değerlendirilmelidir. EuroScore2 ve Parsonnet skorlama sistemleri, cerrahi ekiplerin bu süreci daha iyi yönetmesine yardımcı olan önemli araçlardır. Ancak, bu sistemlerin her zaman mükemmel sonuçlar vermediği ve her hasta için aynı doğrulukta çalışmadığı unutulmamalıdır.

Cerrahi risk değerlendirme sürecini daha etkili hale getirmek için şu önerilerde bulunulabilir:

1. Kombine Skorlama Sistemleri Kullanımı: Hem EuroScore2 hem de Parsonnet skorunu bir arada kullanarak, hastaların daha kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi sağlanabilir.
2. Güncellenmiş Veri Tabanlarının Kullanımı: Her iki skorlama sisteminin de güncellenmiş veri setleri ile desteklenmesi, modern hasta profillerini ve cerrahi teknikleri daha iyi yansıtabilir.
3. Klinik Tecrübelerin Değerlendirilmesi: Skorlama sistemleri, sadece bir rehber olarak kullanılmalı ve cerrahların klinik tecrübeleri ile birleştirilerek karar verilmelidir.
4. Bireysel Hasta Değerlendirmesi: Her hastanın bireysel özellikleri ve sağlık durumu dikkate alınarak, özelleştirilmiş tedavi ve cerrahi planlamalar yapılmalıdır.

Sonuç olarak, EuroScore2 ve Parsonnet skorlama sistemleri, kalp cerrahisinde cerrahi riskleri daha iyi yönetmek için önemli araçlardır. Ancak, her iki sistemin de sınırlamaları göz önünde bulundurularak, hasta odaklı ve özelleştirilmiş bir yaklaşımla cerrahi müdahaleler planlanmalıdır.

Referanslar:

1. Arteriyel kan gazı analizi yorumlama
2. Kalp Ameliyatı Riski EuroScore2 Parsonnet
3. Nashef, S. A. M., Roques, F., Michel, P., Gauducheau, E., Lemeshow, S., & Salamon, R. (1999). European system for cardiac operative risk evaluation (EuroSCORE). European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 16(1), 9-13.
4. Parsonnet, V., Dean, D., & Bernstein, A. D. (1989). A method of uniform stratification of risk for evaluating the results of surgery in acquired adult heart disease. Circulation, 79(6 Pt 2), I3-12.
5. Roques, F., Nashef, S. A. M., Michel, P., Gauducheau, E., De Vincentiis, C., Baudet, E., & Cortina, J. (2003). Risk factors and outcome in European cardiac surgery: analysis of the EuroSCORE multinational database of 19030 patients. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 24(3), 306-312.
6. Michel, P., Roques, F., Nashef, S. A., & The EuroSCORE Project Group. (2003). Logistic or additive EuroSCORE for high-risk patients?. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 23(5), 684-687.
7. Nashef, S. A. M., Roques, F., Sharples, L. D., Nilsson, J., Smith, C., Goldstone, A. R., & Lockowandt, U. (2012). EuroSCORE II. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 41(4), 734-744.
8. Shroyer, A. L., Coombs, L. P., Peterson, E. D., Eiken, M. C., DeLong, E. R., Chen, A., & Ferguson, T. B. (2003). The Society of Thoracic Surgeons: 30-day operative mortality and morbidity risk models. The Annals of Thoracic Surgery, 75(6), 1856-1865.
9. Shahian, D. M., O’Brien, S. M., Filardo, G., Ferraris, V. A., Haan, C. K., Rich, J. B., & DeLong, E. R. (2009). The Society of Thoracic Surgeons 2008 cardiac surgery risk models: Part 1—coronary artery bypass grafting surgery. The Annals of Thoracic Surgery, 88(1), S2-S22.
10. Kappetein, A. P., Head, S. J., Généreux, P., Piazza, N., van Sambeek, M., Blackstone, E. H., & Serruys, P. W. (2012). Updated standardized endpoint definitions for transcatheter aortic valve implantation: the Valve Academic Research Consortium-2 consensus document. Journal of the American College of Cardiology, 60(15), 1438-1454.
11. Bridgewater, B., Gummert, J., & Kappetein, A. P. (2013). Guidelines and databases for cardiac surgery. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 44(4), 586-587.
12. O’Brien, S. M., Shahian, D. M., Filardo, G., Ferraris, V. A., Haan, C. K., Rich, J. B., & Anderson, R. P. (2009). The Society of Thoracic Surgeons 2008 cardiac surgery risk models: Part 2—valve plus coronary artery bypass grafting surgery. The Annals of Thoracic Surgery, 88(1), S23-S42.
13. Ferguson, T. B., Dziuban, S. W., Edwards, F. H., Eiken, M. C., Shroyer, A. L., Pairolero, P. C., & Gloor, J. M. (2002). The STS national database: current changes and challenges for the new millennium. The Annals of Thoracic Surgery, 73(5), 1464-1470.
14. Edwards, F. H., Peterson, E. D., Coombs, L. P., DeLong, E. R., Jamieson, W. R. E., Shroyer, A. L., & Grover, F. L. (2001). Prediction of operative mortality after valve replacement surgery. The Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery, 121(4), 667-676.
15. Nilsson, J., Algotsson, L., Höglund, P., Luhrs, C., & Brandt, J. (2006). Comparison of 19 pre-operative risk stratification models in open-heart surgery. European Heart Journal, 27(7), 867-874.
16. Benedetto, U., Head, S. J., Angelini, G. D., & Blackstone, E. H. (2018). Statistical primer: propensity score matching and its alternatives. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 53(6), 1112-1117.
17. Wu, C., Hannan, E. L., Walford, G., Gold, J. P., Smith, C. R., Higgins, R. S., & Jones, R. H. (2006). Risk stratification for cardiac surgery: comparison of the Society of Thoracic Surgeons and the New York State risk-adjustment models. The Annals of Thoracic Surgery, 81(2), 413-420.
18. Kurki, T. S., & Kataja, M. (1996). Preoperative prediction of postoperative morbidity in coronary artery bypass grafting. The Annals of Thoracic Surgery, 61(6), 1740-1745.
19. Nashef, S. A. M., Roques, F., Hammill, B. G., Peterson, E. D., Michel, P., Grover, F. L., & Ghali, W. A. (2002). Validation of European System for Cardiac Operative Risk Evaluation (EuroSCORE) in North American cardiac surgery. European Journal of Cardio-Thoracic Surgery, 22(1), 101-105.
20. Sullivan, P. G., Wallach, J. D., Ioannidis, J. P. A., & George, S. L. (2016). Meta-analysis of rare events: current update and future directions. The Annals of Thoracic Surgery, 102(2), 434-439.
21. Kalp damar hastalığı riski ACC, AHA 2013
22. Kalp dışı cerrahi sonrası pnömoni riski
23. Kalp atışı ölçme, nabız hızı Taşikardi
24. Kan basıncı nedir? Tansiyon sebepleri!
25. Hipertansiyon nedir, Yüksek tansiyon tedavisi
26. Kan kaybı & Transfüzyon hesaplama
27. Atriyal fibrilasyonda inme ölüm risk skoru
28. Çocuk mortalite riski skorlama PRISM
29. Çocuk travma skoru hesaplama PTS
30. PubMed Medline Türkçe makale yayın arama
31. Çocuk için TPN Hesaplama » İLK ve TEK
32. Çocuk Acil Tedavi Dozu Hesabı
33. Assessment of the initial and modified Parsonnet score in mortality prediction of the patients operated in the Sarajevo heart center
34. Application of the Parsonnet scoring system for a Canadian cardiac surgery program