90 / 100

Demir eksikliği anemisi yaygın bir anemi türüdür; kanın yeterli sağlıklı kırmızı kan hücresine sahip olmadığı bir durumdur. Kırmızı kan hücreleri vücudun dokularına oksijen taşır. Adından da anlaşılacağı gibi demir eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Yeterli demir olmadığında, vücudunuz kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşımalarını sağlayan bir maddeyi (hemoglobin) yeterince üretemez. Sonuç olarak demir eksikliği anemisi sizi yorgun ve nefessiz bırakabilir.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliği anemisini genellikle demir takviyesiyle düzeltebilirsiniz. Bazen ek testler veya tedaviler gerekebilir, özellikle de doktorunuz iç kanama olduğundan şüpheleniyorsa.

Demir Eksikliği Anemisi Belirtileri

Başlangıçta anemi o kadar hafif olabilir ki fark edilmeyebilir. Ancak vücutta demir eksikliği arttıkça ve anemi kötüleştikçe belirti ve semptomlar da yoğunlaşır.

Demir eksikliği anemisi belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:

Aşırı yorgunluk
Zayıflık
Soluk cilt
Göğüs ağrısı, hızlı kalp atışı veya nefes darlığı
Baş ağrısı, baş dönmesi veya baş dönmesi
Soğuk eller ve ayaklar
Dilinizin iltihabı veya ağrısı
Kırılgan tırnaklar
Buz, kir veya nişasta gibi besleyici olmayan maddelere karşı olağandışı istek
Özellikle demir eksikliği anemisi olan bebeklerde ve çocuklarda iştahsızlık

Ne zaman doktora görünmeli

Sizde veya çocuğunuzda demir eksikliği anemisini düşündüren belirti ve semptomlar gelişirse doktorunuza görünün. Demir eksikliği anemisi kendi kendine teşhis veya tedavi edilecek bir şey değildir. Bu nedenle kendi başınıza demir takviyesi almak yerine teşhis için doktorunuza başvurun. Vücuda aşırı demir yüklenmesi tehlikeli olabilir çünkü aşırı demir birikimi karaciğerinize zarar verebilir ve başka komplikasyonlara neden olabilir.

Demir Eksikliği Anemisi Nedenleri

Vücudunuzda hemoglobin üretmek için yeterli demir bulunmadığında ortaya çıkar. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin kana kırmızı rengini veren ve kırmızı kan hücrelerinin vücudunuzda oksijenli kan taşımasını sağlayan kısmıdır.

Yeterince demir tüketmiyorsanız veya çok fazla demir kaybediyorsanız vücudunuz yeterli miktarda hemoglobin üretemez ve sonunda demir eksikliği anemisi gelişir.

Demir eksikliği anemisinin nedenleri şunlardır:

Kan kaybı. Kan, kırmızı kan hücrelerinin içinde demir içerir. Yani kan kaybederseniz bir miktar demir kaybedersiniz. Adet dönemleri ağır geçen kadınlar adet döneminde kan kaybettikleri için demir eksikliği anemisi riski altındadır. Peptik ülser, mide fıtığı, kolon polipi veya kolorektal kanser gibi vücutta yavaş, kronik kan kaybı demir eksikliği anemisine neden olabilir. Mide-bağırsak kanaması, reçetesiz satılan bazı ağrı kesicilerin, özellikle de aspirinin düzenli kullanımından kaynaklanabilir.
Diyetinizde demir eksikliği. Vücudunuz düzenli olarak yediğiniz yiyeceklerden demir alır. Çok az demir tüketirseniz zamanla vücudunuz demir eksikliği yaşayabilir. Demir açısından zengin gıdalara örnek olarak et, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler ve demirle zenginleştirilmiş gıdalar verilebilir. Doğru büyüme ve gelişme için bebeklerin ve çocukların da demiri diyetlerinden alması gerekir.
Demirin emilememesi. Yiyeceklerden gelen demir, ince bağırsağınızda kan dolaşımınıza emilir. Bağırsaklarınızın sindirilmiş gıdalardan besinleri emebilme yeteneğini etkileyen çölyak hastalığı gibi bir bağırsak bozukluğu demir eksikliği anemisine yol açabilir. İnce bağırsağınızın bir kısmı bypass edilmiş veya ameliyatla alınmışsa, bu durum demir ve diğer besin maddelerini absorbe etme yeteneğinizi etkileyebilir.
Gebelik. Demir takviyesi olmadan, birçok hamile kadında demir eksikliği anemisi ortaya çıkar çünkü demir depolarının kendi artan kan hacmine hizmet etmesi ve büyüyen fetüs için bir hemoglobin kaynağı olması gerekir.

Risk faktörleri

Bu insan gruplarında demir eksikliği anemisi riski artabilir:

Kadınlar. Kadınlar menstruasyon sırasında kan kaybettiğinden genel olarak kadınlar demir eksikliği anemisine yakalanma riski daha yüksektir.
Bebekler ve çocuklar. Bebekler, özellikle de düşük doğum ağırlığı olan veya erken doğan, anne sütünden veya mamadan yeterince demir alamayan bebekler, demir eksikliği riski altında olabilir. Büyüme atakları sırasında çocukların ekstra demire ihtiyacı vardır. Çocuğunuz sağlıklı ve çeşitli bir diyet yemiyorsa anemi riski altında olabilir.
Vejetaryenler. Et yemeyen kişiler, demir açısından zengin diğer yiyecekleri yemezlerse demir eksikliği anemisi riski daha yüksek olabilir.
Sık kan bağışçıları. Kan bağışı demir depolarını tüketebileceğinden, rutin olarak kan bağışlayan kişilerde demir eksikliği anemisi riski artabilir. Kan bağışına bağlı düşük hemoglobin, demir açısından zengin gıdaların daha fazla tüketilmesiyle çözülebilen geçici bir sorun olabilir. Hemoglobin düşüklüğü nedeniyle kan bağışı yapamayacağınız söylenirse endişelenmeniz gerekip gerekmediğini doktorunuza sorun.

Komplikasyonlar

Hafif demir eksikliği anemisi genellikle komplikasyonlara neden olmaz. Ancak tedavi edilmezse demir eksikliği anemisi ciddileşebilir ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere sağlık sorunlarına yol açabilir:

Kalp sorunları. Demir eksikliği anemisi hızlı veya düzensiz kalp atışına neden olabilir. Anemik olduğunuzda, kanınızda taşınan oksijen eksikliğini telafi etmek için kalbinizin daha fazla kan pompalaması gerekir. Bu, kalp büyümesine veya kalp yetmezliğine yol açabilir.
Hamilelik sırasında sorunlar. Hamile kadınlarda şiddetli demir eksikliği anemisi erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerle ilişkilendirilmiştir. Ancak doğum öncesi bakımlarının bir parçası olarak demir takviyesi alan hamile kadınlarda bu durum önlenebilir.
Büyüme sorunları. Bebeklerde ve çocuklarda şiddetli demir eksikliği, aneminin yanı sıra büyüme ve gelişmenin gecikmesine de neden olabilir. Ek olarak demir eksikliği anemisi enfeksiyonlara karşı duyarlılığın artmasıyla ilişkilidir.

Önleme

Demir açısından zengin gıdaları tercih ederek demir eksikliği anemisi riskinizi azaltabilirsiniz.

Demir açısından zengin gıdaları tercih edin

Demir açısından zengin gıdalar şunları içerir:

Kırmızı et, domuz eti ve kümes hayvanları
Deniz ürünleri
Fasulye
Ispanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler
Kuru üzüm ve kayısı gibi kuru meyveler
Demirle zenginleştirilmiş tahıllar, ekmekler ve makarnalar
Bezelye

Vücudunuz etten diğer kaynaklardan aldığından daha fazla demir emer. Et yememeyi tercih ederseniz, et yiyen biriyle aynı miktarda demiri absorbe etmek için demir açısından zengin, bitki bazlı gıda alımınızı artırmanız gerekebilir.

Demir emilimini artırmak için C vitamini içeren gıdaları tercih edin

Narenciye suyu içerek veya C vitamini açısından zengin diğer yiyecekleri yiyerek ve aynı zamanda yüksek demir içeren yiyecekler tüketerek vücudunuzun demir emilimini artırabilirsiniz. Portakal suyu gibi narenciye sularındaki C vitamini vücudunuzun diyetteki demiri daha iyi emmesine yardımcı olur.

C vitamini ayrıca şuralarda da bulunur:

Brokoli
Greyfurt
kivi
Yapraklı yeşillikler
Kavunlar
Portakal
Biberler
Çilekler
Mandalina
Domates

Bebeklerde demir eksikliği anemisinin önlenmesi

Bebeklerde demir eksikliği anemisini önlemek için bebeğinizi ilk yıl anne sütü veya demirle zenginleştirilmiş mama ile besleyin. İnek sütü bebekler için iyi bir demir kaynağı değildir ve 1 yaşın altındaki bebekler için önerilmez. 6 aydan sonra, demir alımını artırmak için bebeğinizi günde en az iki kez demirle zenginleştirilmiş tahıllar veya püre haline getirilmiş etlerle beslemeye başlayın. Bir yıl sonra çocukların günde 591 mililitreden fazla süt içmediğinden emin olun. Çok fazla süt genellikle demir açısından zengin olanlar da dahil olmak üzere diğer gıdaların yerini alır.

Demir Eksikliği Anemisi Teşhisi

Demir eksikliği anemisini teşhis etmek için doktorunuz aşağıdakileri aramak için testler yapabilir:

Kırmızı kan hücresi boyutu ve rengi. Demir eksikliği anemisinde kırmızı kan hücreleri normalden daha küçük ve soluk renklidir.
Hematokrit. Bu, kan hacminizin kırmızı kan hücrelerinden oluşan yüzdesidir. Normal seviyeler genellikle yetişkin kadınlar için yüzde 35,5 ila 44,9, yetişkin erkekler için ise yüzde 38,3 ila 48,6 arasındadır. Bu değerler yaşınıza göre değişebilir.
Hemoglobin. Normalden düşük hemoglobin seviyeleri anemiyi gösterir. Normal hemoglobin aralığı genellikle erkekler için desilitre (dL) kan başına 13,2 ila 16,6 gram (g) hemoglobin ve kadınlar için desilitre (dL) kan başına 11,6 ila 15 gram (g) hemoglobin olarak tanımlanır.
Ferritin. Bu protein vücudunuzda demirin depolanmasına yardımcı olur ve düşük düzeyde ferritin genellikle depolanmış demirin düşük düzeyde olduğunu gösterir.

Ek teşhis testleri

Kan tahliliniz demir eksikliği anemisini gösteriyorsa doktorunuz altta yatan nedeni belirlemek için ek testler isteyebilir:

Endoskopi. Doktorlar genellikle endoskopi yardımıyla mide fıtığı, ülser veya mide kanaması olup olmadığını kontrol ederler. Bu işlemde, video kamerayla donatılmış ince, ışıklı bir tüp boğazınızdan midenize kadar geçirilir. Bu, doktorunuzun ağzınızdan midenize (özofagus) kadar uzanan tüpü ve midenizi görüntüleyerek kanama kaynaklarını aramasını sağlar.
Kolonoskopi. Alt bağırsaktaki kanama kaynaklarını dışlamak için doktorunuz kolonoskopi adı verilen bir işlemi önerebilir. Video kamerayla donatılmış ince, esnek bir tüp rektuma yerleştirilir ve kolonunuza yönlendirilir. Bu test sırasında genellikle sakinleştirilirsiniz. Kolonoskopi, doktorunuzun iç kanamayı aramak için kolonunuzun ve rektumunuzun bir kısmını veya tamamını görmesini sağlar.
Ultrason. Kadınlarda ayrıca rahim miyomları gibi aşırı adet kanamasının nedenini araştırmak için pelvik ultrason da yapılabilir.

Demir takviyesi tedavisinin deneme süresinden sonra doktorunuz bu veya diğer testleri isteyebilir.

Demir Eksikliği Anemisi Tedavisi

Demir eksikliği anemisini tedavi etmek için doktorunuz demir takviyesi almanızı önerebilir. Doktorunuz gerekirse demir eksikliğinizin altında yatan nedeni de tedavi edecektir.

Demir Takviyeleri

Doktorunuz vücudunuzdaki demir depolarını yenilemek için reçetesiz demir tabletleri önerebilir. Doktorunuz sizin için doğru dozu size bildirecektir. Demir, bebekler ve çocuklar için sıvı halde de mevcuttur. Vücudunuzun tabletlerdeki demiri absorbe etme şansını artırmak için size aşağıdaki talimatlar verilebilir:

Demir tabletlerini aç karnına alın. Mümkünse demir tabletlerinizi mideniz boşken alın. Ancak demir tabletleri midenizi rahatsız edebileceğinden demir tabletlerini yemeklerle birlikte almanız gerekebilir.
Demiri antiasitlerle birlikte almayın. Mide ekşimesi semptomlarını anında hafifleten ilaçlar demirin emilimini engelleyebilir. Antiasit almadan iki saat önce veya dört saat sonra demir alın.
C vitamini içeren demir tabletleri alın. C vitamini demirin emilimini artırır. Doktorunuz demir tabletlerinizi bir bardak portakal suyuyla veya C vitamini takviyesiyle almanızı önerebilir.

Demir takviyeleri kabızlığa neden olabileceğinden doktorunuz dışkı yumuşatıcı da önerebilir. Demir, zararsız bir yan etki olan dışkınızı siyaha çevirebilir.

Demir eksikliği bir gecede düzeltilemez. Demir rezervlerinizi yenilemek için birkaç ay veya daha uzun süre demir takviyesi almanız gerekebilir. Genellikle bir haftalık tedaviden sonra kendinizi daha iyi hissetmeye başlayacaksınız. Demir seviyenizi ölçmek için doktorunuza ne zaman kanınızı tekrar kontrol ettirmeniz gerektiğini sorun. Demir rezervlerinizin yenilendiğinden emin olmak için bir yıl veya daha uzun süre demir takviyesi almanız gerekebilir.

Demir eksikliğinin altında yatan nedenlerin tedavisi

Demir takviyeleri kandaki demir seviyenizi artırmıyorsa, muhtemelen anemi, doktorunuzun araştırıp tedavi etmesi gereken bir kanama kaynağından veya demir emilim probleminden kaynaklanmaktadır. Sebebe bağlı olarak demir eksikliği anemisi tedavisi şunları içerebilir:

Ağır adet akışını hafifletmek için oral kontraseptifler gibi ilaçlar
Peptik ülser tedavisinde antibiyotikler ve diğer ilaçlar
Kanayan bir polipin, bir tümörün veya bir miyomun çıkarılması için cerrahi

Demir eksikliği anemisi şiddetliyse, demirin intravenöz olarak verilmesine veya demir ve hemoglobinin hızla yenilenmesine yardımcı olmak için kan nakline ihtiyacınız olabilir.

Referanslar:

Sağlık Bilgisi Paylaş !