İnsülin Direnci Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

İnsülin direnci, modern yaşam tarzlarının yaygın bir sonucu olarak karşımıza çıkan ve giderek daha fazla insanı etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Özellikle sedanter yaşam, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve hareketsizlik, bu durumun ortaya çıkmasında temel nedenler arasında yer almaktadır. İnsülin direnci, vücudun insülin hormonuna yanıt verme yeteneğinin azalmasıyla ortaya çıkar ve tedavi edilmediği takdirde Tip 2 diyabet, kalp hastalıkları ve obezite gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu makalede, insülin direncinin ne olduğunu, belirtilerini, risk faktörlerini ve önleme yollarını kapsamlı bir şekilde ele alacağız.

İnsülin Direnci Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

İnsülin, pankreasta üretilen ve vücutta kan şekeri seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olan bir hormondur. Vücudumuzun enerji kaynağı olan glukozun hücrelere taşınmasını sağlar. İnsülin direncinde ise bu süreç bozulur; hücreler insüline karşı daha az hassas hale gelir, bu da kandaki glukoz seviyelerinin yükselmesine yol açar. İnsülin direnci zamanla pankreasın daha fazla insülin üretmesine neden olur, ancak bu durum uzun vadede yetersiz kalabilir ve kan şekeri düzeyleri kontrol edilemez hale gelir. Sonuç olarak, Tip 2 diyabet ve diğer metabolik hastalıklar ortaya çıkar.

İnsülin direnci birçok kişide yıllarca fark edilmeden ilerleyebilir. Semptomları genellikle hafif ve belirsiz olabilir, bu da tanıyı zorlaştırır. Yorgunluk, kilo alımı, özellikle karın bölgesinde yağlanma, sürekli açlık hissi ve odaklanma sorunları gibi belirtiler bu durumu işaret edebilir. Ancak, birçok insan bu belirtileri fark etmez veya önemsemez. Bu nedenle, insülin direncinin erken teşhisi ve müdahalesi büyük önem taşır. İnsülin direnciyle başa çıkmanın en etkili yollarından biri ise yaşam tarzı değişiklikleridir.

Sağlıklı bir beslenme düzeni ve düzenli fiziksel aktivite, insülin direncini yönetmede ve hatta tamamen ortadan kaldırmada büyük rol oynar. Bu nedenle, insülin direnci ile ilgili farkındalığın artırılması ve erken müdahale edilmesi, bireylerin hem uzun vadeli sağlıklarını korumalarına hem de yaşam kalitelerini artırmalarına yardımcı olabilir. Şimdi, insülin direncinin nedenlerine, nasıl teşhis edildiğine ve hangi yöntemlerle tedavi edilebileceğine daha detaylı bir şekilde göz atalım.

İnsülin Direnci Nedir?

İnsülin direnci, vücut hücrelerinin insülin hormonuna yanıt verme yeteneklerinin azalmasıyla karakterize edilen bir durumdur. İnsülin, kan dolaşımındaki glukozun (şeker) hücrelere taşınmasını sağlayarak vücuda enerji kazandırır. Ancak, insülin direnci geliştiğinde hücreler bu glukoza ihtiyaç duysalar bile insüline yeterince yanıt vermezler. Bu durumda, pankreas daha fazla insülin üretmeye çalışır ve kandaki insülin seviyeleri artar. Sonuç olarak, hem kan şekeri seviyeleri hem de insülin seviyeleri yükselir.

Zaman içinde pankreas, bu fazla insülin üretimini sürdüremeyebilir ve bu da Tip 2 diyabete yol açabilir. Tip 2 diyabetin yanı sıra, insülin direnci kalp hastalığı, yüksek tansiyon, karaciğer yağlanması ve bazı kanser türleri gibi ciddi sağlık sorunlarıyla da ilişkilidir.

İnsülin direncinin kesin nedenleri tam olarak anlaşılmasa da genetik faktörler, fazla kilo ve obezite, özellikle karın bölgesindeki yağlanma, hareketsiz yaşam tarzı ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları gibi çevresel faktörlerin bu duruma katkıda bulunduğu bilinmektedir. Ayrıca, stres, uyku bozuklukları ve bazı kronik hastalıklar da insülin direncinin gelişiminde rol oynayabilir.

İnsülin Nedir?

İnsülin, pankreasınız tarafından salgılanan bir hormondur. Ana rolü, kan dolaşımınızda dolaşan besin miktarını düzenlemektir. İnsülin çoğunlukla kan şekeri yönetiminde rol oynasa da, aynı zamanda yağ ve protein metabolizmasını da etkiler.

Karbonhidrat içeren bir yemek yediğinizde, kan dolaşımınızdaki kan şekeri miktarı artar. Pankreasınızdaki hücreler bu artışı algılar ve insülini kanınıza bırakır. İnsülin daha sonra kan dolaşımınızda dolaşır ve hücrelerinize kanınızdan şeker almasını söyler. Bu işlem kan şekeri seviyelerinin düşmesine neden olur. Özellikle yüksek kan şekerinin toksik etkileri olabilir, bu da ciddi hasara neden olabilir ve tedavi edilmezse ölüme neden olabilir.

Bununla birlikte, hücreler bazen insüline doğru yanıt vermeyi durdurur. Buna insülin direnci denir. Bu durumda, pankreasınız kan şekeri seviyenizi düşürmek için daha fazla insülin üretir. Bu, kanınızda hiperinsülinemi adı verilen yüksek insülin seviyelerine yol açar.

Zamanla, hücreleriniz insüline karşı giderek daha dirençli hale gelebilir ve bu da hem insülin hem de kan şekeri seviyelerinde artışa neden olabilir. Sonunda, pankreasınız hasar görebilir ve insülin üretiminin azalmasına neden olabilir. Kan şekeri seviyeleri belirli bir eşiği aştıktan sonra, tip 2 diyabet teşhisi konabilir . İnsülin direnci, dünyadaki insanların yaklaşık % 9’unu etkileyen bu yaygın hastalığın ana nedenidir.

İnsülin Direnci Belirtileri

Sadece bir takım şikayetlerle insülin direnciniz olduğunu söyleyemezsiniz. Kan şekeri seviyenizi kontrol eden bir kan testi yaptırmanız gerekir. Benzer şekilde, doktorunuzu görmeden insülin direnci sendromunun (yüksek tansiyon, düşük “iyi” kolesterol seviyeleri ve yüksek trigliseritler) bir parçası olan diğer koşulların çoğuna sahip olup olmadığınızı bilemezsiniz.

Bazı insülin direnci belirtileri şunları içerir:

1. Erkeklerde 40 inç (101,6 cm) ve kadınlarda 35 inç (88,9 cm) üzerinde bir bel
2. 130/80 veya daha yüksek tansiyon değerleri
3. 100 mg / dL’nin üzerinde açlık glikoz seviyesi
4. 150 mg / dL üzerinde açlık trigliserit seviyesi
5. Erkeklerde 40 mg / dL’nin altında ve kadınlarda 50 mg / dL’nin üzerinde bir HDL kolesterol seviyesi
6. Akantozis nigricans adı verilen koyu, kadifemsi cilt lekeleri

Risk Faktörleri ve İnsülin Direnci Nedenleri

Bu durumu daha muhtemel hale getirebilecek şeyler şunlardır:

1. Obezite, özellikle karın yağı
2. Aktif olmayan yaşam tarzı
3. Karbonhidratlardan yüksek diyet
4. Gestasyonel diyabet
5. Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı ve polikistik over sendromu gibi sağlık koşulları
6. Aile öyküsünde şeker hastalığı
7. Sigara içmek
8. Yaş – 45 yaşından sonra olması daha olasıdır
9. Cushing sendromu ve akromegali gibi hormonal bozukluklar
10. Steroidler, antipsikotikler ve HIV ilaçları
11. Uyku apnesi gibi uyku sorunları

İnsülin Direnci Tanısı

İnsülin direnci tanısı genellikle doktorların kan testleriyle koyduğu bir teşhistir. Açlık kan şekeri, HbA1c (ortalama kan şekeri seviyesi), insülin düzeyi ve oral glukoz tolerans testi (OGTT) gibi testler bu süreçte kullanılır.

• Açlık Kan Şekeri: Bu test, bireyin 8 saatlik açlık süresinin ardından kan şekeri seviyelerini ölçer. 100 mg/dL’nin altında bir değer normal kabul edilir, 100-125 mg/dL arası prediyabet, 126 mg/dL ve üzeri ise diyabet olarak değerlendirilir.
• HbA1c Testi: Bu test, son üç ay içerisindeki ortalama kan şekeri seviyelerini gösterir. Normal değer %5.7’nin altında olmalıdır. %5.7-6.4 arası prediyabet, %6.5 ve üzeri ise diyabet göstergesidir.
• İnsülin Testi: Kandaki insülin seviyelerinin ölçülmesi, insülin direncinin derecesini belirlemede yardımcı olur.
• OGTT: Bu testte bireye glukoz içeren bir sıvı verilir ve belirli aralıklarla kan şekeri seviyeleri ölçülür. Bu test, vücudun glukoza ne kadar hızlı yanıt verdiğini gösterir.

HbA1C hesaplama programı

İnsülin Direnci Tip 2 Diyabete Nasıl İlerler?

İnsülin direnciniz olduğunda, pankreasınız bunu telafi etmek için ekstra insülin yapar. Bir süre bu işe yarayacak ve kan şekeri seviyeleriniz normal kalacaktır. Zamanla, pankreasınız ayak uyduramaz. Yeme ve egzersiz şeklinizde değişiklik yapmazsanız , prediyabet olana kadar kan şekeri seviyeniz yükselir.

Prediyabet İçin Kan Testi Sonuçları

1. Açlık plazma glikoz testi: 100-125
2. Oral glukoz tolerans testi: ikinci testten sonra 140-199
3. HbA1c sonuçları % 5.7 il a% 6.4

Prediyabet Tedavisi Edilmezse, Tip 2 Diyabet Teşhisi Konulur

1. Açlık kan şekeri: 126 veya üstü
2. Oral glukoz tolerans testi: İkinci testten sonra 200 veya daha yüksek
3. % 6.5 veya üstü A1c sonuçları

İnsülin Direnci Tedavisi

İnsülin direncini tersine çevirmek ve tip 2 diyabeti önlemek için adımlar atabilirsiniz:

a. Egzersiz: Günde en az 30 dakika, haftada 5 gün veya daha fazla ılımlı aktivite yapın (tempolu yürüyüş gibi).

b. Sağlıklı kilo al: Kaç kilo olmanız gerektiğinden veya kilo verme hedefine nasıl ulaşacağınızdan emin değilseniz, endokrinoloji doktorunuza danışın. Ayrıca bir beslenme uzmanı konuşmak isteyebilirsiniz.

c. Sağlıklı diyetle beslen: Meyve, sebze, kepekli tahıllar , fındık, fasulye, balık , baklagiller ve diğer yağsız proteinleri düşünün.

d. İlaç al: Doktorunuz kan şekerinizi kontrol altında tutmanıza yardımcı olmak için metformin etken maddeli ilaç reçete edebilir .

İnsülin Direnci Komplikasyonları

Eğer metabolik sendrom tedavi edilmezse, bu yol açabilir:

1. Şiddetli yüksek kan şekeri
2. Şiddetli düşük kan şekeri
3. Kalp krizi
4. İnme
5. Böbrek hastalığı
6. Göz problemleri
7. Kanser
8. Alzheimer hastalığı

Şeker Hastalığından Korunmak İçin İnsülin Direnci Diyeti Yapın!

İnsülin direnci diyeti, büyük fark yaratabilir. Zaten direnciniz varsa, diyet değişikliği daha iyi yönetmenize yardımcı olabilir. Doğru gıda karışımı; insülin ve kan şekerinizi kontrol altında tutar.

İnsülin direnciniz olduğunda, bu denge bozulur. Vücudunuzun enerji için yiyecek yakması daha zordur. Ve kan dolaşımınızda çok fazla şeker biriktiğinde, tip 2 prediyabet veya diyabet yolunda olabilirsiniz . Ve bu sizi insülin direnci diyetine götürebilir .

İnsülin direnci diyetinde hedefler nelerdir?

İnsüline direnci diyeti için özel gıdalara ihtiyacınız yoktur. Özetle, daha az sağlıksız yağ, şeker , et ve işlenmiş nişastalar ve daha fazla sebze, meyve, kepekli tahıllar , balık ve yağsız kümes hayvanları yiyeceksiniz. Ancak alışkanlıkları değiştirmek zor olabilir. Başlamadan önce bazı basit ipuçlarını aklınızda bulundurun.

Sağlıklı alışkanlıkları benimseyin. Bu yemeğe yaklaşımınızı değiştirmekle ilgilidir. Yavaş gidin ve kalıcı olabilecek yeni alışkanlıklar oluşturun. Belki daha şekersiz soda içebilirsiniz.

Sizin için çalışmasını sağlayın. Başkalarının yemekten hoşlandığından farklı yiyeceklerin tadını çıkarabilirsiniz. Diyetin, tat alma tomurcuklarınıza ve yaşam tarzınıza uyması gerekir. Çoğu insanın yol boyunca desteğe ihtiyacı vardır, bu nedenle iyi bir endokrinoloji uzmanı doktor ve diyetisyen büyük bir müttefik olabilir.

Yemekleri atlamayın. Yemek yemenin daha az kalori ve daha fazla kilo kaybı anlamına geldiğini düşünebilirsiniz. Bu sadece insülin ve kan şekeri seviyenizi yukarı ve aşağı hareket ettirir. Ve bu daha fazla karın yağına yol açabilir , bu da vücudunuzun insüline karşı koyma olasılığını artırır.

Kalori ve kaliteye odaklanın. Karbonhidrat, protein ve yağların en iyi karışımı üzerindeki tartışmaların net cevapları yoktur. En iyi seçeneğiniz, toplam kalorileri izlemek ve onları gerçekten saymaktır.

Karıştırın. Her şeyi düzeltecek sihirli bir yiyecek yok, bu yüzden ne yediğini değiştir. Bir seçeneğiniz olduğunda, daha fazla vitamin , mineral ve lif içeren yiyecekleri seçin.

İnslülin Direncinden Koruyucu Beslenme Önerileri

Yemekleri ve atıştırmalıkları düzelttiğinizde, amaçlamanız gereken şeyler

Bol sebze. Ispanak gibi koyu yeşil, yapraklı sebzeler alın. Karbonhidrat ve kalorileri düşüktür ve besin maddeleriyle doludurlar, böylece istediğiniz kadar yiyebilirsiniz. Taze sebzeler en iyisidir. Dondurursanız veya konserve ederseniz, ilave yağ, tuz veya şeker olmadığından emin olun.

Patates, bezelye ve mısır gibi nişastalı sebzelere dikkat edin. Daha fazla karbonhidratları var, bu yüzden onlara daha çok tahıl gibi davranın ve aşırıya kaçmayın.

Bol meyve. Vitaminler, mineraller ve liflerle dolu, başka bir harika seçim. İstediklerinizi uyarlamak için tatlılar ile meyveyi değiştirin. Yine, taze en iyisidir. Şurup eklenmiş konserve meyvelerden kaçının. Ve unutmayın ki meyveler karbonhidrat sayılır.

Yüksek fiber. Günde 50 gramdan fazla lif yediğinizde, kan şekerinizi dengelemenize yardımcı olur. Badem, siyah fasulye, brokoli, mercimek ve yulaf ezmesi lif bakımından zengindir.

Sınırlı karbonhidrat. Karbonhidrat yiyebilirsin, ama akıllıca seç. Beyaz ekmek ve makarna gibi işlenmiş gıdalar yerine meyveler, sebzeler, tam tahıllar, fasulye ve az yağlı sütteki karbonhidratları tercih edin. Un haline dönüştürülmemiş tam tahıllar daha da iyidir. Yani için kahvaltıda, tost üzerinde yulaf.

Yağsız protein. Yeterli protein aldığınızdan emin olmak istiyorsunuz, ancak yağ yüklü olduğunda değil.

Sığır eti, kuzu eti ve domuz eti ile sınırlandırın ve aşağıdakileri uygulayın:

a. Derisiz tavuk veya hindi
b. Balık, ton balığı, sardalya ve somon
c. Az yağlı peynir ve yumurta akı
d. Fasulye, mercimek ve fındık ezmesi gibi bitkilerden gelen proteinler

Sağlıklı yağlar. Doymuş ve trans yağların sağlıklı olanlar ile değiştirilmesi insülin direncini azaltabilir. Bu daha az et, tam yağlı süt ve tereyağı ve daha fazla zeytin, ayçiçeği ve susam yağı anlamına gelir.

Az yağlı süt. Az yağlı süt, yağsO0Ö ız yoğurt ile kalsiyum, protein ve daha az kalori alırsınız. Ayrıca, çeşitli çalışmalar az yağlı süt ürünlerinin insülin direncini azalttığını göstermektedir.

Tam yağlıya alışkınsanız, yavaşça çevirebilirsiniz. Bu nedenle, yağsız duruma geçmeden önce bir süre % 1 veya% 2 süt deneyin.

Kaçınılması gereken gıdalar nelerdir?

• Uzak durmak için elinizden gelenin en iyisini yapın:
• Genellikle şeker, yağ ve tuz eklenmiş işlenmiş gıdalar. Kutular, ambalajlar, muhtemelen işlenir.
• Doymuş ve trans yağ, insülin direncini artırabilir. Bunlar esas olarak et ve peynir gibi hayvansal kaynaklardan ve kısmen hidrojene yağlarda kızartılmış gıdalardan gelir.
• Soda, meyve içecekleri, buzlu çaylar ve vitamin suyu gibi şekerli içecekler kilo almanızı sağlayabilir .

Referanslar:

1. Insulin and Insulin Resistance — The Ultimate Guide
2. Insulin Resistance
3. Canan Karatay diyeti listesi ile kilo verin
4. Şeker hastalığı kan testleri
5. Şeker hastaları için diyet listesi
6. Şeker hastalığından korunma yolları
7. Diyabet nedir? Şeker hastalığı, Diabetes Mellitus
8. Şeker Hastalarında HbA1c hesaplama & Risk Hesabı
9. Gebelik şekeri HbA1c hesaplama, insülin
10. Diyabet nedir? Diyabetin belirtileri nedenleri
11. Hiperinsülinemi belirtileri ve tedavisi
12. İnsülin Direnci Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
13. DeFronzo, R. A. (2004). “Pathogenesis of type 2 diabetes mellitus.” Medical Clinics of North America, 88(4), 787-835.
14. Reaven, G. M. (1988). “Role of insulin resistance in human disease.” Diabetes, 37(12), 1595-1607.
15. Matthews, D. R., Hosker, J. P., Rudenski, A. S., Naylor, B. A., Treacher, D. F., & Turner, R. C. (1985). “Homeostasis model assessment: insulin resistance and beta-cell function from fasting plasma glucose and insulin concentrations in man.” Diabetologia, 28(7), 412-419.
16. Kahn, S. E. (2001). “The relative contributions of insulin resistance and beta-cell dysfunction to the pathophysiology of type 2 diabetes.” Diabetologia, 44(1), 3-19.
17. Haffner, S. M., Stern, M. P., Hazuda, H. P., Mitchell, B. D., & Patterson, J. K. (1990). “Cardiovascular risk factors in confirmed prediabetic individuals.” American Journal of Epidemiology, 131(5), 942-949.
18. Ferrannini, E., & DeFronzo, R. A. (2015). “Insulin resistance: the metabolic syndrome.” Diabetes Care, 28(9), 250-262.
19. Groop, L. (1999). “Genetics of the metabolic syndrome.” British Journal of Nutrition, 83(S1), S39-S48.
20. Lebovitz, H. E. (2001). “Insulin resistance: definition and consequences.” Experimental and Clinical Endocrinology & Diabetes, 109(Suppl 2), S135-S148.
21. Himsworth, H. P. (1936). “Diabetes mellitus: its differentiation into insulin-sensitive and insulin-insensitive types.” Lancet, 1(5864), 127-130.
22. Nolan, C. J., & Prentki, M. (2019). “Insulin resistance and insulin hypersecretion in the metabolic syndrome and type 2 diabetes: Time for a conceptual framework shift.” Diabetes & Metabolism, 45(6), 464-472.
23. Saltiel, A. R., & Kahn, C. R. (2001). “Insulin signaling and the regulation of glucose and lipid metabolism.” Nature, 414(6865), 799-806.
24. Shulman, G. I. (2000). “Cellular mechanisms of insulin resistance.” Journal of Clinical Investigation, 106(2), 171-176.
25. Petersen, K. F., & Shulman, G. I. (2006). “Etiology of insulin resistance.” American Journal of Medicine, 119(5), S10-S16.
26. Bonadonna, R. C., Groop, L. C., Zych, K., Shank, M., & DeFronzo, R. A. (1990). “Dose-dependent effect of insulin on plasma free fatty acid turnover and oxidation in humans.” American Journal of Physiology, 259(5), E736-E750.
27. Samuel, V. T., & Shulman, G. I. (2016). “Mechanisms for insulin resistance: common threads and missing links.” Cell, 148(5), 852-871.
28. McGarry, J. D., & Dobbins, R. L. (1999). “Fatty acids, lipotoxicity and insulin secretion.” Diabetologia, 42(2), 128-138.
29. Cusi, K. (2010). “The role of adipose tissue and lipotoxicity in the pathogenesis of Type 2 Diabetes.” Current Diabetes Reports, 10(4), 306-315.
30. Krssak, M., Falk Petersen, K., Dresner, A., DiPietro, L., Vogel, S. M., Rothman, D. L., & Shulman, G. I. (1999). “Intramyocellular lipid concentrations are correlated with insulin sensitivity in humans: a 1H NMR spectroscopy study.” Diabetologia, 42(1), 113-116
31. ideal kilo hesaplama, Vücut kitle indeksi hesabı
32. Metabolik cerrahi Tip 2 diyabet ameliyatı
33. Diabetes Mellitus
34. Metabolic Surgery in the Treatment Algorithm for Type 2 Diabetes
35. Metabolic Surgery: Weight Loss, Diabetes, and Beyond