Akut Koroner Sendrom | Op. Dr. Ali Gürtuna

Akut koroner sendrom, kalbe giden kan akışının aniden azalmasıyla ilgili bir dizi durumu tanımlayan bir terimdir. Bu koşullar arasında kalp krizi ve kararsız anjina bulunur.

Hücre ölümü kalp dokusuna zarar verdiğinde veya yok ettiğinde kalp krizi meydana gelir. Kalp krizi aynı zamanda miyokard enfarktüsü olarak da bilinir.

Kararsız anjina kalbe kan akışı azaldığında ortaya çıkar. Hücre ölümüne veya kalp krizine neden olacak kadar şiddetli değil. Ancak azalan kan akışı kalp krizi riskinizi artırabilir.

Akut koroner sendrom sıklıkla şiddetli göğüs ağrısına veya rahatsızlığa neden olur. Derhal tanı ve bakım gerektiren tıbbi bir acil durumdur. Tedavinin amaçları arasında kan akışının iyileştirilmesi, komplikasyonların tedavi edilmesi ve gelecekteki sorunların önlenmesi yer alır.

Akut Koroner Sendrom Belirtileri

Akut koroner sendromun belirtileri genellikle aniden başlar. Onlar içerir:

Göğüs ağrısı veya rahatsızlık. Bu genellikle ağrı, baskı, gerginlik veya yanma olarak tanımlanır. Göğüs ağrısına anjina da denir.
Göğüste başlayan ve vücudun diğer bölgelerine yayılan ağrıdır. Bu alanlar arasında omuzlar, kollar, üst karın bölgesi, sırt, boyun veya çene bulunur.
Mide bulantısı ya da kusma.
Hazımsızlık.
Nefes darlığı, aynı zamanda dispne olarak da adlandırılır.
Ani, ağır terleme.
Yarışan kalp atışı.
Baş dönmesi veya baş dönmesi hissi.
Bayılma.
Olağandışı yorgunluk.

Göğüs ağrısı veya rahatsızlık en sık görülen semptomdur. Ancak belirtiler yaşınıza, cinsiyetinize ve diğer tıbbi durumlarınıza bağlı olarak biraz değişebilir. Kadınsanız, yaşlı bir yetişkinseniz veya şeker hastasıysanız, göğüs ağrısı veya rahatsızlık olmadan belirtilerin ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.

Ne zaman doktora görünmeli

Akut koroner sendrom tıbbi bir acil durumdur. Göğüs ağrısı veya rahatsızlık, yaşamı tehdit eden birçok durumun belirtisi olabilir. Teşhis ve uygun bakım için hemen acil yardım alın. Kendinizi hastaneye götürmeyiniz.

Akut Koroner Sendrom Nedenleri

Akut koroner sendrom genellikle kalp kaslarına kan, oksijen ve besin sağlayan kan damarlarının duvarlarında yağ birikintilerinin birikmesinden kaynaklanır. Yağ birikintilerine plak da denir. Kalbi besleyen kan damarlarına da koroner arterler denir.

Yağ birikintisi yırtıldığında veya bölündüğünde bir kan pıhtısı oluşur. Bu pıhtı kanın kalp kaslarına akışını engeller.

Hücrelere oksijen tedariki çok düşük olduğunda kalp kaslarındaki hücreler ölebilir. Hücrelerin ölümü kas dokularına zarar verir. Buna kalp krizi denir.

Hücre ölümü olmasa bile, oksijenin azalması kalp kaslarının gerektiği gibi çalışmamasına neden olur. Bu değişiklik kısa süreli veya kalıcı olabilir. Akut koroner sendrom hücre ölümüyle sonuçlanmadığında buna kararsız angina adı verilir.

Risk faktörleri

Akut koroner sendromun risk faktörleri diğer kalp hastalığı türleriyle aynıdır. Risk faktörleri şunları içerir:

Yaşlanmak.
Yüksek tansiyon.
Yüksek kan kolesterolü.
Tütün içmek.
Fiziksel aktivite eksikliği.
Sağlıksız bir diyet yemek.
Obezite veya fazla kilolu.
Diyabet.
Kişisel veya ailede göğüs ağrısı, kalp krizi veya felç öyküsü.
Hamilelik sırasında yüksek tansiyon, preeklampsi veya diyabet öyküsü ve erken menopoz.
COVİD-19 enfeksiyonu.

Akut Koroner Sendrom Teşhisi

Akut koroner sendrom, hastanede acil tıbbi bakım gerektirir. Kalbi kontrol etmek ve nedenini belirlemek için testler yapılır. Sağlık ekibiniz size semptomlarınız veya tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorarken bazı testler yapılabilir.

Akut koroner sendrom testleri şunları içerebilir:

Elektrokardiyogram (EKG veya EKG). Bu hızlı test kalbin elektriksel aktivitesini ölçer. Elektrot adı verilen sensörler göğse, bazen de kollara veya bacaklara bağlanır. Kalp atışındaki değişiklikler kalbin düzgün çalışmadığı anlamına gelebilir. Elektrik sinyallerindeki belirli modeller, bir tıkanıklığın genel konumunu gösterebilir. Test birkaç kez tekrarlanabilir.
Kan testleri. Bazı kalp proteinleri, kalp krizinden kaynaklanan kalp hasarından sonra yavaş yavaş kana sızar. Bu proteinleri kontrol etmek için kan testleri yapılabilir.

Belirtileriniz ve test sonuçlarınız sağlık ekibinizin akut koroner sendrom tanısı koymasına yardımcı olabilir. Bu bilgi aynı zamanda durumunuzun kalp krizi veya kararsız anjina olarak sınıflandırılmasına da yardımcı olabilir.

Durumunuz hakkında daha fazla bilgi edinmek ve semptomların diğer nedenlerini dışlamak için başka testler yapılabilir. Testler ayrıca tedavinin belirlenmesine de yardımcı olabilir.

Koroner anjiyogram. Bu test, sağlık hizmeti sağlayıcılarının kalp arterlerindeki tıkanıklıkları görmesine yardımcı olur. Kateter adı verilen uzun, ince, esnek bir tüp genellikle kasık veya bilekteki bir kan damarına yerleştirilir. Kalbe yönlendirilir. Boya kateterden kalpteki arterlere akar. Bir dizi röntgen, boyanın arterlerde nasıl hareket ettiğini gösterir. Kateter tedavi amacıyla da kullanılabilir.
Ekokardiyogram. Bu test, atan kalbin resimlerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Kanın kalp ve kalp kapakçıklarından nasıl aktığını gösterir. Ekokardiyogram kalbin doğru şekilde pompalayıp pompalamadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Miyokardiyal perfüzyon görüntüleme. Bu test kanın kalp kasından ne kadar iyi aktığını gösterir. IV tarafından küçük, güvenli miktarda radyoaktif madde verilir . Özel bir kamera, maddenin kalpten geçerken fotoğraflarını çeker. Test, zayıf kan akışının veya kalpteki hasarın olduğu bölgelerin bulunmasına yardımcı olur.
Bilgisayarlı tomografi (BT) anjiyogramı. Bu test kalbe kan sağlayan arterlere bakar. Kalbin ve kan damarlarının görüntülerini oluşturmak için güçlü bir X-ışını makinesi kullanıyor.
Stres testi. Stres testi, egzersiz yaparken kalbinizin ne kadar iyi çalıştığını gösterir. Genellikle kalp kontrol edilirken koşu bandında yürümeyi veya sabit bisiklete binmeyi içerir. Egzersiz yapamıyorsanız size ilaç verilebilir. Bu test yalnızca dinlenme halindeyken akut koroner sendrom veya hayatı tehdit eden başka bir kalp rahatsızlığı belirtisi göstermediğinizde yapılır. Kalbin ne kadar iyi çalıştığını görmek için stres testi sırasında başka testler yapılabilir.

Akut Koroner Sendrom Tedavisi

Akut koroner sendrom tedavisinin acil hedefleri şunlardır:

Acıyı ve sıkıntıyı hafifletin.
Kan akışını iyileştirin.
Kalp fonksiyonunu hızlı ve mümkün olduğunca eski haline getirin.

Uzun vadeli tedavi hedefleri kalbin daha iyi çalışmasına yardımcı olmak, risk faktörlerini yönetmek ve kalp krizi riskini azaltmaktır. Tedavi ilaç ve cerrahi prosedürleri içerebilir.

İlaçlar

Tanınıza bağlı olarak ilaçlar şunları içerebilir:

Pıhtı kırıcılar bir atardamarı tıkayan kan pıhtısının parçalanmasına yardımcı olur. Bu ilaçlara trombolitikler de denir.
Nitrogliserin kan damarlarını geçici olarak genişleterek kan akışını iyileştirir.
Anti-trombosit ilaçlar kan pıhtılarının oluşmasını önlemeye yardımcı olur. Bunlar arasında aspirin, klopidogrel (Plavix) ve prasugrel (Effient) bulunur.
Beta blokerler kalp kasını gevşetmeye ve kalp atış hızını yavaşlatmaya yardımcı olur. Kalbinize olan talebi azaltır ve kan basıncını düşürürler. Örnekler arasında metoprolol (Lopressor, Toprol-XL) ve nadolol (Corgard) bulunur.
Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri kan damarlarını genişletir ve kan akışını iyileştirir. Bu kalbin daha iyi çalışmasına yardımcı olur. Örnekler arasında lisinopril (Zestril), benazepril (Lotensin) ve diğerleri bulunur.
Anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB’ler) kan basıncını kontrol etmeye yardımcı olur. Bunlar irbesartan (Avapro), losartan (Cozaar) ve diğerlerini içerir.
Statinler kandaki kolesterol miktarını düşürür. Yağ birikintilerini stabilize ederek yırtılma ve kan pıhtısı oluşturma olasılığını azaltırlar. Statinler arasında atorvastatin (Lipitor), simvastatin (Zocor, Flolipid) ve diğerleri bulunur.
Ezetimib (Zetia) gibi diğer kolesterol düşürücü ilaçlar .

Cerrahi ve diğer prosedürler

Sağlık uzmanınız, kalbe kan akışını yeniden sağlamak için bu tedavilerden birini önerebilir:

Anjiyoplasti ve stentleme. Bu tedavide tıkanmış kalp damarlarını açmak için ince, esnek bir tüp ve minik bir balon kullanılır. Cerrah tüpü genellikle kasık veya bilekteki bir kan damarına sokar ve onu daralmış kalp atardamarına yönlendirir. Ucunda sönük bir balon bulunan bir tel tüpün içinden geçer. Balon şişirilerek arter genişletilir. Balon söndürülür ve çıkarılır. Açık kalmasına yardımcı olmak için genellikle arterin içine küçük bir ağ tüpü yerleştirilir. Örgü tüpüne ayrıca stent denir.
Koroner arter bypass ameliyatı. Bu büyük ameliyat göğüs veya bacak bölgesinden sağlıklı bir kan damarı almayı içerir. Bu sağlıklı doku parçasına greft denir. Bir cerrah, greftin uçlarını tıkalı kalp arterinin altına bağlar. Bu, kanın kalbe akması için yeni bir yol yaratır.

Yaşam tarzı ve ev ilaçları

Kalp-sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, kalp krizini önlemenin önemli bir parçasıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri aşağıdakileri içerir:

Sigara içmeyin. Sigara içiyorsanız bırakın. Sigarayı bırakmak konusunda yardıma ihtiyacınız varsa sağlık ekibinizle konuşun. Ayrıca pasif içicilikten de kaçının.
Kalp-sağlıklı bir diyet yiyin. Meyve, sebze ve tam tahılları tercih edin. Az yağlı süt ürünlerini ve yağsız etleri sınırlayın.
Aktif ol. Düzenli egzersiz kalp sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olur. Genel bir hedef olarak, haftanın beş veya daha fazla günü en az 30 dakika orta veya şiddetli fiziksel aktivite yapmayı hedefleyin. Egzersiz yapmıyorsanız, sağlıklı ve güvenli bir egzersiz rutinine başlamanın en iyi yolu hakkında sağlık ekibinizle görüşün.
Kolesterolünüzü kontrol edin. Kan kolesterol seviyenizi tıbbi bir muayenehanede düzenli olarak kontrol ettirin. Yüksek yağlı, yüksek kolesterollü et ve süt ürünlerinden kaçının. Sağlık uzmanınızın belirttiği şekilde her gün statin veya başka bir kolesterol düşürücü ilaç alın.
Kan basıncınızı kontrol edin. Kan basıncınızı sağlık uzmanınıza düzenli olarak kontrol ettirin. Tansiyon ilacını her gün önerildiği şekilde alın.
Sağlıklı bir kiloyu koruyun. Fazla ağırlık kalbi yorar. Aynı zamanda yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalığı ve diğer rahatsızlıklara da yol açabilir. Kilo konusunda gerçekçi hedefler belirlemek için bakım ekibinizle konuşun.
Stres Yönetimi. Daha fazla egzersiz yapmak, farkındalık pratiği yapmak ve destek gruplarında başkalarıyla bağlantı kurmak stresi azaltmanın bazı yollarıdır. Stresi yönetmek konusunda yardıma ihtiyacınız varsa sağlık ekibinizle veya bir ruh sağlığı uzmanıyla konuşun.
Alkolü sınırlayın. Alkol içmeyi tercih ederseniz, bunu ölçülü olarak yapın. Sağlıklı yetişkinler için bu, kadınlar için günde bir içki, erkekler için ise günde iki içki anlamına gelir.
İyi uyku alışkanlıkları edinin. Yetersiz uyku, kalp hastalığı ve diğer kronik durumların riskini artırabilir. Yetişkinler günde 7 ila 9 saat uyku almayı hedeflemelidir. Hafta sonları da dahil olmak üzere her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkın. Uyumakta güçlük çekiyorsanız, yardımcı olabilecek stratejiler hakkında sağlık ekibinizle konuşun.

Referanslar: