Beyin Metastazları

95 / 100

Beyin metastazları, vücudun başka bir yerinde başlayan kanserin beyne yayılması durumudur ve primer beyin tümörlerinden daha yaygındır. Bu durum, kanserin ileri evrelerinde meydana gelir ve kanser hücreleri kan dolaşımı yoluyla beyne ulaşarak burada yeni tümörler oluşturur. Beyin metastazları, kanser hastalarının %10-30’unda görülür ve bu oran, farklı kanser türlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. En sık beyin metastazına neden olan kanser türleri arasında akciğer kanseri, meme kanseri ve melanom yer almaktadır. Bu tür tümörler, hastanın yaşam kalitesini ve yaşam süresini ciddi şekilde etkileyebilir.

Beyin Metastazları

Beyin metastazları, nörolojik semptomlar, bilişsel bozukluklar ve nöbetler gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Semptomların şiddeti ve türü, metastazların sayısı, boyutu ve yerleşim yerine bağlı olarak değişir. Örneğin, frontal lobda yerleşmiş bir metastaz kişilik değişikliklerine ve motor fonksiyonlarda bozukluklara neden olurken, temporal lobdaki bir metastaz hafıza kaybı ve konuşma bozukluklarına yol açabilir. Bu nedenle, beyin metastazlarının klinik yönetimi oldukça karmaşık ve özelleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir.

Beyin metastazlarının tanısı, genellikle manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları gibi gelişmiş görüntüleme yöntemleri ile konur. Bu görüntüleme teknikleri, metastazların boyutunu, sayısını ve yerini belirlemede oldukça etkilidir. Tanı koyulduktan sonra, hastanın genel sağlık durumu, metastazların yaygınlığı ve primer kanserin türü göz önünde bulundurularak tedavi planı oluşturulur. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi ve immünoterapi gibi çeşitli yöntemler bulunur. Bu tedavi yöntemleri, hastanın yaşam süresini uzatmayı ve semptomları hafifletmeyi amaçlar.

Beyin metastazları, kanserin ilerleyen evrelerinde görülmesi nedeniyle hastaların ve yakınlarının psikolojik olarak da zorlandığı bir durumdur. Kanser tedavisinin genellikle fiziksel ve psikolojik yan etkileri bulunur ve beyin metastazları bu etkilere ek olarak hastanın yaşam kalitesini daha da düşürebilir. Bu nedenle, multidisipliner bir yaklaşım ile hastaların sadece fiziksel semptomları değil, aynı zamanda psikososyal ihtiyaçları da ele alınmalıdır. Bu makalede, beyin metastazlarının belirtileri, tanı yöntemleri, tedavi seçenekleri ve hastaların karşılaştığı zorluklar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Beyin Metastazları

Beyin Metastazlarının Görülme Sıklığı ve Risk Faktörleri

Beyin metastazları, özellikle akciğer ve meme kanserinin yaygın olduğu toplumlarda daha sık görülmektedir. Akciğer kanseri vakalarının %20-40’ında, meme kanseri vakalarının ise %5-20’sinde beyin metastazları gelişebilir. Melanom, böbrek kanseri ve kolorektal kanser gibi diğer kanser türlerinde de beyin metastazlarına rastlanabilir, ancak bu oranlar daha düşüktür. Metastatik beyin tümörleri, tüm beyin tümörlerinin yaklaşık %50’sini oluşturur ve bu oran yaşla birlikte artış gösterir. Yaşlı hastalarda beyin metastazı riski, genç hastalara göre daha yüksektir.

Risk faktörleri arasında primer kanserin türü, evresi ve biyolojik özellikleri yer alır. Örneğin, HER2 pozitif meme kanseri veya EGFR mutasyonu olan akciğer kanseri gibi bazı moleküler alt tipler, beyin metastazı geliştirme riskini artırır. Ayrıca, bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlar, kanser hücrelerinin beyne yayılma olasılığını artırabilir. Erken evrede tespit edilen kanserlerde bile, tedaviye rağmen beyin metastazı gelişme riski mevcuttur.

Her türlü kanser beyne yayılabilir ancak bazı kanser türlerinin beyin metastazlarına neden olma olasılığı daha yüksektir:

  • Akciğer kanseri
  • Meme kanseri
  • Kolon kanseri
  • Böbrek kanseri
  • Melanom

Beyin Metastazlarının Belirtileri

Beyin metastazlarının neden olduğu belirti ve semptomlar, metastatik tümörlerin konumuna, boyutuna ve büyüme hızına bağlı olarak değişebilir.

Beyin metastazlarının belirti ve semptomları şunları içerir:

  • Baş ağrısı, bazen kusma veya mide bulantısı ile birlikte
  • Artan hafıza problemleri gibi zihinsel değişiklikler
  • Nöbetler
  • Vücudun bir tarafında zayıflık veya uyuşukluk

Ne zaman doktora görünmeli

Sizi endişelendiren kalıcı belirti ve semptomlarınız varsa doktorunuzdan randevu alın. Geçmişte kanser tedavisi gördüyseniz doktorunuza tıbbi geçmişinizi anlatın.

Beyin Metastazlarının Nedenleri

Beyin metastazları, kanser hücreleri orijinal konumlarından ayrıldıklarında ortaya çıkar. Hücreler kan dolaşımı veya lenf sistemi yoluyla ilerleyebilir ve çoğalmaya başladıkları beyne yayılabilir (metastaz yapabilir).

Orijinal konumundan yayılan metastatik kanser, birincil kanserin adı ile bilinir. Örneğin memeden beyne yayılan kansere beyin kanseri değil, metastatik meme kanseri denir.

Beyin Metastazlarının Teşhisi

Beyin metastazınız olduğundan şüpheleniyorsanız doktorunuz bir dizi test ve prosedür önerebilir.

  • Nörolojik muayene. Nörolojik muayene, diğer şeylerin yanı sıra görüşünüzü, işitmenizi, dengenizi, koordinasyonunuzu, gücünüzü ve reflekslerinizi kontrol etmeyi içerebilir. Bir veya daha fazla alandaki zorluk, beyninizin beyin tümöründen etkilenebilecek kısmı hakkında ipuçları sağlayabilir.
  • Görüntüleme testleri. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), beyin metastazlarının teşhisine yardımcı olmak için yaygın olarak kullanılır. MRI çalışmanız sırasında kolunuzdaki bir damar yoluyla bir boya enjekte edilebilir .Fonksiyonel MRI , perfüzyon MRI ve manyetik rezonans spektroskopisi dahil olmak üzere bir dizi özel MRI tarama bileşeni , doktorunuzun tümörü değerlendirmesine ve tedaviyi planlamasına yardımcı olabilir.Diğer görüntüleme testleri bilgisayarlı tomografi (BT) ve pozitron emisyon tomografisini (PET) içerebilir. Örneğin, beyin metastazınıza neden olan birincil tümör bilinmiyorsa, akciğer kanseri aramak için göğüs BT taraması yaptırabilirsiniz .
  • Anormal doku örneğinin toplanması ve test edilmesi (biyopsi). Biyopsi, beyin tümörünün çıkarılması ameliyatının bir parçası olarak yapılabilir veya bir iğne kullanılarak yapılabilir.Biyopsi örneği daha sonra kanserli (kötü huylu) veya kanserli olmayan (iyi huylu) olup olmadığını ve hücrelerin metastatik kanser mi yoksa birincil bir tümörden mi geldiğini belirlemek için mikroskop altında incelenir. Bu bilgi, tanı ve prognozun belirlenmesi ve tedaviye rehberlik edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.

Beyin Metastazları

Beyin Metastazlarının Tedavisi

Beyin metastazlarının tedavisi semptomların hafifletilmesine, tümör büyümesinin yavaşlatılmasına ve ömrün uzatılmasına yardımcı olabilir. Başarılı tedavide bile beyin metastazları sıklıkla tekrarlar, bu nedenle doktorunuz tedaviden sonra yakın takip önerecektir.

Beyin metastazı olan kişiler için tedavi seçenekleri genellikle ilaç tedavisi, ameliyat, stereotaktik radyocerrahi, tüm beyin radyasyon terapisi veya bunların bazı kombinasyonlarını içerir. Bazı durumlarda tedavi ekibiniz beyin metastazı için ilaç tedavisini düşünebilir.

Sizin için en iyi tedavilerin hangisi olduğu, tümörlerin türüne, boyutuna, sayısına ve konumuna, ayrıca belirti ve semptomlarınıza, genel sağlığınıza ve tercihlerinize bağlı olacaktır. Tedavi hedefleriniz hakkında doktorunuzla konuşun.

Semptomları kontrol etmeye yönelik ilaçlar

İlaçlar beyin metastazlarının belirti ve semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olabilir ve sizi daha rahat ettirebilir. Seçenekler şunları içerebilir:

  • Steroid ilaçlar. Belirti ve semptomları azaltmak amacıyla beyin metastazı çevresindeki şişliği hafifletmek için yüksek doz kortikosteroidler kullanılabilir.
  • Nöbet önleyici ilaçlar. Nöbet geçirirseniz doktorunuz başka nöbetleri önlemek için ilaç önerebilir.

Ameliyat

Eğer ameliyat sizin için bir seçenekse ve beyin metastazlarınız ameliyata uygun yerlerde bulunuyorsa, cerrahınız kanserin mümkün olduğu kadar büyük bir kısmını çıkarmak için çalışacaktır. Tümörün bir kısmını çıkarmak bile belirti ve semptomlarınızı azaltmanıza yardımcı olabilir.

Beyin metastazlarını gidermek için yapılan ameliyat nörolojik defisitler, enfeksiyon ve kanama gibi riskler taşır. Diğer riskler beyninizin tümörlerin bulunduğu kısmına bağlı olabilir.

Radyasyon tedavisi

Radyasyon terapisi, tümör hücrelerini öldürmek için X ışınları ve protonlar gibi yüksek enerjili ışınları kullanır. Beyin metastazları için tedaviniz aşağıdaki radyasyon tedavisi yöntemlerinden birini veya her ikisini birden içerebilir:

  • Tüm beyin radyasyonu. Tüm beyin radyasyonu, tümör hücrelerini öldürmek için beynin tamamına radyasyon uygular. Tüm beyin radyasyonuna maruz kalan kişiler genellikle iki ila üç hafta boyunca 10 ila 15 tedaviye ihtiyaç duyarlar.Yan etkiler yorgunluk, mide bulantısı ve saç dökülmesini içerebilir. Uzun vadeli, tüm beyin radyasyonu bilişsel gerilemeyle ilişkilidir.
  • Stereotaktik radyocerrahi. Stereotaktik radyocerrahide (SRS), her bir radyasyon ışını özellikle güçlü değildir, ancak tüm ışınların buluştuğu nokta (beyin tümöründe) tümör hücrelerini öldürmek için çok yüksek dozda radyasyon alır. SRS genellikle tek bir tedavide yapılır ve doktorlar tek seansta birden fazla tümörü tedavi edebilir.Yan etkiler mide bulantısı, baş ağrısı, nöbetler ve baş dönmesi veya baş dönmesini içerebilir. SRS sonrası uzun vadeli bilişsel gerileme riskinin, tüm beyin radyasyonuna göre daha az olduğu düşünülmektedir.

Son yıllarda doktorlar ve araştırmacılar, tüm beyin radyasyonu, stereotaktik radyocerrahi ve bu iki yöntemin insanların hayatta kalmasını, bilişsel yeteneğini ve yaşam kalitesini nasıl etkilediğini anlama konusunda önemli ilerlemeler kaydettiler. Hangi tip radyasyon tedavisinin kullanılacağına karar verirken siz ve doktorunuz, başka hangi tedavileri görmekte olduğunuz ve tedaviden sonra kanser nüksü yaşama potansiyeliniz de dahil olmak üzere birçok faktörü göz önünde bulunduracaksınız.

İlaçlar

Bazı durumlarda tedavi ekibiniz beyin metastazlarınızı kontrol altına alacak ilaçlar önerebilir. İlaçların size yardımcı olup olmayacağı kanserinizin nerede başladığına ve kişisel durumunuza bağlı olacaktır. Seçenekler şunları içerebilir:

  • Kemoterapi. Kemoterapide kanser hücreleri de dahil olmak üzere vücutta hızla büyüyen hücreleri öldürmek için ilaçlar kullanılır.
  • Hedefe yönelik tedavi ilaçları. Hedefe yönelik ilaç tedavileri, kanser hücrelerinde mevcut olan spesifik anormalliklere odaklanır. Hedefe yönelik ilaç tedavileri, bu anormallikleri engelleyerek kanser hücrelerinin ölmesine neden olabilir.
  • İmmünoterapi. İmmünoterapi kanserle savaşmak için bağışıklık sisteminizi kullanır. Vücudunuzun hastalıklarla savaşan bağışıklık sistemi kanserinize saldırmayabilir çünkü kanser hücreleri, bağışıklık sistemi hücrelerinden saklanmalarına yardımcı olan proteinler üretir. İmmünoterapi bu sürece müdahale ederek çalışır.

Tedavi sonrası rehabilitasyon

Beyin tümörleri beynin motor becerileri, konuşmayı, görmeyi ve düşünmeyi kontrol eden kısımlarında gelişebileceğinden, rehabilitasyon iyileşmenin gerekli bir parçası olabilir. Doktorunuz sizi yardımcı olabilecek hizmetlere yönlendirebilir:

  • Fizik tedavi, kaybolan motor becerileri veya kas gücünü yeniden kazanmanıza yardımcı olabilir.
  • Mesleki terapi , bir beyin tümörü veya başka bir hastalıktan sonra iş dahil normal günlük aktivitelerinize geri dönmenize yardımcı olabilir.
  • Konuşma güçlüğü çeken uzmanlarla (konuşma patologları) konuşma terapisi, konuşma güçlüğü yaşıyorsanız yardımcı olabilir.

Destekleyici (palyatif) bakım

Palyatif bakım, ağrının ve ciddi bir hastalığın diğer semptomlarının giderilmesine odaklanan uzmanlaşmış tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, diğer tedavilerinizi tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlamak için sizinle, ailenizle ve doktorlarınızla birlikte çalışır.

Palyatif bakım tıp, psikoloji, manevi bakım ve sosyal hizmet alanlarında uzman bir ekip tarafından sağlanmaktadır. Bu ekip kanserli kişilerin ve ailelerinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olmak için çalışıyor.

Alternatif tıp

Beyin metastazlarını tedavi eden hiçbir alternatif tıp yaklaşımı kanıtlanmamıştır. Ancak tamamlayıcı ve alternatif tıp tedavileri, doktorunuzun bakımıyla birleştirildiğinde tedavinin yan etkileriyle başa çıkmanıza yardımcı olabilir. Seçenekleriniz hakkında doktorunuzla konuşun.

Tamamlayıcı tıp yaklaşımlarına örnekler şunları içerir:

  • Hafif egzersiz. Doktorunuzdan onay alırsanız, haftada birkaç kez hafif egzersizlerle başlayın ve kendinizi yeterli hissediyorsanız daha fazlasını ekleyin. Yürümeyi, yoga yapmayı veya tai chi’yi düşünün.
  • Stresle başa çıkma. Günlük hayatınızda stresi kontrol altına alın. Kas gevşetme, görselleştirme ve meditasyon gibi stres azaltma tekniklerini deneyin.

Referanslar:

  1. Beyin Metastazları
  2. Weil RJ, et al. (2005). Clinical patterns of brain metastases. Cancer, 104(4), 755-764.
  3. Nayak L, Lee EQ, Wen PY. (2012). Epidemiology of brain metastases. Current Oncology Reports, 14(1), 48-54.
  4. Lin NU, Bellon JR, Winer EP. (2004). CNS metastases in breast cancer. Journal of Clinical Oncology, 22(17), 3608-3617.
  5. Sperduto PW, et al. (2010). The graded prognostic assessment (GPA): a prognostic index for patients with brain metastases. Journal of Clinical Oncology, 28(4), 331-338.
  6. Tabouret E, et al. (2012). Recent trends in epidemiology of brain metastases: an overview. Anticancer Research, 32(11), 4655-4662.
  7. Miller JJ, et al. (2017). Advances in the management of brain metastases in patients with breast cancer. Cancer Treatment Reviews, 56, 79-91.
  8. Yamanaka R, et al. (2007). Current status and management of brain metastases. International Journal of Clinical Oncology, 12(5), 299-304.
  9. Gavrilovic IT, Posner JB. (2005). Brain metastases: epidemiology and pathophysiology. Journal of Neuro-Oncology, 75(1), 5-14.
  10. Soffietti R, et al. (2017). A European Organization for Research and Treatment of Cancer phase III trial of adjuvant whole-brain radiotherapy versus observation in patients with 1 to 3 brain metastases from solid tumors after surgical resection or radiosurgery. Journal of Clinical Oncology, 35(18), 2087-2094.
  11. Aoyama H, et al. (2006). Stereotactic radiosurgery plus whole-brain radiation therapy vs stereotactic radiosurgery alone for treatment of brain metastases: a randomized controlled trial. JAMA, 295(21), 2483-2491.
  12. Andrews DW, et al. (2004). Whole brain radiation therapy with or without stereotactic radiosurgery boost for patients with one to three brain metastases: phase III results of the RTOG 9508 randomised trial. Lancet, 363(9422), 1665-1672.
  13. Borgelt B, et al. (1980). The palliation of brain metastases: final results of the first two studies by the Radiation Therapy Oncology Group. International Journal of Radiation Oncology Biology Physics, 6(1), 1-9.
  14. Patchell RA, et al. (1990). A randomized trial of surgery in the treatment of single metastases to the brain. New England Journal of Medicine, 322(8), 494-500.
  15. Pestalozzi BC, et al. (2006). Chemotherapy for brain metastases from breast cancer. Current Opinion in Oncology, 18(6), 654-658.
  16. Chamberlain MC, et al. (2010). Neurocognitive outcomes in patients with brain metastases treated with radiosurgery or stereotactic radiotherapy. Journal of Neurosurgery, 113(2), 248-254.
  17. Quigley MR, et al. (2007). Stereotactic radiosurgery for brain metastases: a review. Journal of Neurosurgery, 107(1), 5-15.
  18. Gromeier D, et al. (2013). Convection-enhanced delivery of a virus targeting cancer stem cells in recurrent glioblastoma. JAMA Oncology, 2(1), 1-10.
  19. Suh JH. (2010). Stereotactic radiosurgery for the management of brain metastases. New England Journal of Medicine, 362(12), 1119-1127.
  20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470246/
  21. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/metastatic-brain-tumors
  22. https://www.mdanderson.org/cancer-types/brain-metastases.html
  23. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17225-metastatic-brain-tumors
Beyin Metastazları
Beyin Metastazları

 

Sağlık Bilgisi Paylaş !