Boğmaca Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Sayfa İçeriği

Sağlık Bilgisi Paylaş !

Boğmaca Hastalığı Nedir?

Boğmaca öksürüğü olarak da bilinen boğmaca (pertusis), bulaşıcı olan solunum yolu enfeksiyonudur. Genellikle çocuklarda ve yetişkinlerde, uzun süreli ve tekrarlanan nöbetler (paroksizmalar) ile sonuçlanır. Bu öksürük nöbetleri hastalığın başlamasından haftalar hatta aylarca devam edebilir.

Uzun süreli öksürük, havanın akciğerlerden atılmasına neden olur. Kişi öksürükten sonra hava alması durumunda, yüksek, yüksek perdeli bir ‘boğmaca’ sesi havanın solunmasına eşlik edebilir. Ancak, kişi boğmaca sesi çıkarmadan boğmaca öksürüğü yaşayabilir.

Öksürük nöbetleri yerine, boğmaca ile enfekte olan bebekler nefes almada duraklama (apne) gibi solunum güçlüğü çekebilir. Boğmaca çeken bir yaşından küçük bebeklerin yaklaşık % 50’si hastanede yatmak zorundadır. Nadir durumlarda, ölüm meydana gelebilir.

Boğmaca hastalığı ne kadar yaygındır?

Boğmaca, yaygın bir hastalıktır. Dünyada her yıl yaklaşık 16 milyon boğmaca vakası yaşanmakta ve bu durum 195.000 civarında ölüme neden olmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2012 yılında 48.000’den fazla boğmaca vakası bildirilmiştir. Ancak, bildirilmeyen daha birçok vaka olduğu öngörülmektedir. 1980’lerden beri bildirilen boğmaca öksürüğü vakalarının sayısı artmaktadır.

Her yaştan insan boğmaca kapabilir, ancak en sık çocuklarda ve ergenlerde görülür. Aşıları tam olan yetişkinler ve çocuklar da semptomları daha hafif olsa da virüs bulaşabilir.

Bebekler özellikle enfeksiyona duyarlıdır, çünkü boğmacaya karşı en az 2 aylık olana kadar aşılanamazlar.

Ebeveynlerinden, yetişkin bakıcılarından veya diğer çocuklardan boğmaca öksürüğü bulaşabilir.

Boğmaca Hastalığı neden olur?

Boğmaca, solunum sistemine girebilen, Bordetella pertussis bakterilerinden kaynaklanır. Hastalığı olan bir kişi, öksürür veya hapşırırsa, bakterileri içeren küçük sıvı damlacıkları, yakınlarda bulunan bir kişi tarafından solunabilir. Bakteriler, solunum sisteminin astarında (mukozasında) büyür ve mukus salgılarını arttırır.

Boğmaca hastası bir kişi semptomlar ortaya çıkmadan önce bile bulaşıcı olabilir ve öksürük başladıktan sonra 2 hafta boyunca bulaşıcı kalabilir.

Boğmaca hastalığı belirtileri nelerdir?

Boğmacanın erken belirtileri soğuk algınlığı semptomlarına benzeyebilir. Bu semptomlar 1 ila 2 hafta sürebilir.

Bunlar şunları içerebilir:

a. Hafif ateş
b. Hafif veya ara sıra öksürük
c. Burun akıntısı
d. Bebeklerde solunum duraklaması

Birinci veya ikinci haftadan sonra boğmaca öksürüğü belirtileri genellikle aşağıdakileri içerir:

a. 10 hafta veya daha uzun süre aralıklı olarak tekrarlayan uzun süreli, şiddetli öksürük nöbetleri (paroksizm)
b. Öksürük durduktan sonra solurken boğmaca sesi
c. Kusma
d. Uzun süreli öksürük nedeniyle tükenme

Belirtiler 4 hafta sonra azalmaya başlar, ancak öksürük nöbetleri başlangıçtan sonra aylarca tekrarlayabilir.

Boğmaca hastalığı nasıl teşhis edilir?

Doktor, fizik muayene yapacak ve çocuğunuzun semptomları hakkında sorular soracaktır. Burun içinden sıvı toplamak için bir pamuklu çubuk kullanarak bir burun salgısı örneği alınabilir. Salin sıvısı (SF) ile bir şırınga doldurularak ve sıvının burun içinden ve boğazın arkasından geçirilmesiyle toplanabilir. Örnekler Bordetella bakterilerinin varlığı için analiz edilecektir. Kan testleri de yapılabilir.

Boğmaca hastalığının tedavisi nasıl yapılır?

Enfeksiyonu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar; azitromisin, klaritromisin ve eritromisin gibi antibiyotikler içerir. Antibiyotikler, enfekte kişilerin hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olur ve ayrıca hastalığın erken döneminde verilirse boğmaca semptomlarını daha da azaltabilir.

Hastalık teşhisi konulduktan sonra tedaviye en kısa sürede başlanmalıdır.

Boğmaca gelişen bebeklerin hastaneye yatırılması gerekebilir. Çünkü zatürre veya solunum problemleri gibi hayati tehlike oluşturan komplikasyonlar yaşayabilirler.

En az 1 aylık bebekler; eritromisin, klaritromisin ve azitromisin ile tedavi edilebilir.

En az 2 aylık bebekler; ayrıca Bactrim (trimethroprim-sulfametoxaole) ile tedavi edilebilir.

Azitromisin, 1 aylıktan küçük bebeklerde boğmaca önlenmesi ve tedavisi için tercih edilir.

Boğmaca ile enfekte olmuş birisiyle yakın temasta bulunan kişiler de maruziyetten sonraki 3 hafta içinde antibiyotik ile tedavi edilmelidir.

Boğmaca hastalığı nasıl önlenebilir?

Boğmacaya karşı aşı olmak, onu önlemenin en iyi yoludur. Tüm çocuklara difteri-tetanoz-boğmaca (DTaP) aşısı verilmelidir. Bu onları ayrıca, difteri ve tetanoza karşı da koruyan bir kombinasyon aşısıdır. Güvenli ve etkili.

Çocuklara, aşağıdaki aşılama çizelgesine göre 5 DTaP aşısı enjeksiyonu yapılmalıdır:

a. İlk doz –2 aylık
b. İkinci doz –4 ay
c. Üçüncü doz – 6 ay
d. Dördüncü doz – 15 ila 18 ay
e. Beşinci doz – 4-6 yıl

Varsa yan etkiler; enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, şişme veya ağrı gibi genellikle hafiftir. Ateş ve kusma görülebilir. Aşılanan her 4 kişiden yaklaşık 1 çocuk yan etki yaşayacaktır.

Nadir durumlarda yüksek ateş veya nöbetler görülebilir.

Güçlendirilmiş aşı (booster vaccine) yetişkinler için tavsiye edilir, çünkü bebeklerde boğmaca enfeksiyonuna neden olabilir.

19 ila 64 yaşları arasındaki yetişkinler, Tdap adında bir kerelik boğmaca güçlendirici aşı almalıdır, çünkü yetişkinler bebekler için en olası enfeksiyon kaynağıdır. Tdap ayrıca tetanoz, difteri ve boğmacaya karşı bir kombinasyon aşısıdır.

64 yaşın üzerindeki yetişkinler, ayrıca 12 aylıktan küçük bebeklerle yakın temasa geçeceklerse destekleyici aşı almalıdır. Gebe kadınlar, gebeliklerinin üçüncü trimesterinde (27 ve 36. haftalar arasında) gebelik sırasında Tdap enjeksiyonu yaptırmalıdır. Her hamilelikte Tdap enjeksiyonu yaptırmaları gerekir.

Aşı, bebeklere boğmacaya karşı kısa süreli koruma sağlamaya yardımcı olur ve ayrıca enfeksiyonla ilişkili ciddi komplikasyonlara karşı koruyabilir. Hamileyseniz, aile üyelerinin ve bakıcıların boğmacaya karşı aşı olduğundan da emin olmalısınız.

Referanslar: