Psöriatik Artrit | Op. Dr. Ali Gürtuna

Psöriatik artrit, sedef hastalığı olan bazı kişileri etkileyen bir artrit şeklidir; bu hastalık, gümüşi pullarla kaplı kırmızı cilt lekelerine neden olan bir hastalıktır. Çoğu insanda tanısı konmadan yıllar önce sedef hastalığı gelişir. Ancak bazıları için eklem sorunları cilt lekeleri ortaya çıkmadan önce veya aynı anda başlar.

Eklem ağrısı, sertlik ve şişlik, psöriatik artritin ana belirti ve semptomlarıdır. Parmak uçlarınız ve omurganız da dahil olmak üzere vücudunuzun herhangi bir bölümünü etkileyebilirler ve nispeten hafif ila şiddetli arasında değişebilirler. Hem sedef hastalığında hem de psöriatik artritte hastalık alevlenmeleri, iyileşme dönemleriyle dönüşümlü olarak gerçekleşebilir.

Hastalığın tedavisi yoktur. Tedavi semptomları kontrol altına almayı ve eklem hasarını önlemeyi amaçlamaktadır. Tedavi olmadan artrit sakatlığa neden olabilir.

Psöriatik Artrit Belirtileri

Hem psöriatik artrit hem de sedef hastalığı zamanla kötüleşen kronik hastalıklardır. Ancak belirtilerinizin geçici olarak düzeldiği veya kaybolduğu dönemler olabilir.

Vücudunuzun bir veya her iki tarafındaki eklemleri etkileyebilir. Belirti ve semptomları sıklıkla romatoid artritinkine benzemektedir. Her iki hastalık da eklemlerin ağrımasına, şişmesine ve dokunulduğunda ısınmasına neden olur.

Bununla birlikte, psöriatik artritin aşağıdakilere de neden olma olasılığı daha yüksektir:

Şişmiş el ve ayak parmakları. El ve ayak parmaklarınızda ağrılı, sosis benzeri şişmeye neden olabilir.
Ayak ağrısı. Ayrıca tendonların ve bağların kemiklerinize bağlandığı noktalarda, özellikle topuğunuzun arkasında (Aşil tendiniti) veya ayağınızın tabanında (plantar fasiit) ağrıya neden olabilir.
Bel ağrısı. Bazı insanlar psöriatik artritin bir sonucu olarak spondilit adı verilen bir durum geliştirir. Spondilit esas olarak omurganızın omurları arasındaki eklemlerde ve omurganız ile pelvisiniz arasındaki eklemlerde (sakroiliit) iltihaplanmaya neden olur.
Tırnak değişiklikleri. Tırnaklarda küçük çöküntüler (çukurlar) oluşabilir, ufalanabilir veya tırnak yataklarından ayrılabilir.
Göz iltihabı. Üveit göz ağrısına, kızarıklığa ve bulanık görmeye neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde üveit görme kaybına neden olabilir.

Sedef hastalığınız varsa, eklem ağrınız olursa doktorunuza söyleyin. Aartrit tedavi edilmezse eklemlerinize ciddi şekilde zarar verebilir.

Nedenleri

Psöriatik artrit, vücudunuzun bağışıklık sistemi sağlıklı hücrelere ve dokulara saldırdığında ortaya çıkar. Bağışıklık tepkisi eklemlerinizde iltihaplanmaya ve cilt hücrelerinin aşırı üretimine neden olur.

Bu bağışıklık sistemi tepkisinde hem genetik hem de çevresel faktörlerin rol oynaması muhtemel görünüyor. Psöriatik artritli birçok kişinin ailesinde sedef hastalığı veya psöriatik artrit öyküsü vardır. Araştırmacılar psöriatik artritle ilişkili görünen bazı genetik belirteçler keşfettiler.

Fiziksel travma veya çevredeki bir şey (viral veya bakteriyel enfeksiyon gibi) kalıtsal eğilimi olan kişilerde psöriatik artriti tetikleyebilir.

Risk faktörleri

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörler artrit riskinizi artırabilir:

Sedef hastalığı. Sedef hastalığına sahip olmak, en büyük risk faktörüdür.
Aile öyküsü. Psöriatik artritli birçok kişinin bu hastalığa sahip bir ebeveyni veya kardeşi vardır.
Yaş. En sık 30 ila 55 yaş arasındaki yetişkinlerde görülür.

Komplikasyonlar

Psöriatik artritli kişilerin küçük bir yüzdesinde, ciddi, ağrılı ve sakatlayıcı bir formu olan artrit mutilans gelişir. Artrit mutilans zamanla ellerdeki küçük kemikleri, özellikle de parmakları tahrip ederek kalıcı deformasyona ve sakatlığa neden olur.

Psöriatik artrit aynı zamanda bazı kişileri hipertansiyon, metabolik sendrom, diyabet ve kardiyovasküler hastalık geliştirme riskine de sokar.

Teşhis

Muayene sırasında doktorunuz şunları yapabilir:

Eklemlerinizi şişme veya hassasiyet belirtileri açısından inceleyin
Tırnaklarınızı çukurlaşma, pullanma ve diğer anormallikler açısından kontrol edin
Hassas bölgeleri kontrol etmek için ayak tabanlarınıza ve topuklarınızın çevresine bastırın

Tek başına hiçbir test psöriatik artrit tanısını doğrulayamaz. Ancak bazı test türleri romatoid artrit veya gut gibi eklem ağrısının diğer nedenlerini dışlayabilir.

Görüntüleme testleri

Röntgenler. Bunlar, psöriatik artritte ortaya çıkan ancak diğer artritik durumlarda ortaya çıkmayan eklemlerdeki değişiklikleri belirlemeye yardımcı olabilir.
MR. Bu, vücudunuzdaki hem sert hem de yumuşak dokuların ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgalarını ve güçlü bir manyetik alanı kullanır. MR, ayaklarınızdaki ve belinizin alt kısmındaki tendonlar ve bağlarla ilgili sorunları kontrol etmek için kullanılabilir.

Laboratuvar testleri

Romatoid faktör (RF). romatoid faktör (RF), romatoid artritli kişilerin kanında sıklıkla bulunan, ancak psöriatik artritli kişilerin kanında genellikle bulunmayan bir antikordur. Bu test doktorunuzun iki durum arasında ayrım yapmasına yardımcı olabilir.
Eklem sıvısı testi. Bir iğne kullanarak doktor, etkilenen eklemlerinizden birinden (genellikle dizinizden) küçük bir sıvı numunesi alabilir. Eklem sıvınızdaki ürik asit kristalleri, psöriatik artritten ziyade gut hastalığınızın olduğunu gösterebilir. Hem gut hem de psöriatik artritin olması da mümkündür

Psöriatik Artrit Tedavisi

Psöriatik artritin tedavisi yoktur. Tedavi, eklem ağrısını ve sakatlığını önlemek için etkilenen eklemlerinizdeki iltihabı kontrol etmeye ve cilt tutulumunu kontrol etmeye odaklanır. En yaygın tedavilerden biri, hastalığı değiştiren antiromatizmal ilaçlar (DMARD’ler) adı verilen reçeteli ilaçlardır.

Tedavi, hastalığınızın ne kadar şiddetli olduğuna ve hangi eklemlerin etkilendiğine bağlı olacaktır. Sizi rahatlatacak bir tedavi bulmadan önce farklı tedavileri denemeniz gerekebilir.

İlaçlar

Psöriatik artrit tedavisinde kullanılan ilaçlar şunları içerir:

NSAID’ler. Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), hafif psöriatik artritli kişilerde ağrıyı hafifletebilir ve iltihabı azaltabilir. Reçetesiz satılan steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) arasında ibuprofen (Advil, Motrin IB, diğerleri) ve naproksen sodyum (Aleve) bulunur. Daha güçlü NSAID’ler reçeteyle satılmaktadır. Yan etkiler mide tahrişini, kalp problemlerini ve karaciğer ve böbrek hasarını içerebilir.
Geleneksel hastalık değiştirici antiromatizmal ilaçlar (DMARD’ler). Bu ilaçlar psöriatik artritin ilerlemesini yavaşlatabilir ve eklemleri ve diğer dokuları kalıcı hasarlardan koruyabilir.En sık kullanılan hastalık değiştirici antiromatizmal ilaç (DMARD) metotreksattır (Trexall, Otrexup, diğerleri). Diğerleri arasında leflunomid (Arava) ve sülfasalazin (Azulfidin) bulunur. Yan etkiler arasında karaciğer hasarı, kemik iliği baskılanması ve akciğer iltihabı ve yara izi (fibrozis) yer alabilir.
Biyolojik ajanlar. Biyolojik yanıt değiştiriciler olarak da bilinen bu DMARD sınıfı, bağışıklık sisteminin farklı yollarını hedefler. Biyolojik ajanlar arasında adalimumab (Humira), certolizumab (Cimzia), etanersept (Enbrel), golimumab (Simponi), infliximab (Remicade), ustekinumab (Stelara), secukinumab (Cosentyx), ixekizumab (Taltz), guselkumab (Tremfya) ve abatacept (Tremfya) bulunmaktadır. Orencia). Bu ilaçlar enfeksiyon riskini artırabilir.
Hedeflenen sentetik DMARD’lar Geleneksel DMARD’ların ve biyolojik ajanların etkili olmaması durumunda Tofacitinib (Xeljanz) kullanılabilir . Daha yüksek tofasitinib dozları akciğerlerde kan pıhtılaşması, ciddi kalple ilgili olaylar ve kanser riskini artırabilir.
Daha yeni oral ilaçlar. Apremilast (Otezla), hücrelerdeki iltihaplanma aktivitesini kontrol eden vücuttaki bir enzimin aktivitesini azaltır. Apremilast, DMARD’lar veya biyolojik ajanlarla tedavi edilmek istemeyen veya tedavi edilemeyen hafif ila orta şiddette psöriatik artritli kişiler için kullanılır . Potansiyel yan etkiler arasında ishal, mide bulantısı ve baş ağrıları bulunur.

Terapiler

Fiziksel ve mesleki terapiler ağrıyı hafifletebilir ve günlük işleri yapmayı kolaylaştırabilir. Doktorunuzdan tavsiye isteyin. Masaj terapisi de rahatlama sağlayabilir.

Cerrahi ve diğer prosedürler

Steroid enjeksiyonları. Etkilenen ekleme yapılan enjeksiyonlar iltihabı azaltabilir.
Eklem değiştirme ameliyatı. Psöriatik artrit nedeniyle ciddi şekilde hasar gören bazı eklemler, metal ve plastikten yapılmış yapay eklemlerle değiştirilebilir

Kendi kendine bakım

Eklemlerinizi koruyun. Günlük görevleri yapma şeklinizi değiştirmek, nasıl hissettiğinizde bir fark yaratabilir. Örneğin, kavanozların kapaklarını çevirmek için kavanoz açıcıları gibi aletler kullanın, ağır nesneleri iki elinizle kaldırın ve kapıları yalnızca elleriniz yerine tüm vücudunuzla iterek açın.
Sağlıklı bir kiloyu koruyun. Bu, eklemlerinize daha az baskı uygulayarak ağrının azalmasına, enerji ve hareketliliğin artmasına neden olur. Gerekirse kilo vermek, ilaçlarınızın daha iyi çalışmasına da yardımcı olabilir. Bazı ilaçlar aşırı kilolu kişilerde daha az etkilidir.
Düzenli egzersiz. Egzersiz eklemlerinizi esnek ve kaslarınızı güçlü tutmanıza yardımcı olabilir. Eklemleri daha az strese sokan egzersiz türleri arasında bisiklete binmek, yüzmek, yürümek, yoga ve tai chi yer alır.
Sigara içmeyi bırak. Sigara içmek, sedef hastalığı gelişme riskinin daha yüksek olması ve sedef hastalığının daha şiddetli semptomları ile ilişkilidir.
Alkol kullanımını sınırlayın. Alkol tedavinizin etkinliğini azaltabilir ve metotreksat gibi bazı ilaçların yan etkilerini artırabilir.
Hızınızı artırın. Ağrı ve iltihapla mücadele etmek sizi bitkin bırakabilir. Ayrıca bazı artrit ilaçları da yorgunluğa neden olabilir. Aktif olmayı bırakmayın, çok yorulmadan dinlenin. Egzersiz veya iş aktivitelerini kısa bölümlere ayırın. Gün boyunca dinlenebileceğiniz zamanlar bulun.

Referanslar: