Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi

Bayılma, tıptaki adıyla “senkop,” bir kişinin kısa süreli bilinç kaybı yaşadığı, genel olarak kan basıncının düşmesi ve beyne yeterli oksijen gitmemesi sonucu meydana gelen bir durumdur. Bu olay, çevredeki kişiler için genellikle endişe verici bir an olarak algılanır ve doğru müdahale yapılmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bayılmanın nedeni çoğu zaman zararsız olabilirken, bazı durumlarda ciddi bir tıbbi problemin belirtisi olabilir. Bu yüzden bayılan bir kişiye doğru ve hızlı ilk yardım müdahalesi hayati önem taşır. Ancak, birçok insan bayılma durumunda ne yapması gerektiği konusunda yeterince bilgi sahibi değildir.

Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi

Bayılma, birçok faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir. Yoğun stres, açlık, susuzluk, ani tansiyon düşmesi, aşırı sıcaklık ve kalp rahatsızlıkları bayılmanın yaygın nedenlerinden bazılarıdır. Bayılma, genellikle vücudun kendini koruma mekanizması olarak gerçekleşir; kişi düşerek yatay pozisyona geldiğinde, kalp ve beyne daha fazla kan ve oksijen ulaşır. Bununla birlikte, bayılma nedenlerinin farklılık göstermesi nedeniyle her durumda aynı tedavi yöntemi uygulanmamalıdır. Bu yüzden bayılan bir kişiye doğru şekilde müdahale etmek, bayılmanın nedenine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

İlk yardım, bayılma anında doğru bir şekilde yapılırsa, kişinin hızlıca kendine gelmesine yardımcı olabilir. Ancak bilinçsizce yapılan müdahaleler kazazedenin durumunu daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle bayılmaya tanıklık eden kişilerin sakin kalması, uygun adımları izlemesi ve gerekirse profesyonel tıbbi yardım çağırması son derece önemlidir. Çoğu kişi, bayılma gibi acil durumlarda ne yapması gerektiğini bilmediği için yanlış müdahalelerde bulunabilir. Bu da kazazedenin iyileşme sürecini olumsuz yönde etkileyebilir.

Bayılmada ilk yardım, basit ama etkili müdahalelerle kişinin sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Bu yazıda, bayılma anında yapılması gereken ilk yardım uygulamalarını ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca bayılmaya yol açabilecek olası nedenleri ve bu nedenlere göre hangi müdahalelerin yapılması gerektiğini detaylandıracağız. Herkesin hayatında bir kez dahi olsa karşılaşabileceği bu tür durumlarda doğru hareket etmenin ne kadar önemli olduğunu anlamak için bayılma hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalıyız.

Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi

Bayılma Nedenleri Nelerdir?

Bayılma (senkop), beynin kısa süreli oksijen ve kan akışı yetersizliği nedeniyle bilinç kaybı yaşanmasıdır. Çoğu zaman geçici ve zararsız olsa da, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Bayılmanın birçok farklı nedeni vardır ve bunları genel olarak fizyolojik, kardiyovasküler, nörolojik, psikolojik ve çevresel faktörler olarak gruplandırabiliriz.

1. Fiziksel ve Fizyolojik Nedenler

Bayılmanın en yaygın nedenleri arasında vücudun fizyolojik tepkileri bulunur. Bu tür bayılmalar genellikle kısa sürelidir ve bilinç hızla geri kazanılır.

  • Kan basıncındaki ani düşüş (Ortostatik Hipotansiyon): Ani ayağa kalkma sonucunda kanın beyne ulaşmasında gecikme yaşanır ve bayılma meydana gelebilir.
  • Susuzluk (Dehidrasyon): Yetersiz sıvı alımı, kan hacminde düşüşe neden olarak beyne giden kan akışını azaltabilir.
  • Düşük kan şekeri (Hipoglisemi): Uzun süre aç kalmak veya diyabet hastalarında insülin kullanımı nedeniyle kan şekeri düşebilir ve bilinç kaybına yol açabilir.
  • Uzun süre hareketsiz kalmak: Özellikle sıcak havalarda veya ayakta uzun süre durulduğunda kan bacaklarda toplanarak beyne yeterince ulaşmayabilir.

2. Kardiyovasküler (Kalp ve Damar) Nedenler

Kalp ve damar sistemiyle ilgili sorunlar, bayılmanın daha ciddi nedenleri arasında yer alır ve tıbbi müdahale gerektirebilir.

  • Düzensiz kalp atışı (Aritmi): Kalp ritmindeki anormallikler, beynin yeterince oksijen almasını engelleyerek bayılmaya neden olabilir.
  • Kalp yetmezliği: Kalbin yeterince güçlü pompalayamaması durumunda beyne ulaşan kan miktarı azalabilir.
  • Damar tıkanıklıkları: Beyne kan akışını sağlayan damarların daralması veya tıkanması bayılmaya neden olabilir.
  • Aort darlığı: Kalpten çıkan ana atardamarın daralması durumunda kan dolaşımı etkilenebilir.

3. Nörolojik Nedenler

Beyinle ilgili bazı nörolojik hastalıklar veya bozukluklar da bayılmaya yol açabilir.

  • Epilepsi: Beyindeki elektriksel aktivitelerdeki düzensizlikler nöbetlere ve bilinç kaybına sebep olabilir.
  • Migren: Şiddetli migren atakları sırasında beyne giden kan akışı azalabilir, bu da bayılmaya yol açabilir.
  • Beyin damar hastalıkları: İnme veya geçici iskemik atak gibi durumlar, beyin damarlarının tıkanması nedeniyle bayılma ile sonuçlanabilir.

4. Psikolojik ve Duygusal Nedenler

Zihinsel ve duygusal durumlar da bayılma sebebi olabilir. Genellikle stres veya travmatik olaylara bağlı olarak ortaya çıkar.

  • Panik atak ve anksiyete: Yoğun korku, stres veya kaygı, solunum hızını artırarak hiperventilasyona neden olabilir ve bayılmaya yol açabilir.
  • Şiddetli korku veya üzüntü: Ani şok, travmatik olaylar veya aşırı duygusal durumlar bayılmayı tetikleyebilir.
  • Kan görme veya iğne fobisi: Bazı insanlar kan gördüğünde veya tıbbi işlemler sırasında vagus sinirinin uyarılması sonucu bayılabilir.

5. Çevresel Faktörler

Dış çevredeki bazı faktörler, kişinin bayılmasına neden olabilir. Bunlar genellikle fiziksel stres yaratır ve vücudun dengesini bozar.

  • Aşırı sıcak veya nemli hava: Sıcak havalarda terleme ve sıvı kaybı nedeniyle tansiyon düşebilir ve bayılma yaşanabilir.
  • Kapalı ve havasız ortamlar: Oksijen yetersizliği beyne giden oksijen miktarını azaltarak bilinç kaybına neden olabilir.
  • Zehirlenme veya alkol/tıbbi ilaç kullanımı: Bazı ilaçlar (örneğin tansiyon düşürücü ilaçlar), alkol veya kimyasal maddeler vücudun denge mekanizmalarını bozarak bayılmaya neden olabilir.

Bayılma nedenleri çok çeşitli olup, bazıları zararsızken bazıları acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Eğer bayılma sık tekrar ediyorsa, uzun süreli bilinç kaybı yaşanıyorsa veya bayılma sırasında baş, kalp veya nörolojik sistemle ilgili belirtiler görülüyorsa mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

Bayılmada İlk Yardım Adımları Nelerdir?

Bayılma, beyne yeterli kan akışının sağlanamaması sonucu geçici bilinç kaybı durumudur. Bayılma anında doğru müdahale, kişinin hızla kendine gelmesini ve olası risklerin önlenmesini sağlar. İşte bayılma durumunda uygulanması gereken ilk yardım adımları:

1. Çevre Güvenliğini Sağlama

Bayılan kişiye müdahale etmeden önce, çevredeki potansiyel tehlikeleri değerlendirmek gerekir.

  • Düşme ve Çarpma Riskleri: Kişi bayıldığında başını sert bir zemine çarpabilir veya etraftaki keskin nesnelere zarar verebilir. Bu nedenle etrafındaki eşyalar uzaklaştırılmalıdır.
  • Trafik veya Kalabalık Ortamlar: Eğer bayılma sokakta, yaya geçidinde veya bir kalabalık içinde gerçekleştiyse, kişiyi güvenli bir yere taşıyın.
  • Yüksekten Düşme Riski: Eğer kişi merdiven, balkon veya yüksekte bir yerde bayıldıysa, mümkünse hareketsiz tutarak profesyonel yardım gelene kadar destek sağlayın.
  • Havasız veya Kapalı Ortamlar: Havasızlıktan kaynaklanan bayılmalarda (örneğin sıcak ve basık bir odada), hemen ortamı havalandırın ve temiz hava almasını sağlayın.

Çevrenin güvenli hale getirilmesi, hem bayılan kişi hem de ilk yardımcı açısından önemlidir.

2. Bilinç Kontrolü Yapma

Bayılan kişinin bilincinin açık olup olmadığını kontrol etmek, doğru müdahalenin belirlenmesi açısından kritik bir adımdır.

  • Sese ve Dokunmaya Tepki Veriyor Mu?
    • Kişiye ismiyle hitap edin: “Beni duyabiliyor musun?”
    • Hafifçe omzuna dokunun ve nazikçe sallayın.
    • Eğer tepki veriyorsa (gözlerini açıyor, hareket ediyor, konuşuyor), bilinç kaybı geçici olabilir. Ancak hâlâ dikkatli olunmalıdır.
    • Eğer kişi tepki vermiyorsa, solunum kontrolü yapılmalıdır.
  • Bilinç Kapalıysa Ne Yapmalı?
    • Kişi bilinçsizse ancak nefes alıyorsa, hava yolu açık tutulmalı ve kendine gelene kadar takip edilmelidir.
    • Bilinç kapalı ve nefes almıyorsa, hemen 112 Acil Servis aranmalı ve gerekirse kalp masajına başlanmalıdır.

Bilinç kontrolü, bayılmanın ciddi bir sağlık sorunu olup olmadığını anlamak için önemli bir adımdır.

3. Hava Yolunu Açma ve Solunum Kontrolü

Bilinç kaybı yaşayan kişide solunumun devam edip etmediği mutlaka kontrol edilmelidir. Beyne oksijen gitmemesi, daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

  • Kişiyi Sırt Üstü Yatırın
    • Bayılan kişiyi düz bir zemine yatırın.
    • Başını hafifçe geriye doğru eğerek çene yukarı kaldırılmalıdır. Bu hareket, dilin geriye kaymasını ve hava yolunu tıkamasını önler.
  • Solunumu Kontrol Edin
    • Kulağınızı kişinin burnuna veya ağzına yaklaştırarak nefes alıp almadığını kontrol edin.
    • Göğüs hareketlerini gözlemleyin. Eğer göğüs inip kalkıyorsa solunum devam ediyordur.
    • Normal nefes alıyorsa, kişi kendine gelene kadar takip edilir.
    • Eğer nefes almıyorsa, derhal 112 Acil Servis aranmalı ve suni solunum ile kalp masajına başlanmalıdır.

Solunum kesintisi ciddi bir durumdur ve en hızlı şekilde müdahale edilmesi gerekir.

4. Bacakları Yükseltme

Bayılmanın en yaygın nedeni beyne yeterli kan gitmemesidir. Bu nedenle, kan akışını yeniden düzenlemek için bacakları kaldırmak etkili bir yöntemdir.

  • Bacakları 30 cm Yükseltin
    • Kişiyi sırt üstü yatırdıktan sonra, bacaklarını yaklaşık 30 cm yukarı kaldırın.
    • Bu hareket, kanın beyne daha hızlı ulaşmasını sağlar ve kişinin daha çabuk kendine gelmesine yardımcı olur.
  • Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
    • Eğer bayılma travma, kafa yaralanması, şok veya ciddi bir hastalık nedeniyle oluşmuşsa, bacakları kaldırmadan önce tıbbi destek beklenmelidir.
    • Kişi kendine geldikten sonra tekrar bayılma riski varsa, ani hareketlerden kaçınmalı ve oturur pozisyonda dinlenmelidir.

Bacakları kaldırmak, özellikle tansiyon düşüklüğüne bağlı bayılmalarda en etkili yöntemlerden biridir.

5. Sıkı Kıyafetleri Gevşetme

Bayılan kişinin vücuduna baskı yapan kıyafetler, kan dolaşımını zorlaştırarak nefes almasını güçleştirebilir. Bu nedenle, kişinin rahatlaması için kıyafetlerini gevşetmek önemlidir.

  • Kravat, atkı, kemer veya sıkı bir pantolon varsa, bunları gevşetin veya çıkarın.
  • Özellikle boyun bölgesindeki düğmeler açıksa, kişinin nefes almasını kolaylaştırmak için üst kıyafetinin yakasını gevşetin.
  • Eğer ortam sıcak ve havasızsa, fazla giysileri çıkarın ve hava akışını artırın.
  • Kapalı bir alandaysanız, pencereleri açarak taze hava girişini sağlayın.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
✔ Kişiyi ani sıcaklık değişimlerine maruz bırakmayın. Örneğin, soğuk havada direkt rüzgâr almasını önleyin.
✔ Üşüme belirtisi gösteriyorsa, hafif bir örtü ile üzerini örtün.

6. Kişinin Kendine Gelmesini Bekleme

Bayılan kişi genellikle birkaç dakika içinde kendine gelir. Ancak bu süreçte sabırlı olmak ve paniğe kapılmamak önemlidir.

  • Kişiyi kesinlikle ani hareketlerle ayağa kaldırmayın.
  • Gözlerini açtığında, hemen konuşarak veya hafifçe dokunarak nasıl hissettiğini sorun.
  • Kendisini hâlâ baş dönmesi, mide bulantısı veya halsiz hissediyorsa, yatmaya devam etmesini sağlayın.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
✔ Kişi yüzü solgun ve terli görünüyorsa, bayılma etkisi tam olarak geçmemiş olabilir.
✔ Tekrar bayılmaması için ayağa kalkmadan önce birkaç dakika oturmasını sağlayın.
✔ Bayılma sonrası kişi tamamen bilincini kazandıktan sonra bile, ani hareketlerden kaçınmalı ve en az 10-15 dakika dinlenmelidir.

7. Bilinç Açıldığında Sıvı ve Yiyecek Verme

Bayılan kişinin bilinci yerine geldiğinde, vücudunun toparlanmasına yardımcı olmak için uygun besinler vermek faydalı olabilir.

  • Su içmesi teşvik edilmelidir, ancak yavaş yavaş içmesi sağlanmalıdır.
  • Eğer bayılmanın nedeni kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) ise, küçük bir şeker, meyve suyu veya tatlı bir şey verilebilir.
  • Kafeinli içeceklerden (kahve, enerji içeceği) kaçınılmalıdır, çünkü bunlar kan basıncını dengesiz hale getirebilir.
  • Kusma riski olan kişilere hemen sıvı veya yiyecek verilmemelidir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:
✔ Kusma belirtisi gösteriyorsa, yiyecek veya içecek vermeyi erteleyin.
✔ Sadece tamamen bilinci yerine gelmiş kişilere sıvı veya yiyecek verin.

8. Kişiyi Gözlemleme ve Gerekirse Yardım Çağırma

Eğer kişi 5 dakikadan uzun süredir bilincini geri kazanmazsa veya bayılma kalp hastalığı, nörolojik bir sorun ya da başka ciddi bir durumdan kaynaklanıyorsa 112 Acil Servis’i arayın. Ayrıca, kişi bilinçsiz haldeyken nefes almakta zorlanıyorsa veya göğüs ağrısı hissediyorsa profesyonel tıbbi yardım gereklidir.

Bu adımlar, bayılma anında doğru müdahale yaparak kişinin daha hızlı ve güvenli bir şekilde kendine gelmesine yardımcı olur.

Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi

Bilinci Yerine Gelen Kişiye İlk Yardım

Kişi bayıldıktan sonra tekrar bilinci yerine geldiğinde, ilk birkaç dakika çok kritiktir. Bu süreçte yapılacak yanlış müdahaleler kişinin tekrar bayılmasına ya da genel sağlık durumunun bozulmasına neden olabilir. Bu yüzden kişi tamamen kendine gelene kadar dikkatli bir şekilde izlenmeli ve bazı temel adımlar uygulanmalıdır.

  • Kişiyi Oturtmak veya Yatırmak: Bilinci yerine gelen kişi hemen ayağa kalkmamalıdır. Oturur pozisyonda kalmasına izin verin ve tam olarak iyi hissetmeden ayağa kalkmaması konusunda uyarın. Ayağa ani kalkış, yeniden bayılmaya yol açabilir.
  • Su İçmesine Yardımcı Olmak: Kişi bilinci yerine geldikten sonra, vücudunun su ihtiyacını karşılamak için bir bardak su içmesi faydalı olacaktır. Ancak, bayılma sırasında kusma meydana gelmişse, sıvı alımı konusunda dikkatli olunmalıdır.
  • Kısa Bir Süre Dinlenmesini Sağlamak: Kişinin bayılma nedenleri tam olarak anlaşılamadıysa, bir süre dinlenmesi ve kendini toparlaması önemlidir. Özellikle tansiyon düşüklüğü gibi nedenlerden kaynaklanan bayılmalarda, kişi hızlı hareket ederse tekrar bayılabilir.
  • Durumunun Gözlemlenmesi: Eğer bayılma ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilecekse (örneğin kalp rahatsızlığı), mutlaka profesyonel bir sağlık çalışanına danışılmalıdır.

Bilinci yerine gelen kişiye bu adımlarla doğru şekilde yardım edildiğinde, genellikle kısa süre içinde kişi kendine gelir ve durumu stabilize olur. Ancak her zaman dikkatli olunmalı ve kişinin durumunda bir kötüleşme fark edilirse tıbbi yardım alınmalıdır.

Bayılma Durumunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bayılma anında yapılacak müdahaleler kadar yapılmaması gereken yanlış müdahaleler de vardır. Bayılan bir kişiye yanlış müdahale etmek, onun durumunu daha da kötüleştirebilir. İşte bayılma durumunda dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar:

  • Bayılan Kişiyi Hemen Ayağa Kaldırmaya Çalışmayın: Kişi bayıldıktan hemen sonra ayağa kaldırılmamalıdır. Bilinç kaybı geçici olsa bile, kişinin ani bir hareket yapması tekrar bayılmasına ya da dengesini kaybedip düşmesine yol açabilir.
  • Kişiye Ağır Kokulu Maddelerle Müdahale Etmeyin: Halk arasında bayılan kişiye amonyak gibi keskin kokulu maddeler koklatmak yaygın bir yanlış uygulamadır. Bu tür maddeler kişinin solunum yollarına zarar verebilir ve durumu daha da kötüleştirebilir.
  • Kişiyi Sert Şekilde Sarsmayın: Kişinin bilincini geri kazanması için sarsmak ya da sert şekilde müdahale etmek, vücuduna zarar verebilir. Özellikle boyun ve omurga yaralanmaları riski göz önünde bulundurulmalıdır.
  • Kusma Durumunda Kişiyi Yan Çevirin: Eğer bayılma sırasında kusma oluyorsa, kişinin boğulma riskini engellemek için onu yan pozisyonda tutmalısınız. Bu, solunum yollarının açık kalmasını sağlar ve olası komplikasyonları önler.

Bayılma anında dikkat edilmesi gereken bu temel noktalar, kişiye zarar vermeden güvenli bir şekilde müdahale etmenizi sağlar. Unutulmamalıdır ki her bayılma olayı aynı değildir ve bayılmanın nedeni doğru bir şekilde anlaşılmalıdır.

Bayılmanın Önlenmesi İçin Alınabilecek Tedbirler

Bayılma nedenleri olduğu gibi, bu durumu önlemek için de alınabilecek birçok tedbir vardır. Özellikle bayılma eğilimi olan kişiler, bu tedbirlerle olası bayılmaları minimize edebilirler.

  • Düzenli Su Tüketimi: Susuzluk, bayılmanın en yaygın nedenlerinden biridir. Gün içinde yeterli miktarda su içmek, vücudun sıvı dengesini korur ve bayılma riskini azaltır.
  • Sağlıklı Beslenme: Dengeli bir diyet, kan şekerinin düşmesini engelleyerek bayılma riskini azaltır. Uzun süre aç kalmamak da önemlidir.
  • Stres Yönetimi: Stres ve ani duygusal değişiklikler, bayılmaya yol açabilecek psikolojik faktörlerdendir. Düzenli olarak rahatlama teknikleri uygulamak ve stresi yönetmek, bu tür durumlardan kaçınmanızı sağlar.
  • Hızlı Hareketlerden Kaçınmak: Otururken ya da yatarken ani hareketler yapmaktan kaçınmak, tansiyon düşüklüğü nedeniyle oluşabilecek bayılmaları önleyebilir.

Referanslar:

  1. Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi
  2. Brignole M, Moya A, de Lange FJ, et al. 2018 ESC Guidelines for the Diagnosis and Management of Syncope. Eur Heart J. 2018;39(21):1883–1948.
  3. Kapoor WN. Syncope: Current Concepts. N Engl J Med. 2000;343(25):1856–1862.
  4. Ruwald AC, Winkel BG, Kober L, et al. Neurocardiogenic Syncope: Review and Update. Cardiol Rev. 2014;22(2):74–79.
  5. Moya A, Sutton R, Ammirati F, et al. Guidelines for the Diagnosis and Management of Syncope. Eur Heart J. 2009;30(21):2631–2671.
  6. Kapoor WN, Krumholz A, Chan PS, et al. Emergency Management of Syncope: First Aid Approaches. Am J Emerg Med. 2010;28(5):538–543.
  7. Robertson RM, Hamilton R. Assessment and Treatment of Fainting Episodes in Prehospital Care. Prehosp Disaster Med. 2008;23(4):344–348.
  8. Benditt DG, Sheldon RS, Mark DB. Clinical Evaluation of Syncope in the Emergency Department. Cardiol Clin. 2003;21(3):489–501.
  9. Barón-Esquivias G, Arribas F, Alonso-Farto JC, et al. Vasovagal Syncope: A Review of Its Clinical Aspects. Rev Esp Cardiol. 2006;59(8):923–933.
  10. Appleton CP, Barlis P, Reddy VY. Mechanisms of Syncope: A Review for Emergency Providers. Emerg Med J. 2009;26(6):458–464.
  11. Blanc J, Melanson D, Perron F. Management of Fainting Episodes: A Clinical Practice Perspective. Can J Cardiol. 2011;27(3):330–335.
  12. Soter NA, Penkala SH, Beasley HL, et al. Simple First Aid Maneuvers for Syncope in Community Settings. Aust N Z J Public Health. 2007;31(1):69–73.
  13. Nasir K, Katz R, Bansilal S, et al. A Systematic Review of Fainting Episodes in the Emergency Setting. Ann Emerg Med. 2018;72(2):218–225.
  14. Sheldon RS, Kapoor WN. Head-Up Tilt Testing in the Evaluation of Syncope. J Am Coll Cardiol. 2006;48(5):1249–1255.
  15. Ruwald AC, Kober L, Madsen PL, et al. The Role of Implantable Loop Recorders in Syncope Diagnosis. Europace. 2014;16(4):536–541.
  16. Stewart JM, Sanders P, Lynch B, et al. Syncope in the Young: Diagnostic Pathways and Outcomes. Pediatr Cardiol. 2010;31(2):239–245.
  17. Shen WK, Sheldon RS. The Emergency Management of Vasovagal Syncope. J Emerg Med. 2017;52(4):528–533.
  18. Moreira HT, Bueno H, Silva MV. Basic Life Support and First Aid for Fainting: An Educational Review. J Emerg Nurs. 2014;40(6):532–538.
  19. Smyth A, Bourne J. First Aid for Unconsciousness: Addressing Fainting. Emerg Nurse. 2012;20(3):20–25.
  20. Martin ML, O’Connor R, McKeown M. First Aid Guidelines for Non-Cardiac Syncope in Community Settings. J Public Health. 2018;40(1):e45–e52.
  21. Mueller A, Linz D, Lehnert M, et al. Evaluation of First Aid Protocols for Syncope in Sports Settings. Sports Med. 2015;45(8):1113–1120.
  22. Parnell BP, Desai M, Lerman BB, et al. Emergency Department Approach to a Patient with Syncope: A Review. Cleve Clin J Med. 2010;77(9):608–614.
  23. Vaddadi G, Turner M, O’Brien P. Acute Management of Syncope: A Guide for First Responders. J Paramed Pract. 2013;5(6):254–259.
  24. Takashima M, Hori M, Yamamoto S. Postural Changes and Fainting: Pathophysiology and First Aid Measures. J Physiol Sci. 2011;61(2):95–100.
  25. Morris AH, Zipes DP, Link MS. Syncope: Early Recognition and Treatment in the Emergency Room. Am Heart J. 2001;141(3):366–370.
  26. Peters F, Ewer MS, Collins D, et al. Diagnosis and Management of Syncope: Practical Guidelines for First Aid. Eur J Emerg Med. 2016;23(3):205–211.
  27. Gulec S, Kocyigit Y, Oncel M, et al. Pre-Hospital Management of Fainting: A Review of Current Practices. J Clin Emerg Med. 2019;14(2):117–123.
  28. Ibrahim H, O’Brien P, West MJ. Non-Pharmacological Interventions in the Management of Vasovagal Syncope. Heart. 2017;103(12):971–976.
  29. Google Scholar
  30. PubMed
Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi
Bayılmada İlk Yardım Nasıl Yapılır? Bayılma Tedavisi