Keratokonus Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Keratokonus, kornea olarak adlandırılan gözün ön kısmındaki saydam tabakanın incelip konik bir şekil almasıyla karakterize edilen ilerleyici bir göz hastalığıdır. Genellikle ergenlik döneminde başlayan bu rahatsızlık, korneanın şeklindeki değişikliklerle görme kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Kornea, gözün ışığı kırıp odakladığı en dış tabakadır ve normalde kubbe şeklinde olması gerekir. Ancak keratokonus hastalığında, kornea zayıflar ve düzgün olmayan bir yüzey alarak sivrileşir. Bu da ışığın düzensiz kırılmasına, bulanık ve bozuk görmeye yol açar.

Keratokonus Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Keratokonus, nadir görülen bir durum gibi düşünülse de dünya genelinde yaygın olarak teşhis edilen bir göz hastalığıdır. Özellikle genç yaşlarda başlama eğilimindedir ve birçok hasta, hastalığın başlangıç aşamasında belirtileri fark etmeyebilir. Ancak ilerleyen aşamalarda gözlük ya da kontakt lenslerle bile düzelmeyen görme problemleri ortaya çıkar. Hastalığın seyri kişiden kişiye farklılık gösterebilir; bazı bireylerde çok yavaş ilerlerken, diğerlerinde hızlı bir şekilde kötüleşebilir. Keratokonusun kesin nedenleri henüz tam olarak bilinmese de genetik faktörlerin ve çevresel etkenlerin bu hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir.

Keratokonusun, hafif astigmatizmadan ciddi görme kaybına kadar geniş bir yelpazede etkileri olabilir. İlk aşamalarda genellikle gözlükler veya yumuşak kontakt lenslerle görme düzeltilmeye çalışılırken, hastalığın ilerleyen dönemlerinde daha karmaşık tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir. Son yıllarda tıp teknolojisinde yaşanan gelişmeler, özellikle kornea çapraz bağlama (cross-linking) ve kornea halkaları (Intacs) gibi tedavi yöntemlerinin yaygınlaşmasıyla hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı ya da durdurmayı mümkün kılmıştır. Bununla birlikte, bazı hastalar için son çare kornea nakli olabilmektedir.

Bu yazıda keratokonus hastalığı, belirtileri, nedenleri, tanı yöntemleri ve tedavi seçenekleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır. Bu hastalık hakkında daha fazla bilgi edinmek, hem erken teşhis ve tedavi için önemlidir hem de görme sağlığını korumak adına farkındalığı artırmaya yardımcı olabilir.

Keratokonus Hastalığı Nedir?

Keratokonus, kelime anlamı olarak “kornea” ve “konik” kelimelerinden türetilmiştir. Bu hastalıkta kornea, normal kubbe şeklini kaybederek inceleşir ve zamanla konik bir şekil alır. Kornea, ışığın göze giriş yaptığı ilk yerdir ve düzgün bir şekle sahip olması, ışığın retinaya doğru bir şekilde odaklanmasını sağlar. Keratokonusun neden olduğu şekil bozukluğu ise ışığın retina üzerinde düzgün bir şekilde odaklanmasını engeller ve bu da görme bozukluklarına yol açar.

Keratokonusun ilerleyici bir hastalık olması, erken aşamalarda gözlük ya da kontakt lenslerle düzeltilebilecek bir görme bozukluğu iken, ilerleyen aşamalarda görme kaybının çok daha ciddi boyutlara ulaşabileceği anlamına gelir. Korneanın şekil bozukluğu, sadece ışığın düzensiz kırılmasına neden olmaz, aynı zamanda kornea üzerinde düzensiz astigmatizma ve miyopi gibi ek görme problemlerine de yol açabilir.

Hastalığın Prevalansı

Keratokonus dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen bir hastalıktır, ancak sıklıkla göz ardı edilen veya geç teşhis edilen bir durum olabilir. Hastalığın en sık görüldüğü yaş grubu, ergenlik döneminden başlayarak 20’li yaşlara kadar olan genç bireylerdir. Hastalık genellikle 30-40 yaşlarına kadar ilerleme gösterir ve sonrasında stabil hale gelebilir. Ancak her bireyin hastalığı farklı hızda ilerlediği için kişiselleştirilmiş bir tedavi yaklaşımı gerekmektedir.

Keratokonus Hastalığı Belirtileri

Keratokonus hastalığı genellikle yavaş ilerler ve başlangıçta belirtiler hafif olabilir. Bu yüzden birçok hasta, hastalığın erken evrelerinde belirtileri fark etmeyebilir ya da bu belirtileri göz yorgunluğu gibi basit sebeplere bağlayabilir. Ancak zamanla hastalık ilerledikçe belirtiler daha belirgin hale gelir. Keratokonusun en yaygın belirtileri şunlardır:

• Bulanık Görme: Kornea şekil bozukluğu nedeniyle ışık düzgün kırılmaz ve bu da net olmayan, bulanık bir görme yaratır.
• Çift veya Çoklu Görme: Keratokonuslu hastalar, tek bir nesneyi birden fazla görme eğiliminde olabilir. Bu durum özellikle düşük ışıklı ortamlarda belirginleşebilir.
• Gözde Hassasiyet ve Kaşıntı: Gözde sürekli bir rahatsızlık hissi, kaşıntı ve hassasiyet görülebilir. Özellikle gözleri ovuşturma isteği yaygındır, ancak bu durum hastalığın ilerlemesine katkıda bulunabilir.
• Işığa Duyarlılık (Fotofobi): Hastalar, özellikle parlak ışık kaynaklarına karşı aşırı duyarlılık geliştirebilir.
• Gece Görme Zorlukları: Keratokonus hastaları, gece veya düşük ışık koşullarında görme güçlüğü çekerler.
• Astigmatizma: Korneadaki düzensizlikler astigmatizma yaratabilir, bu da hem uzak hem de yakın görüşte bozukluklara neden olabilir.

Bu belirtilerin her biri tek başına keratokonusun göstergesi olmayabilir, ancak birden fazla belirti aynı anda yaşanıyorsa mutlaka bir göz doktoruna başvurulması gerekir. Erken teşhis, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve görme kaybını en aza indirmek için oldukça önemlidir.

Keratokonus Hastalığı Nedenleri

Keratokonus nedenleri hala tam olarak bilinmemektedir. Ancak, genetik ve çevresel faktörlerin bu hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Keratokonusun gelişiminde rol oynayan faktörler şunlar olabilir:

• Genetik Faktörler: Keratokonus hastalarının yaklaşık %10-15’inin ailesinde de bu hastalık bulunmaktadır. Bu, genetik yatkınlığın önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Ancak genetik yatkınlığın tek başına hastalığın ortaya çıkmasına neden olup olmadığı henüz net değildir.
• Göz Ovuşturma: Gözleri sık sık ve şiddetli bir şekilde ovuşturmak, korneanın zayıflamasına ve keratokonusun gelişmesine yol açabilir. Özellikle alerjik rahatsızlıkları olan ve sürekli göz kaşıyan bireylerde bu risk daha yüksektir.
• Enflamatuvar Hastalıklar: Bazı kronik göz hastalıkları ve enflamatuvar durumlar korneanın zayıflamasına katkıda bulunabilir.
• Çevresel Faktörler: Gözlerin uzun süre ultraviyole (UV) ışığa maruz kalması, göz kuruluğu ve alerjiler gibi çevresel faktörlerin keratokonus gelişiminde etkili olabileceği düşünülmektedir.

Keratokonus Hastalığı Tanısı

Keratokonusun erken teşhisi, ilerlemesini durdurmak için kritik öneme sahiptir. Göz doktorları genellikle çeşitli tanı yöntemleri kullanarak bu hastalığı teşhis ederler:

• Göz Muayenesi: Görme kalitesini değerlendirmek için yapılan standart göz muayeneleri, keratokonusun başlangıç belirtilerini tespit edebilir. Hastanın bulanık veya çift görme gibi şikayetleri dikkate alınır.
• Keratometri: Bu test, korneanın eğriliğini ölçer. Keratokonus durumunda, korneadaki düzensizlikler bu testle tespit edilebilir.
• Kornea Topografisi: Kornea yüzeyinin ayrıntılı bir haritasını çıkaran bu test, keratokonusun teşhisi için en hassas yöntemlerden biridir. Korneanın şekli ve inceliği hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
• Pakimetri: Bu test, kornea kalınlığını ölçer. Keratokonuslu bireylerde kornea incelir, bu yüzden bu test tanıda önemli bir rol oynar.

Keratokonus Hastalığı Tedavisi

Keratokonus hastalığı tedavisi, hastalığın hangi aşamada olduğuna ve hastanın görme kalitesine göre değişiklik gösterebilir. Tedavi seçenekleri, hastalığın ilerlemesini durdurmaya ve hastanın görme yetisini korumaya odaklanır.

Gözlük ve Kontakt Lensler

Hastalığın erken aşamalarında, gözlükler ve yumuşak kontakt lensler görme düzeltmek için yeterli olabilir. Ancak hastalık ilerledikçe, bu tedavi yöntemleri yetersiz kalabilir ve daha sert, gaz geçirgen kontakt lenslere ihtiyaç duyulabilir. Bu lensler, korneanın düzgün olmayan yüzeyini kaplayarak daha net bir görme sağlar.

Kornea Çapraz Bağlama (Cross-linking)

Kornea çapraz bağlama (cross-linking) tedavisi, keratokonusun ilerlemesini durdurmak için en etkili yöntemlerden biridir. Bu prosedürde, korneanın kollajen lifleri arasındaki bağlar güçlendirilir. Bu işlem, korneanın daha sert ve dayanıklı hale gelmesini sağlayarak hastalığın ilerlemesini durdurabilir.

Kornea Halkaları (Intacs)

Kornea halkaları, korneanın düzensiz şeklini düzeltmek için kullanılan yarı sert implantlardır. Bu halkalar, korneanın düzleştirilmesine ve ışığın daha düzgün bir şekilde kırılmasına yardımcı olur. Genellikle orta dereceli keratokonus vakalarında tercih edilen bir tedavi seçeneğidir.

Kornea Nakli

Keratokonus hastalığının ileri aşamalarında, kornea ciddi şekilde zarar görmüşse ve diğer tedavi yöntemleri yeterli gelmiyorsa kornea nakli (keratoplasti) yapılabilir. Bu prosedürde, hastanın hasarlı korneası bir donörden alınan sağlıklı bir kornea ile değiştirilir.

Keratokonus hastalığının tedavi planı, hastanın yaşına, hastalığın şiddetine, kornea kalınlığına ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri genellikle bir göz doktoru tarafından belirlenir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurabilir veya yavaşlatabilir. Bu nedenle teşhis konulduğunda, bir göz doktoruna danışmak önemlidir.

Sonuç

Keratokonus, görme kalitesini ciddi şekilde etkileyen ilerleyici bir göz hastalığıdır. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle, hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir ve görme kaybı önlenebilir. Ancak, hastalığın hangi aşamada olduğuna bağlı olarak farklı tedavi yöntemlerine başvurmak gerekebilir. Gözlükler, kontakt lensler, kornea çapraz bağlama ve kornea nakli gibi tedavi seçenekleri, hastaların yaşam kalitesini artırmada önemli bir rol oynamaktadır.

Referanslar:

1. Keratokonus Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
2. Rabinowitz, Y. S. (1998). Keratoconus. Survey of Ophthalmology, 42(4), 297-319.
3. Krachmer, J. H., Feder, R. S., & Belin, M. W. (1984). Keratoconus and related noninflammatory corneal thinning disorders. Survey of Ophthalmology, 28(4), 293-322.
4. Godefrooij, D. A., Gans, R., Imhof, S. M., & Wisse, R. P. (2017). Trends in prevalence and treatment of keratoconus in the Netherlands: A retrospective cohort study. Cornea, 36(12), 1577-1580.
5. McMonnies, C. W. (2015). Mechanisms of rubbing-related corneal trauma in keratoconus. Cornea, 34(3), 265-270.
6. Gomes, J. A. P., Tan, D., Rapuano, C. J., Belin, M. W., Ambrosio, R., & Guell, J. L. (2015). Global consensus on keratoconus and ectatic diseases. Cornea, 34(4), 359-369.
7. Vinciguerra, R., Belin, M. W., Ambrosio, R., & Vinciguerra, P. (2020). Keratoconus: Current perspectives. Clinical Ophthalmology, 14, 635-645.
8. Li, X., Rabinowitz, Y. S., Rasheed, K., & Yang, H. (2004). Longitudinal study of keratoconus progression. Ophthalmology, 111(3), 445-450.
9. O’Brart, D. P., Chan, E., Samaras, K., Patel, P., & Shah, S. (2013). A randomised, prospective study to investigate the efficacy of riboflavin/UVA corneal cross-linking to halt the progression of keratoconus. British Journal of Ophthalmology, 97(11), 1485-1490.
10. Reinstein, D. Z., Archer, T. J., & Gobbe, M. (2014). Corneal epithelial thickness profile in the diagnosis of keratoconus. Journal of Refractive Surgery, 30(7), 469-476.
11. Zadnik, K., Barr, J. T., Edrington, T. B., Everett, D. F., Jameson, M., & McMahon, T. T. (1998). Baseline findings in the Collaborative Longitudinal Evaluation of Keratoconus (CLEK) study. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 39(13), 2537-2546.
12. Raiskup, F., Theuring, A., Pillunat, L. E., & Spoerl, E. (2015). Corneal collagen crosslinking with riboflavin and ultraviolet-A light in progressive keratoconus: Ten-year results. Journal of Cataract & Refractive Surgery, 41(1), 41-46.
13. Hofstetter, H. W. (1950). A keratoconus screener. American Journal of Optometry & Archives of American Academy of Optometry, 27(3), 120-128.
14. Belin, M. W., Villavicencio, O. F., & Ambrosio, R. (2014). Tomographic parameters for the detection of keratoconus: Suggestions for screening and treatment parameters. Eye & Contact Lens: Science & Clinical Practice, 40(6), 326-330.
15. Koller, T., Iseli, H. P., Hafezi, F., Seiler, T., & Schuerch, K. (2009). Scheimpflug imaging of corneas after collagen cross-linking. Cornea, 28(5), 510-515.
16. Kennedy, R. H., Bourne, W. M., & Dyer, J. A. (1986). A 48-year clinical and epidemiologic study of keratoconus. American Journal of Ophthalmology, 101(3), 267-273.
17. Mahdavi, S., & Mahdavi, S. (2021). Advances in keratoconus research and clinical care. International Ophthalmology Clinics, 61(4), 143-158.
18. Sharma, R., & Titiyal, J. S. (2019). Pediatric keratoconus: Current perspectives. Clinical Ophthalmology, 13, 1573-1581.
19. Andreanos, K., Hashemi, K., Petrelli, M., & Kymionis, G. D. (2017). Keratoconus treatment algorithm. Ophthalmology and Therapy, 6(2), 245-262
20. https://scholar.google.com/
21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
22. https://www.researchgate.net/
23. https://www.mayoclinic.org/
24. https://www.nhs.uk/
25. https://www.webmd.com/