100 / 100

Makat ağrısı, tıbbi literatürde “anorektal ağrı” olarak bilinir ve birçok farklı nedenin sonucu olabilir. Bu tür ağrılar bazen sadece rahatsız edici olsa da, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Makat bölgesi, sindirim sistemimizin dışarıya açılan son kısmını oluşturan anüsün etrafındaki dokuların bulunduğu hassas bir alandır. Bu bölgeyi etkileyen çeşitli faktörler, insan yaşamını oldukça olumsuz etkileyebilir. Ağrının nedenini anlamak ve uygun tedaviyi uygulamak, kişinin yaşam kalitesini artırmada önemli bir rol oynar.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Makat Ağrısının 16 Nedeni, Tanısı Ve Tedavisi

Makat ağrısının belirtileri genellikle dışkılama sırasında ya da sonrasında daha belirgin hale gelir. Ancak ağrı sürekli olabileceği gibi, sadece belirli durumlarda da hissedilebilir. Özellikle otururken artan ağrı, kişinin günlük aktivitelerini kısıtlayabilir. Bu durum, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan ciddi bir rahatsızlık yaratabilir. Birçok kişi, bu tür problemleri dile getirmekten çekinir ve tedavi için tıbbi yardım almakta gecikir. Ancak unutulmamalıdır ki, zamanında ve doğru tedavi uygulanmadığında, basit bir makat ağrısı ilerleyen süreçlerde daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Makat ağrısının nedenleri oldukça çeşitlidir ve her yaş grubunda görülebilir. Basit bir kas spazmından kaynaklanan ağrılar olduğu gibi, anüs bölgesindeki enfeksiyonlar, hemoroid, fissür gibi daha ciddi problemler de bu tür ağrılara sebep olabilir. Ayrıca bazı hastalıklar, özellikle sindirim sistemi rahatsızlıkları, makat ağrısının habercisi olabilir. Bu nedenle, makat bölgesinde hissedilen herhangi bir ağrı, ciddiye alınmalı ve mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.

Makat ağrısı tedavisinde temel amaç, ağrının kaynağını bulmak ve uygun tedavi yöntemini uygulamaktır. Her ağrının tedavisi farklı olabilir. Örneğin, bir kas spazmı için kas gevşeticiler önerilirken, hemoroid gibi durumlarda cerrahi müdahaleler gerekebilir. Bu yazımızda, makat ağrısına yol açan en yaygın nedenler ve bu ağrıların nasıl tedavi edilebileceğine dair ayrıntılı bilgiler sunulacaktır.

Makat Ağrısı Nedenleri

Birçok farklı durum makat ağrısına neden olabilir. Semptomların çoğu küçüktür ve tedavi ile hızla gider. Nadir durumlarda, anal kanser gibi daha ciddi bir durumun belirtisidir.

Makat ağrısının yaygın nedenleri şunlardır:

Anal apse: Anüsteki bezlerin tıkanmasından kaynaklanan enfekte bir boşluk söz konusudur.
Anal fistül: Anüste enfekte bezi anüs çevresindeki derideki bir açıklığa bağlayan küçük bir tünel mevcuttur. Anüs, anal cildi yağlanmış ve sağlıklı tutmak için yağ salgılayan küçük bezlerle çevrilidir. Bu bezlerden biri tıkanırsa, enfekte bir boşluk (apse) oluşabilir. Anüs çevresindeki apselerin neredeyse yarısı fistüllere veya enfekte bezi anüs derisindeki bir açıklığa bağlayan küçük tünellere dönüşür.
- Makat ağrısına ek olarak, anal fistüller aşağıdakilere neden olabilir:
  - anüs ve anal açılış etrafında şişme
  - zor bağırsak hareketleri
  - bağırsak hareketleri sırasında kan veya irin olması,
  - ateş
Anal fissür: Anüsün cildinde, kağıt kesiği gibi küçük çatlaklar görülür.
Hemoroid: Rektum veya anüste şişmiş damarlar vardır. Hemoroidler rektal ağrının çok yaygın bir nedenidir. Yaklaşık her 4 yetişkinden 3’ü yaşamlarında hemoroid yaşayacaktır. Yaşadığınız belirtiler hemoroidin nerede olduğuna bağlıdır. İç hemoroidler rektumun içinde gelişebilir, ancak yeterince büyüklerse rektumdan dışarı çıkabilirler.
- Rektal ağrıya ek olarak, hemoroidler aşağıdakilere neden olabilir:
  - kaşıntı veya tahriş
  - anüs çevresinde şişme
  - zor bağırsak hareketleri
  - anüsün yakınındaki bir yumru veya kist benzeri yapı
Perianal Hematom: Perianal hematomlara bazen dış hemoroid denir. Perianal hematom, anal açıklığın etrafındaki dokulara kan akışı olduğunda ortaya çıkar. Kan biriktiğinde, anal açıklıkta bir yumru oluşmasına neden olur.
- Makat ağrısına ek olarak, perianal hematom aşağıdakilere neden olabilir:
  - anüste bir yumru
  - kağıt mendilde kanama veya lekelenme
  - zor bağırsak hareketleri
  - oturma veya yürüme zorluğu
Anal Enfeksiyonlar: Mantar enfeksiyonları ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar dahil bakteri veya virüsler anal enfeksiyonlara neden olabilirler. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar cinsel organlardan rektuma yayılabilir veya enfeksiyon anal seks sırasında bulaşabilir.
- Rektal ağrıya neden olabilecek cinsel yolla bulaşan hastalıklar şunları içerir:
  - belsoğukluğu
  - klamidya
  - uçuk (herpes)
  - frengi
  - insan papilloma virüsü (HPV)
- Makat ağrısına ek olarak, anal cinsel yolla bulaşan hastalıklar aşağıdakilere neden olabilir:
  - küçük kanama
  - kaşıntı
  - ağrı
  - akıntı
İltihaplı bağırsak hastalığı: Crohn hastalığı (bağırsak iltihaplı ve yaralar ile işaretlenmiş olur) ya da ülseratif kolit (periyodik alevlenmeler, kanlı dışkı ve ishal, kolon ve rektumda minik ülser) gibi durumlar.
Levator ani sendromu: Anüs çevresinde kas spazmları ve ağrı.
Pelvik taban disfonksiyonu: Pelvik tabanın kasları düzgün rahatlamadığında meydana gelir.
Cilt hastalıkları: Sedef hastalığı ve siğiller gibi bozukluklar
Soliter rektal ülser sendromu (Solitary rectal ulcer syndrome): Soliter rektal ülser sendromu, rektumda ülserlerin gelişmesine yol açan bir durumdur. Ülserler, kanama ve dışarıya akabilen açık yaralardır. Bu nadir sendroma neyin neden olduğu açık değildir, ancak araştırmacılar bunun kronik kabızlık ile ilişkili olduğuna inanmaktadır.
- Rektal ağrıya ek olarak, soliter rektal ülser sendromu aşağıdakilere neden olabilir:
  - kabızlık
  - dışkı geçerken ıkınma
  - kanama veya diğer akıntı
  - pelviste dolgunluk veya basınç hissi
  - rektumdaki tüm dışkıyı boşaltamayacakmış gibi hissetmek
  - bağırsak hareketlerini kontrol edememe
Tromboze hemoroid: Hemoroid çok yaygındır. Bazen, dış hemoroidde kan pıhtısı gelişebilir. Bu tromboz olarak bilinir. Dış pıhtı, dokunmaya duyarlı sertleştirilmiş bir yumru gibi hissedebilir. Bu pıhtılar tehlikeli olmasa da, son derece acı verici olabilirler.
- Makat ağrısına ek olarak, tromboze hemoroid aşağıdakilere neden olabilir:
  - anüs çevresinde kaşıntı ve tahriş,
  - anüs çevresinde şişlik veya topaklar
  - dışkı geçerken kanama
Tenesmus: Tenesmus kramptan kaynaklanan rektal ağrıdır. Genellikle Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi enflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD’ler) ile ilişkilidir . Bununla birlikte, tanı IBD’si olmayan kişilerde ortaya çıkabilir. Bu durumlarda, GI yolunun spesifik hareket veya hareket bozuklukları suçlanabilir. Yaygın hareketlilik bozuklukları kabızlık ve ishaldir.
- Rektal ağrıya ek olarak, tenesmus aşağıdakilere neden olabilir:
  - rektum içinde ve yakınında kramp
  - tuvaletini yaptıktan sonra bile bağırsak hareketine ihtiyaç olduğunu hissetmek
  - daha zor ıkınır ancak daha az miktarda dışkı üretir
Proktit: Proktit, rektumun astarında iltihaplanmaya neden olur. IBD hastalarında yaygın olmasına rağmen, herkesi etkileyebilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ayrıca proktitlere neden olabilir ve hatta kanser için radyasyon tedavisinin bir sonucu olabilir.
- Makat ağrısına ek olarak, proktit belirtileri:
  - ishal
  - rektumda dolgunluk veya basınç hissi
  - Sadece bağırsak hareketiniz olsa bile dışkıyı geçmeniz gerekiyormuş gibi hissetmek
  - kanama veya diğer akıntı
Dışkı etkisi: Dışkı çarpması makat ağrısına neden olabilen yaygın bir GI problemidir. Kronik kabızlık, rektumda sertleştirilmiş dışkı kütlesi olan etkilenmiş dışkılara yol açabilir. Dışkı etkisi yaşlı erişkinlerde daha yaygın olmasına rağmen, her yaşta ortaya çıkabilir.
- Rektal ağrıya ek olarak, fekal impaksiyon aşağıdakilere neden olabilir:
  - karın ağrısı
  - karın ve rektumda şişkinlik veya şişkinlik
  - mide bulantısı
  - kusma
Rektal prolapsus: Rektal prolapsus, vücudunuz GI kanalınızda rektumu yerinde tutan ekleri kaybettiğinde ortaya çıkar. Bu olduğunda, rektum anüsten dışarı çıkabilir. Rektal prolapsus nadirdir. Yetişkinlerde en yaygın olanıdır ve 50 yaşın üzerindeki kadınların bu durumu erkeklerden altı kat daha fazladır. Bununla birlikte, rektal prolapsuslu bir kadının yaş ortalaması 60, erkekler için 40’tır.
- Makat ağrısına ek olarak, rektal prolapsus aşağıdakilere neden olabilir:
  - anüsten uzanan bir doku kütlesi
  - anal açıklıktan serbestçe geçen dışkı veya mukus
  - fekal inkontinans
  - kabızlık
  - kanama

Makat Ağrısı Tanısı

Makat ağrısının doğru bir şekilde tanımlanması ve altta yatan nedenin tespit edilmesi, hastanın etkili bir şekilde tedavi edilmesi için kritik öneme sahiptir. Tanı sürecinde, detaylı bir tıbbi öykü alınması, fizik muayene ve gerekli durumlarda yardımcı tanı yöntemlerinden yararlanılır. İşte makat ağrısı tanısı sırasında izlenen adımlar ve kullanılan yöntemler:

1. Tıbbi Öykü

Tanı sürecinin ilk ve en önemli adımı, hastanın tıbbi öyküsünün detaylı bir şekilde alınmasıdır. Bu süreçte şu unsurlar değerlendirilir:

Ağrının başlangıcı ve süresi: Ağrının ani mi yoksa yavaş yavaş mı başladığı ve ne kadar süredir devam ettiği önemlidir.
Ağrının karakteri: Keskin, batıcı, yanıcı veya sürekli bir ağrı olup olmadığı sorgulanır.
Ağrının şiddeti ve yayılımı: Ağrının şiddeti (örneğin, 1-10 skalasında derecelendirme) ve başka bölgelere yayılıp yayılmadığı araştırılır.
Eşlik eden semptomlar: Kanama, akıntı, kaşıntı, dışkılama zorluğu, şişlik veya apseler gibi eşlik eden şikayetler değerlendirilir.
Tetikleyici faktörler: Ağrıyı artıran veya azaltan faktörler (örneğin, oturmak, dışkılama veya fiziksel aktivite) sorgulanır.
Önceki hastalıklar ve cerrahi geçmiş: Hemoroid, anal fissür, Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi mevcut veya önceki hastalıklar ile anal bölgeye yönelik cerrahi geçmiş değerlendirilir.

2. Fizik Muayene

Fizik muayene, makat ağrısının kaynağını belirlemede önemli bir basamaktır. Bu muayene sırasında dikkat edilen unsurlar şunlardır:

Dış anal muayene: Anal bölge cilt yapısı, şişlik, apseler, fistüller, çatlaklar veya hemoroid varlığı incelenir.
Dijital rektal muayene: Eldivenli bir parmakla yapılan bu muayenede anal kanalın yapısı, hassasiyet, kitle veya sertlik gibi anormal durumlar kontrol edilir.
Anoskopi: Gerekli durumlarda anoskop yardımıyla anal kanalın iç kısmı detaylı bir şekilde incelenir.

3. Yardımcı Tanı Yöntemleri

Eğer fizik muayene ve tıbbi öykü sonrasında kesin bir tanı koyulamıyorsa, aşağıdaki yardımcı tanı yöntemleri kullanılabilir:

Rektosigmoidoskopi veya Kolonoskopi: Anal kanal ve rektum bölgesinin yanı sıra kolonun daha üst kısımlarını değerlendirmek için endoskopik yöntemler kullanılır.
Görüntüleme Yöntemleri: Ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi yöntemler, perianal apse, fistül veya tümör gibi lezyonların değerlendirilmesinde etkili olabilir.
Laboratuvar Testleri: Enfeksiyon şüphesi durumunda kan testleri ve dışkı analizi istenebilir. Ayrıca iltihaplı bağırsak hastalığı veya tümör belirteçlerinin araştırılması gerekebilir.
Biyopsi: Şüpheli bir lezyon saptandığında, biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılabilir.

4. Ayırıcı Tanı

Makat ağrısının birçok farklı nedeni olabileceği için ayırıcı tanı büyük önem taşır. Şu durumlar göz önünde bulundurulur:

Anal Fissür: Özellikle dışkılama sırasında ağrı ve kanama şikayetleri ile karakterizedir.
Hemoroid: Şişlik, kaşıntı ve kanama eşlik edebilir.
Perianal Apse ve Fistül: Şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık ve bazen ateş ile kendini gösterebilir.
Kas spazmı (Proktalji Fügaks): Genellikle kısa süreli, ani başlayan bir ağrıdır.
Pelvik Taban Disfonksiyonu: Kronik ağrı ve dışkılama güçlüğü ile ilişkilidir.
Tümörler: Ağrısız kanama veya ağrı ile birlikte sert kitlelerin varlığı araştırılır.

5. Psikolojik ve Fonksiyonel Değerlendirme

Organik bir neden bulunamayan makat ağrılarında, psikolojik veya fonksiyonel nedenlerin araştırılması gerekebilir. Özellikle stres, anksiyete veya depresyon gibi durumlar, kronik ağrının önemli bir bileşeni olabilir.

Bu süreçlerin titizlikle uygulanması, doğru bir tanı koyulmasını ve etkili bir tedavi planının oluşturulmasını sağlar.

Makat Ağrısı Tedavisi

Makat ağrısının tedavisi, ağrının altta yatan nedenine göre değişiklik gösterir. Bu nedenle, doğru bir teşhis konulması tedavinin en önemli adımıdır. Genel olarak tedavi yöntemleri ilaç kullanımı, yaşam tarzı değişiklikleri, cerrahi müdahaleler ve evde uygulanabilecek basit önlemler olarak sınıflandırılabilir.

1. İlaç Tedavisi

Makat ağrısının nedenine bağlı olarak, ağrıyı hafifletmek ve iyileşme sürecini desteklemek için çeşitli ilaçlar kullanılabilir:

Ağrı kesiciler ve antienflamatuvarlar: Özellikle anal fissür veya hemoroid gibi durumlarda ağrıyı azaltmak için kullanılabilir.
Lokal anestezik kremler: Ağrı ve kaşıntıyı hafifletmek için uygulanabilir. Lidokain içeren kremler bu tür durumlarda sıkça reçete edilir.
Kıl dönmesi veya apseler için antibiyotikler: Eğer enfeksiyon mevcutsa, antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Hemoroid için topikal ilaçlar: Kortikosteroid içeren kremler iltihabı azaltabilir ve rahatsızlığı hafifletebilir.

2. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Bazı basit değişiklikler makat ağrısını hafifletebilir ve tekrarlamasını önleyebilir:

Diyet değişiklikleri: Yüksek lif içeren bir beslenme planı benimsemek, dışkının yumuşamasını sağlar ve ıkınmayı azaltır. Bu durum anal fissür ve hemoroid gibi rahatsızlıkların iyileşmesini hızlandırır.
Bol sıvı tüketimi: Kabızlığı önlemek için su tüketimi artırılmalıdır.
Düzenli egzersiz: Kan dolaşımını iyileştirir ve basur gibi problemleri önlemeye yardımcı olur.

3. Cerrahi Müdahaleler

Bazı durumlarda cerrahi tedavi gerekebilir:

Anal Fissür: Kronikleşmiş vakalarda cerrahi olarak anal sfinkter kasının bir kısmı gevşetilebilir (lateral internal sfinkterotomi). Bu işlem ağrıyı azaltır ve iyileşmeyi hızlandırır.
Hemoroid: İleri seviyedeki hemoroid vakalarında bant ligasyonu, skleroterapi veya hemoroidektomi gibi cerrahi işlemler uygulanabilir.
Anal Apse ve Fistül: Apse drenajı veya fistül onarımı ameliyatı gerekebilir.

4. Evde Uygulanabilecek Önlemler

Makat ağrısını hafifletmek için evde uygulanabilecek bazı etkili yöntemler şunlardır:

Sıcak oturma banyoları: Günde birkaç kez ılık su dolu bir kapta oturmak, makat bölgesindeki kas spazmlarını ve ağrıyı azaltabilir.
Hijyen: Anal bölgenin temiz tutulması enfeksiyon riskini azaltır. Ancak bölgenin tahriş olmaması için sert sabunlardan kaçınılmalıdır.
Soğuk kompres: Hemoroid ağrısını hafifletmek için kullanılabilir.
Kabızlığı önleyici önlemler: Lif takviyeleri ve doğal müshil ilaçları, dışkılama sırasında ağrının azaltılmasına yardımcı olabilir.

5. Psikolojik Destek ve Rahatlama Teknikleri

Bazı durumlarda, özellikle strese bağlı kas spazmlarında, psikolojik destek almak veya rahatlama tekniklerini uygulamak faydalı olabilir:

Biofeedback terapisi: Pelvik taban kaslarının gevşetilmesini öğretmek için kullanılır.
Yoga ve meditasyon: Stresi azaltarak makat kaslarını gevşetmeye yardımcı olabilir.

6. Doktora Başvurulması Gereken Durumlar

Evde tedavi yöntemleri genellikle hafif vakalarda etkilidir, ancak şu durumlarda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır:

Ağrı şiddetliyse ve sürekli devam ediyorsa.
Makat bölgesinde kanama, akıntı veya şişlik varsa.
Yüksek ateşle birlikte gelen apseler görülüyorsa.
Dışkılama sırasında dayanılmaz ağrı yaşanıyorsa.

Pelvik taban sendromu gibi rahatsızlıklarda fizik tedavi, ağrıların hafiflemesinde önemli bir rol oynar. Pelvik kasların güçlendirilmesi ve doğru pozisyonda kullanılması, ağrıların tekrarlamasını önleyebilir.

Makat Ağrısı Kanser Midir?

Anal, kolorektal ve kolon kanserleri genellikle başlangıçta ağrısızdır. Aslında, hiçbir belirti vermeyebilirler. Tümörler doku veya organı itecek kadar büyürse, ilk ağrı veya rahatsızlık belirtileri ortaya çıkabilir. En yaygın rektum kanseri belirtileri rektal kanama, kaşıntı ve anal açıklığın yakınında bir yumru veya kitle hissi sayılabilir.

Ancak bu semptomlara daha çok apse ve hemoroid de dahil olmak üzere diğer durumlar neden olur. Herhangi bir endişeniz varsa, doktorunuza danışmak her zaman akıllıca olacaktır. Belirtilerinizi değerlendirebilir ve sonraki adımlarda size tavsiyelerde bulunabilirler.

Makat ağrısı için ne zaman doktora başvurmalıyım?

Anal ağrının birçok nedeninin bir doktor tarafından tedavi edilmesi gerekmez.

Makat ağrısı hakkında doktorunuza başvurmanızı gerektiren durumlar:

Bir yumru veya kitleye eşlik ederse.
Tedavi başlangıcından 3 veya 4 gün sonra daha iyi hissetmezseniz.
Rektumdan kanama ile ortaya çıkarsa.
Makat ağrısı günlük aktivitelere müdahale edecek veya sizi gece uyandıracak kadar şiddetliyse.
İyileştikten sonra tekrar ediyorsa.

Sonuç

Makat ağrısı, birçok farklı nedene bağlı olarak gelişebilir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Ancak doğru teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile bu tür ağrılar büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Erken dönemde tedaviye başvurmak, hemoroid, anal fissür gibi durumların daha ciddi komplikasyonlara dönüşmesini engeller. Herhangi bir makat ağrısı belirtisi yaşayan bireylerin, bir uzmana başvurmaktan çekinmemeleri gerekir. Bu şekilde, olası ciddi sağlık sorunlarının önüne geçmek mümkün olacaktır.

Referanslar:

Makat Ağrısının 16 Nedeni, Tanısı Ve Tedavisi
Altomare, D. F., & Giannini, I. (2013). Diagnosis and management of patients with anal pain. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 10(8), 469–480.
Bharucha, A. E., Trabuco, E., & Wald, A. (2016). Anorectal pain: Pathophysiology and clinical approach. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 14(1), 83–96.
van Outryve, M. J. (2015). Anal fissures: Etiology and management. World Journal of Gastroenterology, 21(10), 3146–3151.
Arroyo, A., Pérez-Vicente, F., & Serrano, P. (2014). Pathophysiology and treatment of chronic anal fissure. International Journal of Colorectal Disease, 29(6), 607–613.
Lim, M., & Sun, W. (2019). Tailored approaches to rectal pain: A multidisciplinary perspective. Journal of Pain Research, 12, 2331–2342.
Siddiqui, F. S., & Gurland, B. (2017). Chronic proctalgia: Clinical presentation and therapeutic options. International Journal of Colorectal Disease, 32(12), 1665–1673.
Kochar, N., & Ho, K. Y. (2018). Functional anorectal pain: Advances in understanding and management. Journal of Clinical Gastroenterology, 52(4), 292–298.
Wald, A. (2016). Clinical management of functional anorectal pain syndromes. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 14(1), 94–100.
Medich, D. S., & Fazio, V. W. (2015). Anorectal pain syndromes: Diagnosis and treatment strategies. Colorectal Disease, 17(4), 273–281.
Sun, W., & Han, Y. (2020). Anal pain in clinical practice: A review of common conditions. World Journal of Gastroenterology, 26(5), 494–509.
Jaramillo, D., & Rotman, T. (2017). Non-surgical approaches to anorectal pain management. Pain Management, 7(3), 217–229.
Sohail, U., & Rao, S. S. C. (2018). Pelvic floor dysfunction and anorectal pain: A comprehensive review. Current Gastroenterology Reports, 20(7), 36.
Heymen, S., Jones, K., Scarlett, Y., & Whitehead, W. E. (2017). Biofeedback therapy for functional anorectal pain: Evidence and outcomes. Diseases of the Colon & Rectum, 60(9), 930–938.
Orkin, B. A., & Davies, R. J. (2015). Medical and surgical interventions for chronic anal pain. Surgical Clinics of North America, 95(5), 1131–1148.
Bove, G. M., & Chapelle, S. L. (2018). Neuropathic mechanisms in anorectal pain syndromes. Neuroscience, 387, 115–126.
Whitehead, W. E., & Palsson, O. S. (2019). Diagnostic criteria and management of proctalgia syndromes. American Journal of Gastroenterology, 114(6), 913–920.
Giamundo, P., & Geraci, M. (2020). Anorectal diseases causing chronic pain: An overview of surgical options. Colorectal Disease, 22(1), 1–8.
Ding, Y., & Yao, M. (2021). Anal sphincter hypertonicity and chronic anal pain. Annals of Surgery, 273(3), 527–533.
Johnson, E. K., & Stewart, D. B. (2016). Coloproctological approach to anal pain: A clinical perspective. Clinics in Colon and Rectal Surgery, 29(3), 172–180.
Zuo, C., & Cheng, L. (2017). Contemporary evaluation and management of perianal abscesses. Journal of Clinical Medicine, 6(11), 107.
de la Portilla, F., & García, J. L. (2016). Hemorrhoidal disease and anal pain: Management challenges. World Journal of Gastroenterology, 22(11), 3135–3143.
Pescatori, M., & Maria, G. (2018). Proctalgia fugax: Epidemiology, pathophysiology, and treatment options. International Journal of Colorectal Disease, 33(9), 1191–1197.
Thaha, M. A., & Farragher, T. M. (2017). Chronic anal pain: Role of botulinum toxin therapy. Colorectal Disease, 19(4), 334–340.
Rao, S. S., & Welcher, K. (2015). Anorectal pain syndromes: Diagnostic algorithms. Gastroenterology Clinics of North America, 44(1), 15–32.
O’Connell, P. R. (2016). Anorectal anatomy and its clinical implications for chronic anal pain. Annals of Surgery, 263(2), 284–290.
Davis, K. J., & Campbell, W. (2019). Management of pelvic floor spasm in anorectal pain syndromes. Pain Medicine, 20(6), 1107–1115.
Drossman, D. A., & Hasler, W. L. (2016). Rome IV criteria for anorectal disorders. Gastroenterology, 150(6), 1440–1452.
Keighley, M. R. B., & Williams, N. S. (2019). The etiology of anal pain: Surgical implications. British Journal of Surgery, 106(5), 472–478.
Pemberton, J. H., & Spencer, M. P. (2018). Management of anal fissures in adults. Journal of Gastrointestinal Surgery, 22(7), 1263–1271.
Sugrue, M., & Leech, M. (2020). Imaging and diagnosis of anorectal abscesses and fistulas. European Journal of Radiology, 123, 108780.
Seow-Choen, F., & Nicholls, R. J. (2017). Anorectal sepsis: Clinical approaches and long-term outcomes. International Journal of Colorectal Disease, 32(9), 1367–1375.
van Dongen, K., & Meijerink, W. (2018). Psychosocial aspects of chronic anorectal pain. European Journal of Pain, 22(1), 1–9.
Gosselink, M. P., & Kroon, H. M. (2021). Anorectal pain: Overview of pathophysiology and management options. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 19(4), 682–690
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.researchgate.net/
https://www.mayoclinic.org/
https://www.nhs.uk/
https://www.webmd.com/

Makat Ağrısının 16 Nedeni, Tanısı Ve Tedavisi

Sağlık Bilgisi Paylaş !