Makat Ağrısı Nedenleri

Makat ağrısı, anüs ve rektumun içinde veya çevresinde meydana gelen ağrıdır (kalın bağırsağın anüste biten son bölümü). Anüste ağrı nedenleri apse, hemoroid veya Crohn hastalığı olabilir. Tanı ve tedavi tartışılmaktadır. Anal ağrıya rektumdan gelen ağrı ve kanama sıklıkla eşlik eder. İnsanlar doktorlarına makat ağrısı hakkında soru sormaktan utanabilirler, ancak birçok farklı tıbbi durumun ortak bir belirtisidir ve genellikle kolayca tedavi edilir.

Makat ağrısı nedenleri nelerdir?

Birçok farklı durum makat ağrısına neden olabilir. Semptomların çoğu küçüktür ve tedavi ile hızla gider. Nadir durumlarda, anal ağrı, anal kanser gibi daha ciddi bir durumun belirtisidir.

Anal ağrının yaygın nedenleri şunlardır:

1. Anal apse: Anüsteki bezlerin tıkanmasından kaynaklanan enfekte bir boşluk söz konusudur.
2. Anal fistül: Anüste enfekte bezi anüs çevresindeki derideki bir açıklığa bağlayan küçük bir tünel mevcuttur. Anüs, anal cildi yağlanmış ve sağlıklı tutmak için yağ salgılayan küçük bezlerle çevrilidir. Bu bezlerden biri tıkanırsa, enfekte bir boşluk (apse) oluşabilir. Anüs çevresindeki apselerin neredeyse yarısı fistüllere veya enfekte bezi anüs derisindeki bir açıklığa bağlayan küçük tünellere dönüşür.
   • Makat ağrısına ek olarak, anal fistüller aşağıdakilere neden olabilir:
     • anüs ve anal açılış etrafında şişme
     • zor bağırsak hareketleri
     • bağırsak hareketleri sırasında kan veya irin olması,
     • ateş
3. Anal fissür: Anüsün cildinde, kağıt kesiği gibi küçük çatlaklar görülür.
4. Hemoroid: Rektum veya anüste şişmiş damarlar vardır. Hemoroidler rektal ağrının çok yaygın bir nedenidir. Yaklaşık her 4 yetişkinden 3’ü yaşamlarında hemoroid yaşayacaktır. Yaşadığınız belirtiler hemoroidin nerede olduğuna bağlıdır. İç hemoroidler rektumun içinde gelişebilir, ancak yeterince büyüklerse rektumdan dışarı çıkabilirler.
   • Rektal ağrıya ek olarak, hemoroidler aşağıdakilere neden olabilir:
     • kaşıntı veya tahriş
     • anüs çevresinde şişme
     • zor bağırsak hareketleri
     • anüsün yakınındaki bir yumru veya kist benzeri yapı
5. Perianal Hematom: Perianal hematomlara bazen dış hemoroid denir. Perianal hematom, anal açıklığın etrafındaki dokulara kan akışı olduğunda ortaya çıkar. Kan biriktiğinde, anal açıklıkta bir yumru oluşmasına neden olur.
   • Makat ağrısına ek olarak, perianal hematom aşağıdakilere neden olabilir:
     • anüste bir yumru
     • kağıt mendilde kanama veya lekelenme
     • zor bağırsak hareketleri
     • oturma veya yürüme zorluğu
6. Anal Enfeksiyonlar: Mantar enfeksiyonları ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar dahil bakteri veya virüsler anal enfeksiyonlara neden olabilirler. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar cinsel organlardan rektuma yayılabilir veya enfeksiyon anal seks sırasında bulaşabilir.
   • Rektal ağrıya neden olabilecek cinsel yolla bulaşan hastalıklar şunları içerir:
     • belsoğukluğu
     • klamidya
     • uçuk (herpes)
     • frengi
     • insan papilloma virüsü (HPV)
   • Makat ağrısına ek olarak, anal cinsel yolla bulaşan hastalıklar aşağıdakilere neden olabilir:
     • küçük kanama
     • kaşıntı
     • ağrı
     • akıntı
7. İltihaplı bağırsak hastalığı: Crohn hastalığı (bağırsak iltihaplı ve yaralar ile işaretlenmiş olur) ya da ülseratif kolit (periyodik alevlenmeler, kanlı dışkı ve ishal, kolon ve rektumda minik ülser) gibi durumlar.
8. Levator ani sendromu: Anüs çevresinde kas spazmları ve ağrı.
9. Pelvik taban disfonksiyonu: Pelvik tabanın kasları düzgün rahatlamadığında meydana gelir.
10. Cilt hastalıkları: Sedef hastalığı ve siğiller gibi bozukluklar
11. Soliter rektal ülser sendromu (Solitary rectal ulcer syndrome): Soliter rektal ülser sendromu, rektumda ülserlerin gelişmesine yol açan bir durumdur. Ülserler, kanama ve dışarıya akabilen açık yaralardır. Bu nadir sendroma neyin neden olduğu açık değildir, ancak araştırmacılar bunun kronik kabızlık ile ilişkili olduğuna inanmaktadır.
    • Rektal ağrıya ek olarak, soliter rektal ülser sendromu aşağıdakilere neden olabilir:
      • kabızlık
      • dışkı geçerken ıkınma
      • kanama veya diğer akıntı
      • pelviste dolgunluk veya basınç hissi
      • rektumdaki tüm dışkıyı boşaltamayacakmış gibi hissetmek
      • bağırsak hareketlerini kontrol edememe
12. Tromboze hemoroid: Hemoroid çok yaygındır. Bazen, dış hemoroidde kan pıhtısı gelişebilir. Bu tromboz olarak bilinir. Dış pıhtı, dokunmaya duyarlı sertleştirilmiş bir yumru gibi hissedebilir. Bu pıhtılar tehlikeli olmasa da, son derece acı verici olabilirler.
    • Makat ağrısına ek olarak, tromboze hemoroid aşağıdakilere neden olabilir:
      • anüs çevresinde kaşıntı ve tahriş,
      • anüs çevresinde şişlik veya topaklar
      • dışkı geçerken kanama
13. Tenesmus: Tenesmus kramptan kaynaklanan rektal ağrıdır. Genellikle Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi enflamatuar bağırsak hastalıkları (IBD’ler) ile ilişkilidir . Bununla birlikte, tanı IBD’si olmayan kişilerde ortaya çıkabilir. Bu durumlarda, GI yolunun spesifik hareket veya hareket bozuklukları suçlanabilir. Yaygın hareketlilik bozuklukları kabızlık ve ishaldir.
    • Rektal ağrıya ek olarak, tenesmus aşağıdakilere neden olabilir:
      • rektum içinde ve yakınında kramp
      • tuvaletini yaptıktan sonra bile bağırsak hareketine ihtiyaç olduğunu hissetmek
      • daha zor ıkınır ancak daha az miktarda dışkı üretir
14. Proktit: Proktit, rektumun astarında iltihaplanmaya neden olur. IBD hastalarında yaygın olmasına rağmen, herkesi etkileyebilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ayrıca proktitlere neden olabilir ve hatta kanser için radyasyon tedavisinin bir sonucu olabilir.
    • Makat ağrısına ek olarak, proktit belirtileri:
      • ishal
      • rektumda dolgunluk veya basınç hissi
      • Sadece bağırsak hareketiniz olsa bile dışkıyı geçmeniz gerekiyormuş gibi hissetmek
      • kanama veya diğer akıntı
15. Dışkı etkisi: Dışkı çarpması makat ağrısına neden olabilen yaygın bir GI problemidir. Kronik kabızlık, rektumda sertleştirilmiş dışkı kütlesi olan etkilenmiş dışkılara yol açabilir. Dışkı etkisi yaşlı erişkinlerde daha yaygın olmasına rağmen, her yaşta ortaya çıkabilir.
    • Rektal ağrıya ek olarak, fekal impaksiyon aşağıdakilere neden olabilir:
      • karın ağrısı
      • karın ve rektumda şişkinlik veya şişkinlik
      • mide bulantısı
      • kusma
16. Rektal prolapsus: Rektal prolapsus, vücudunuz GI kanalınızda rektumu yerinde tutan ekleri kaybettiğinde ortaya çıkar. Bu olduğunda, rektum anüsten dışarı çıkabilir. Rektal prolapsus nadirdir. Yetişkinlerde en yaygın olanıdır ve 50 yaşın üzerindeki kadınların bu durumu erkeklerden altı kat daha fazladır. Bununla birlikte, rektal prolapsuslu bir kadının yaş ortalaması 60, erkekler için 40’tır.
    • Makat ağrısına ek olarak, rektal prolapsus aşağıdakilere neden olabilir:
      • anüsten uzanan bir doku kütlesi
      • anal açıklıktan serbestçe geçen dışkı veya mukus
      • fekal inkontinans
      • kabızlık
      • kanama

Tanısı

Doktorlar anal ağrıyı çeşitli şekillerde teşhis eder:

• Semptomlar dahil hastanın tıbbi öyküsü
• Fizik Muayene
• Rektal muayene: Doktor anormallikleri hissetmek için rektuma parmak sokarak muayene eder (rektal tuşe).
• Endoskopi: Doktor rektumun içine bakmak için kameralı ince, esnek bir tüp kullanır.

Makat ağrısı tedavisi

Anal ağrı tedavisi nedene bağlıdır ve şunları içerir:

• Ağrı kesiciler, dışkı yumuşatıcılar ve antibiyotikler (enfeksiyon varsa)
• Yumuşak bağırsak hareketlerini sağlamaya yardımcı olan yüksek lifli bir diyet
• Sitz banyosu, anal alanı temizlemek ve ağrıyı hafifletmek için ılık suyla yıkanır
• Kas spazmları ve fistülleri onarmak için cerrahi

Makat ağrısını tedavi etmeye yardımcı olabilecek diğer yöntemler şunlardır:

• Cildi korumak için bağırsak hareketinden sonra çok kuvvetli bir şekilde silmekten kaçının.
• Parfümlü sabunlar veya kokulu deterjanlar kullanmayın. Bunlar cildi tahriş edebilir.
• Anal bölgenin “nefes alabilmesi” için sıkı giysiler giymeyin.
• Hemoroidleri önlemeye yardımcı olmak için çok uzun süre oturmamaya çalışın.

Makat ağrısı kanser midir?

Anal, kolorektal ve kolon kanserleri genellikle başlangıçta ağrısızdır. Aslında, hiçbir belirti vermeyebilirler. Tümörler doku veya organı itecek kadar büyürse, ilk ağrı veya rahatsızlık belirtileri ortaya çıkabilir. En yaygın rektum kanseri belirtileri rektal kanama, kaşıntı ve anal açıklığın yakınında bir yumru veya kitle hissi sayılabilir.

Ancak bu semptomlara daha çok apse ve hemoroid de dahil olmak üzere diğer durumlar neden olur. Herhangi bir endişeniz varsa, doktorunuza danışmak her zaman akıllıca olacaktır. Belirtilerinizi değerlendirebilir ve sonraki adımlarda size tavsiyelerde bulunabilirler.

Anal ağrı için ne zaman doktora başvurmalıyım?

Anal ağrının birçok nedeninin bir doktor tarafından tedavi edilmesi gerekmez.

Anal ağrı hakkında doktorunuza başvurmanızı gerektiren durumlar:

• Bir yumru veya kitleye eşlik ederse.
• Tedavi başlangıcından 3 veya 4 gün sonra daha iyi hissetmezseniz.
• Rektumdan kanama ile ortaya çıkarsa.
• Makat ağrısı günlük aktivitelere müdahale edecek veya sizi gece uyandıracak kadar şiddetliyse.
• İyileştikten sonra tekrar ediyorsa.

Referanslar:

• American Society of Colon and Rectal Surgeons. Anal Pain. Accessed 2/15/2019.
• International Foundation for Gastrointestinal Disorders. Anal Discomfort and How to Deal with it. Accessed 2/15/2019.
• Merck Manual Consumer Version. Anal Fissure. Accessed 2/15/2019.
• Op. Dr. Ali Gürtuna
• Makat ağrısı, makatta ağrı nedenleri
• Anal fissür nedir, makat çatlağı