Diyabet Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi (Tip 1-2)

100 / 100

Diyabet, dünyada milyonlarca insanı etkileyen kronik bir hastalıktır ve özellikle modern yaşam tarzı ile yakından ilişkilidir. Her yıl daha fazla insan tanı almakta ve bu durum, hastalığın yaygınlığını ve ciddiyetini gözler önüne sermektedir. Vücudun insülin üretme veya kullanma yeteneğinde bir bozulma olduğu zaman ortaya çıkar. Bu, kan şekeri seviyelerinin kontrol edilememesiyle sonuçlanır ve uzun vadede kalp hastalıkları, böbrek yetmezliği, görme kaybı ve sinir hasarı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, diyabetin ne olduğunu, türlerini ve belirtilerini anlamak, hem bireylerin hem de toplumların bu hastalıkla mücadele etmesine yardımcı olabilir.

Diyabet Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi (Tip 1-2)

Günümüzde, sadece yetişkinleri değil, aynı zamanda çocukları da etkileyen bir hastalık haline gelmiştir. Özellikle çocukluk çağında görülen Tip 1 diyabet, bağışıklık sisteminin pankreasta insülin üreten hücrelere saldırması sonucu ortaya çıkar. Diğer yandan, yetişkinlerde ve çocuklarda giderek daha sık rastlanan Tip 2 diyabet ise genellikle obezite, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzıyla ilişkilidir. Bu nedenle, sebeplerini, risk faktörlerini ve önleme yollarını bilmek, hastalığın yayılmasını önlemek açısından kritik önem taşır.

Diyabet belirtileri genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve bu durum, hastalığın tanısını zorlaştırabilir. Sık idrara çıkma, aşırı susama, açıklanamayan kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtiler genellikle göz ardı edilir veya başka sağlık sorunlarına atfedilir. Ancak, bu belirtiler erken dönemlerde fark edilirse, hastalığın ilerlemesi durdurulabilir ve yaşam kalitesi büyük ölçüde artırılabilir. Dolayısıyla, hastalığın erken belirtilerini tanımak ve bu belirtilerle karşılaşıldığında vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmak, hastalığın yönetiminde hayati bir rol oynar.

Diyabet tedavisi, kişisel yaşam tarzı değişikliklerinden ilaç tedavisine kadar geniş bir yelpazede yer alır. Bu bireylerin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için, düzenli doktor kontrolleri, uygun beslenme ve egzersiz programlarına uyum göstermeleri gerekmektedir. Ayrıca, diyabet türüne bağlı olarak insülin kullanımı veya ağızdan alınan ilaçlar gibi tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Bu yazıda, diabetin ne olduğunu, türlerini ve belirtilerini detaylı bir şekilde inceleyecek, hastalıkla başa çıkmak için hangi önlemlerin alınabileceğini tartışacağız.

Diyabet Nedir?

Diyabet, insülin hormonunun üretiminde veya işlevinde bozukluk nedeniyle vücudun kan şekerini düzenleme yeteneğinde sorun yaşaması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Glukoz, vücudun ana enerji kaynağıdır ve yiyeceklerden elde edilir. İnsülin, pankreas tarafından üretilen bir hormondur ve glukozun hücrelere girmesini sağlar. Bu bireylerde, insülin üretiminde yetersizlik veya vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması durumunda glukoz, kanda birikir ve bu da hiperglisemiye (yüksek kan şekeri) neden olur.

Diyabet Türleri

Diyabet, çeşitli türlere ayrılır ve her biri farklı nedenlerle ortaya çıkar:

Tip 1 Diyabet: Bu tür genellikle çocukluk veya genç yetişkinlik döneminde başlar ve otoimmün bir hastalıktır. Vücudun bağışıklık sistemi, pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırır ve onları yok eder. Bu durum, vücudun insülin üretememesine ve kan şekerinin kontrol edilememesine yol açar.
Tip 2 Diyabet: En yaygın türdür ve genellikle yetişkinlerde görülür. İnsülin direnci ile karakterizedir; yani vücut insülini etkili bir şekilde kullanamaz. Zamanla, pankreas yeterli miktarda insülin üretemez hale gelir. Bu tür genellikle sağlıksız yaşam tarzı ve genetik faktörlerle ilişkilidir.
Gestasyonel Diyabet: Hamilelik sırasında ortaya çıkan türdür. Genellikle hamilelik sonrasında kaybolur, ancak hem anne hem de bebek için gelecekte Tip 2 diyabet geliştirme riskini artırır.
Diğer Diyabet Türleri: Bazı nadir türler de mevcuttur. Bunlar genetik bozukluklar, bazı ilaçlar veya diğer hastalıklar nedeniyle gelişebilir.

Diyabet Belirtileri

Diyabet belirtileri, kan şekeri seviyelerinin artmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Belirtiler genellikle hastalığın türüne ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak değişiklik gösterir.

Tip 1 Diyabet Belirtileri

Aşırı Susama: Kan şekeri yüksek olduğunda, vücut bunu dengelemek için daha fazla suya ihtiyaç duyar. Bu da sürekli susuzluk hissine yol açar.
Sık İdrara Çıkma: Yüksek kan şekeri, böbreklerin fazla şekeri idrarla atmaya çalışması sonucu sık idrara çıkma ihtiyacı yaratır.
Açıklanamayan Kilo Kaybı: Vücut, enerji için yeterli glukoza erişemediğinde yağ ve kas dokularını kullanır, bu da kilo kaybına yol açar.
Şiddetli Yorgunluk: Vücut hücrelerinin yeterli enerjiye erişememesi, sürekli yorgunluk hissine neden olabilir.
Bulanık Görme: Yüksek kan şekeri seviyeleri, göz merceğinde sıvı dengesizliğine neden olabilir ve bu da bulanık görmeye yol açar.

Tip 2 Diyabet Belirtileri

Sık İdrara Çıkma ve Aşırı Susama: Tip 1 diyabette olduğu gibi, bu belirtiler de sık görülür.
Kilo Alımı veya Kilo Kaybı: Genellikle aşırı kilo ile ilişkilidir, ancak bazı durumlarda ani kilo kaybı da olabilir.
Yavaş İyileşen Yaralar: Yüksek kan şekeri, kan dolaşımını ve iyileşme sürecini olumsuz etkiler.
Enfeksiyonlar: Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve mantar enfeksiyonları gibi sorunlar görülebilir.
Ellerde ve Ayaklarda Uyuşma: Sinir hasarına bağlı olarak ellerde ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi oluşabilir.

Gestasyonel Diyabet Belirtileri

Artan Susuzluk ve İdrar İhtiyacı: Hamilelik sırasında kan şekeri seviyelerinin yükselmesi bu belirtilere yol açabilir.
Yorgunluk: Hamileliğe bağlı yorgunluğun yanı sıra kan şekeri seviyelerindeki dengesizlikler, anne adayında aşırı yorgunluk yaratabilir.
Bulanık Görme: Hamilelik sırasında hormon seviyelerindeki değişiklikler, bulanık görmeye neden olabilir.

Diyabet Risk Faktörleri

Diyabet risk faktörleri, türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Ancak genel olarak, aşağıdaki faktörler riski artırabilir:

Genetik Yatkınlık: Ailede hastalık öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir.
Obezite ve Fazla Kilo: Özellikle Tip 2 için en önemli risk faktörlerinden biridir.
Sedanter Yaşam Tarzı: Yeterince fiziksel aktivite yapmamak, insülin direncine yol açarak riski artırabilir.
Yüksek Tansiyon ve Kolesterol: Kardiyovasküler sorunlar, riski artıran önemli faktörlerdir.
Gebelikte Diyabet: Daha önce gestasyonel diyabet geçirmiş kadınlar, Tip 2 diyabet geliştirme açısından risk altındadır.
Polikistik Over Sendromu (PCOS): PCOS, insülin direncine ve dolayısıyla diyabete yol açabilir.

Diyabet Tedavisi

Diyabet tedavisi, hastalığın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişir. Tedavide amaç, kan şekeri seviyelerini normal aralıkta tutarak komplikasyonları önlemek ve yaşam kalitesini artırmaktır.

Tip 1 Diyabet Tedavisi

İnsülin Tedavisi: Bu hastalar, insülin hormonu üretmedikleri için yaşam boyu insülin enjeksiyonlarına ihtiyaç duyarlar.
Kan Şekeri Takibi: Kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi, tedavi planının etkinliğini değerlendirmenin en önemli yollarından biridir.
Diyet ve Egzersiz: Tedavide dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite, kan şekeri kontrolünde önemli rol oynar.

Tip 2 Diyabet Tedavisi

Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz, tedavide temel unsurlardır.
Oral Antidiyabetik İlaçlar: Hastalarda kan şekerini kontrol altına almak için çeşitli oral ilaçlar kullanılabilir.
İnsülin Tedavisi: Bazı hastalar da insülin tedavisine ihtiyaç duyabilir.

Gestasyonel Diyabet Tedavisi

Diyet ve Egzersiz: Hamilelik sırasında dengeli beslenme ve hafif egzersiz, gestasyonel diyabet tedavisinde ilk adımdır.
Kan Şekeri Takibi: Kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi, hem anne hem de bebeğin sağlığı için önemlidir.
İnsülin Tedavisi: Kan şekeri seviyelerinin diyet ve egzersizle kontrol altına alınamaması durumunda insülin tedavisi gerekebilir.

Diyabetin Önlenmesi

Hastalığın tamamen önlenmesi mümkün olmasa da, özellikle Tip 2 diyabet riski olan kişiler için bazı önlemler almak hastalığın gelişme riskini azaltabilir:

Sağlıklı Beslenme: Lif açısından zengin, düşük glisemik indeksli besinler tüketmek ve aşırı şekerden kaçınmak önemlidir.
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddetli egzersiz yapmak, insülin duyarlılığını artırır ve kilo kontrolüne yardımcı olur.
Kilo Kontrolü: Sağlıklı bir vücut ağırlığına sahip olmak, riski önemli ölçüde azaltabilir.
Stres Yönetimi: Stres, kan şekeri seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Stres yönetimi teknikleri uygulamak, hastalığın kontrolünde faydalı olabilir.

Diyabetin Komplikasyonları

Şeker hastalığı, tedavi edilmediği veya kontrol altına alınmadığı takdirde, çeşitli ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu komplikasyonlar, genellikle uzun süreli yüksek kan şekeri seviyelerinin neden olduğu organ ve doku hasarından kaynaklanır. Komplikasyonları erken tanımak ve yönetmek, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve yaşam sürelerini uzatmak açısından büyük önem taşır. Aşağıda yaygın komplikasyonlar ve bunların nasıl önlenip yönetilebileceği ile ilgili detaylı bilgiler verilmiştir.

Kardiyovasküler Hastalıklar

Diyabet, kalp hastalıkları ve felç gibi kardiyovasküler sorunlar için önemli bir risk faktörüdür. Yüksek kan şekeri seviyeleri, damar duvarlarına zarar vererek ateroskleroz (damar sertliği) gelişimine yol açabilir. Ayrıca, bu kişilerde genellikle yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol seviyeleri görülür, bu da kardiyovasküler hastalık riskini daha da artırır.

Önleme ve Yönetim:

Kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulması
Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz
Yüksek tansiyon ve kolesterolün yönetimi için ilaç tedavisi
Sigara ve alkol kullanımından kaçınmak

Diyabetik Retinopati

Diyabetin göze zarar vermesiyle oluşan bir komplikasyondur. Yüksek kan şekeri seviyeleri, gözün arkasındaki retinada bulunan küçük damarların hasar görmesine neden olabilir. Bu durum, görme kaybı ve körlüğe yol açabilir.

Önleme ve Yönetim:

Kan şekeri seviyelerinin düzenli kontrolü
Yıllık göz muayeneleri
İnsülin veya diğer ilaçların düzenli kullanımı

Diyabetik Nefropati

Böbreklerdeki küçük kan damarlarının hasar görmesiyle ortaya çıkar ve böbrek fonksiyonlarında bozulmaya yol açar. İleri evrelerde böbrek yetmezliği gelişebilir ve bu durum, diyaliz veya böbrek nakli gerektirebilir.

Önleme ve Yönetim:

Kan şekeri ve kan basıncının kontrol altında tutulması
Böbrek fonksiyon testlerinin düzenli yapılması
Tuz ve protein alımının sınırlanması
İlaç tedavisi (ACE inhibitörleri veya ARB’ler)

Diyabetik Nöropati

Sinir hasarına bağlı olarak ortaya çıkar ve genellikle ellerde ve ayaklarda hissizlik, karıncalanma veya yanma hissi ile karakterizedir. Ayak yaraları ve ülserleri gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Önleme ve Yönetim:

Kan şekeri seviyelerinin düzenli kontrolü
Ayak bakımının düzenli yapılması
Uygun ayakkabı seçimi ve yaraların erken tedavisi
Ağrı ve nöropati semptomlarını hafifletmek için ilaç tedavisi

Diyabetik Ayak ve Yaralar

Genellikle diyabetik nöropati ve kötü kan dolaşımı nedeniyle ortaya çıkan, zor iyileşen yaralarla karakterize bir durumdur. Tedavi edilmezse, enfeksiyonlar ve kangren gibi ciddi sorunlara yol açabilir ve ekstremite kaybına kadar ilerleyebilir.

Önleme ve Yönetim:

Ayakların günlük olarak kontrol edilmesi
Uygun ayakkabı ve çorap kullanımı
Ayak hijyenine özen gösterilmesi
Küçük kesik veya yaraların hızla tedavi edilmesi

Diyabetik Ketoasidoz

Vücudun enerji için yeterli insülin olmadan yağları parçalaması ve bunun sonucunda kanda ketonların birikmesi ile oluşan ciddi bir durumdur. Bu durum, özellikle Tip 1 diyabetli kişilerde görülür ve tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir.

Belirtiler:

Şiddetli karın ağrısı
Kusma ve mide bulantısı
Hızlı nefes alıp verme
Meyvemsi nefes kokusu
Bilinç bulanıklığı

Önleme ve Yönetim:

Kan şekeri seviyelerinin ve ketonların düzenli kontrolü
Enfeksiyon veya stres durumlarında doktor kontrolü
İnsülin tedavisine dikkat etmek ve doktor önerilerine uymak

Diyabet ile Yaşam: Günlük Yönetim Stratejileri

Şeker hastalığı ile yaşamak, sürekli bir dikkat ve özveri gerektirir. Hastalığın yönetimi, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi, düzenli sağlık kontrolleri ve gerektiğinde ilaç tedavisini içerir. Aşağıda dikkat edilmesi gereken bazı günlük stratejiler yer almaktadır.

Beslenme Düzeni

Hastalığın yönetiminde beslenme, kilit bir rol oynar. Dengeli bir diyet, kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulmasına ve komplikasyonların önlenmesine yardımcı olur.

Öneriler:

Karbonhidrat Sayımı: Tüketilen karbonhidrat miktarını kontrol altında tutmak, kan şekeri seviyelerini düzenlemede yardımcı olabilir.
Düşük Glisemik İndeksli Gıdalar: Yavaş sindirilen ve kan şekerini hızlı bir şekilde yükseltmeyen gıdalar tercih edilmelidir.
Lifli Gıdalar: Sebzeler, tam tahıllar ve baklagiller gibi lif bakımından zengin besinler tüketilmelidir.
Yağ ve Tuz Alımını Sınırlama: Yüksek doymuş yağ ve tuz içeren gıdalardan kaçınılmalıdır.

Fiziksel Aktivite

Düzenli egzersiz, insülin duyarlılığını artırarak kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olur. Ayrıca kilo kontrolü ve genel sağlık için de faydalıdır.

Öneriler:

Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta aerobik egzersiz (yürüyüş, yüzme, bisiklet) yapmak.
Kas gücünü artıran direnç egzersizleri eklemek.
Günlük aktivitelerde hareketliliği artırmak (merdiven çıkma, kısa yürüyüşler vb.).

Kan Şekeri Takibi

Kan şekeri seviyelerinin düzenli olarak izlenmesi, şeker hastalığı tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Kan şekeri ölçümleri, yemek öncesi ve sonrası olmak üzere günde birkaç kez yapılmalıdır.

Öneriler:

Kan şekeri ölçüm cihazı ile düzenli olarak kan şekeri seviyelerinin takibi.
Ölçüm sonuçlarını bir günlükte kaydetmek ve doktorla paylaşmak.
Olağandışı sonuçlarda doktorla iletişime geçmek.

İlaç ve İnsülin Kullanımı

Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar ve insülin, kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmak için önemlidir. İlaçlar düzenli ve doktorun önerdiği şekilde kullanılmalıdır.

Öneriler:

İlaçlar ve insülin dozları konusunda doktorun önerilerine uymak.
İnsülin enjeksiyonlarını doğru tekniklerle uygulamak.
İlaçların yan etkilerini takip etmek ve gerektiğinde doktorla görüşmek.

Stres Yönetimi ve Uyku

Stres, kan şekeri seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, yeterli uyku almak, metabolizmayı ve genel sağlık durumunu iyileştirir.

Öneriler:

Yoga, meditasyon ve derin nefes alma teknikleri gibi stres yönetimi stratejileri uygulamak.
Düzenli uyku düzeni oluşturmak ve uyku kalitesini artırmak.
Gün içinde küçük molalar vererek zihinsel ve fiziksel dinlenmeye zaman ayırmak.

Diyabet ile İlgili Bilinçlendirme ve Eğitim

Hastalıkla mücadelede bilinçlendirme ve eğitim önemli rol oynar. Hem hastaların hem de toplumun bilinçlendirilmesi, hastalığın yönetimi ve komplikasyonların önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir.

Diyabet Eğitimi ve Destek Grupları

Hastalara kan şekeri yönetimi, beslenme, egzersiz ve ilaç kullanımı konularında bilgi sağlar. Destek grupları ise hastaların deneyimlerini paylaşarak moral bulmalarını ve motivasyonlarını artırmalarını sağlar.

Öneriler:

Diabet eğitimi programlarına katılmak.
Destek gruplarına katılarak diğer hastalarla deneyim paylaşımında bulunmak.
Aile üyelerini diabet konusunda eğitmek ve desteklerini almak.

Diyabet Farkındalık Kampanyaları

Toplumun bilinçlendirilmesi ve erken teşhisin teşvik edilmesi için çeşitli farkındalık kampanyaları düzenlenebilir.

Öneriler:

Okullar, işyerleri ve topluluk merkezlerinde şeker hastalığı farkındalık eğitimleri düzenlemek.
Sosyal medya ve diğer iletişim kanalları aracılığıyla bilgilendirici içerikler paylaşmak.
Sağlık taramaları ve etkinliklerle risk faktörlerini değerlendirmek.

Sonuç

Sonuç olarak, vücudun insülin üretememesi ya da etkili şekilde kullanamaması nedeniyle kan şekeri seviyelerinin kontrolsüz yükselmesine neden olan kronik bir hastalıktır. Hem Tip 1 hem de Tip 2 diyabet, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve uzun vadede göz, böbrek, sinir ve kalp sağlığı üzerinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tipine göre belirtileri ve nedenleri farklılık gösterse de erken tanı ve tedavi, bu komplikasyonların önlenmesinde kritik rol oynar.

Diyabet tedavisinde, hastanın kan şekeri seviyesini sürekli olarak kontrol altında tutmak, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve sağlıklı bir diyet uygulamak temel unsurlar olarak öne çıkar. Tip 1 diyabet hastalarında ömür boyu insülin kullanımı gerekliyken, Tip 2 diyabet genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekli durumlarda ilaç tedavisiyle yönetilir. Son yıllarda diyabet tedavisinde kullanılan yeni ilaçlar ve insülin tedavi teknolojileri ile hastaların kan şekeri kontrolü daha kolay hale gelmiştir, ancak bu tedavi yöntemleri kişiye özel olarak planlanmalıdır.

Hastalığın dünya genelinde yaygınlığı, bu hastalığın önlenmesi ve yönetimi konusundaki farkındalığın artırılmasını önemli kılmaktadır. Yönetilebilir bir hastalık olsa da yaşam boyu süren dikkat ve özen gerektirir. Bu bireylerin, sağlık profesyonelleri eşliğinde planlanan bir tedavi sürecine sadık kalarak kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmaları, komplikasyon riskini düşürmekte ve uzun vadede daha sağlıklı bir yaşam sürmelerini sağlamaktadır.

Referanslar:

Diyabet Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi (Tip 1-2)
American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes—2021. Diabetes Care, 44(Supplement 1), S1-S232.
World Health Organization. Global Report on Diabetes. World Health Organization; 2016.
International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas, 9th edition. 2019.
Mayo Clinic. Diabetes: Overview and Management. Mayo Clinic Proceedings, 2021.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). National Diabetes Statistics Report, 2020.
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Diabetes Research and Statistics. NIH Publications, 2021.
Harvard Health Publishing. Understanding Diabetes and Its Management. Harvard Medical School, 2020.
British Medical Journal. Management of Type 2 Diabetes: A Clinical Guide. BMJ, 2020.
The Lancet. Global and Regional Diabetes Prevalence Estimates for 2019 and Projections for 2030 and 2045. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 2020.
American Association of Clinical Endocrinologists. Comprehensive Diabetes Management Algorithm 2021.
Joslin Diabetes Center. Diabetes Education and Self-Management Support. Joslin Diabetes Report, 2019.
Diabetes UK. Diabetes and Its Complications: A Guide for Patients. Diabetes UK, 2021.
Cochrane Library. The Efficacy of Dietary Interventions in the Management of Type 2 Diabetes. Cochrane Reviews, 2020.
Nature Reviews Endocrinology. Advances in the Diagnosis and Management of Diabetes. Nature Reviews, 2021.
European Association for the Study of Diabetes. EASD Clinical Practice Guidelines for the Management of Diabetes. EASD, 2019.
JAMA. Comparative Effectiveness of Diabetes Prevention Strategies. JAMA Network, 2020.
Canadian Diabetes Association. Clinical Practice Guidelines for the Prevention and Management of Diabetes in Canada. CDA, 2018.
The New England Journal of Medicine. Long-Term Effects of a Lifestyle Intervention on Diabetes Risk. NEJM, 2019
National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Type 1 Diabetes in Adults: Diagnosis and Management. NICE Guidelines, 2020.
Diabetes Care Journal. Management of Hyperglycemia in Type 2 Diabetes, 2018: A Consensus Report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care, 41(12), 2669-2701.
Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. Advances in the Treatment of Type 2 Diabetes: A Review of Current Therapeutic Options. JCEM, 105(6), 2020.
The Journal of the American Medical Association (JAMA). Intensive Blood Glucose Control and Vascular Outcomes in Patients with Type 2 Diabetes. JAMA, 2008; 299(17): 2103-2113.
Nature Medicine. Personalized Approaches to the Management of Type 2 Diabetes. Nature Medicine, 2020.
The Diabetes Educator. The Role of Self-Management Education in Diabetes Care. The Diabetes Educator, 46(4), 2020.
World Journal of Diabetes. Prevalence and Risk Factors of Gestational Diabetes Mellitus: A Global Perspective. World Journal of Diabetes, 11(7), 2020.
Journal of Diabetes Research. Genetic and Environmental Factors in the Development of Type 1 Diabetes. Journal of Diabetes Research, 2020, Article ID 4827380
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.researchgate.net/
https://www.mayoclinic.org/
https://www.nhs.uk/
https://www.webmd.com/

Diyabet Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi (Tip 1-2)

Sağlık Bilgisi Paylaş !