Laboratuvar kan testlerinin yorumlanması # Op.Dr. Ali Gürtuna

Laboratuvar kan testlerini doğru değerlendirebilmek önemlidir. Ülkemizde özel hastane ve devlet hastanelerinde, hergün onbinlerce insana değerlendirmek üzere kan, idrar vs tahliller yapılmaktadır.

LABORATUVAR	Normal Değer	Laboratuvar Kan Testlerinin Yorumlanması
Albümin	3,5 – 5,0 g / dl	Azalma: Kistik fibrozis, kronik glomerülonefrit, alkolik siroz, Hodkin hastalığı, malnütrisyon, nefrotik sendrom, multipl miyelom, inflamatuar barsak hastalığı, lösemi, kollajen vasküler hastalıklar
Aldosteron	4-31 ng / dl	Artma: Hiperaldosterizm (birincil veya ikincil). Azalma: Adrenal yetmezlik, panhypopituitarism.
Amilaz	30-100 U / litre	Artma: Akut pankreatit, pankreas kanalı tıkanıklığı, alkol alımı, kabakulak, parotitidis, böbrek hastalığı, kolesistit, peptik ülser, bağırsak tıkanması, mezenterik tromboz, postop abdominal cerrahi. Azalma: Karaciğer hasarı, pankreas imhası (pankreatit, kistik fibroz)
Bilirubin	Toplam: 0.2 – 1.2 mg / dl;direkt: <0.3 mg / dl	Artan Toplam Bilirubin: Hepatik hasar (hepatit, toksinler, siroz), biliyer tıkanma, hemoliz, açlık. Artmış Direkt (Konjuge) Bilirubin: Biliyer tıkanma / kolestaz, ilaca bağlı kolestaz.
BUN	7-20 mg / dl	Artma: Böbrek yetmezliği, böbrek öncesi azotemi, şok, hacim azalması, postrenal (tıkanma), GI kanaması, stres, ilaçlar (aminoglikozitler, vanco vb.). Azalma: Açlık, karaciğer yetmezliği, gebelik, bebeklik, nefrotik sendrom, aşırı hidrasyon.
Kalsiyum	8,8 – 10,3 mg / dl	Artma: Primer hipertiroidizm, paratiroid hormon salgılayan tümörler, D vitamini fazlalığı, metastatik kemik tümörleri, kronik böbrek yetmezliği, süt-alkali sendromu, osteoporoz, tiyazid ilaçlar, pagets hastalığı, multipl miyelom, sarkoidoz. Azalma: Hipoparatiroidizm, yetersiz D vitamini, hipomagnezemi, renal tübüler asidoz, hipoalbüminemi, kronik böbrek yetmezliği (fosfat retansiyonu), akut pankreatit
C02 (Toplam)	23-30 meq / l	Artma: Solunum yolu asidozu, metabolik asidozun telafisi, şiddetli kusma, primer aldosteronizm, hacim kasılması, amfizem Azalma: Solunum alkalozu, açlık, DKA, laktik asidoz, alkollü ketoasidoz, şiddetli ishal, böbrek yetmezliği, ilaçlar (salisilatlar vb.), Dehidrasyon.
Klorid	95-107 meq / l	Artma: İshal, böbrek tübüler asidozu, mineralocorticoid eksikliği, hiperalizasyon, ilaçlar (asetazolamid, amonyum klorür). Azalma: Minerakokortikoid fazlalığı, kusma, ketoasidozlu diabetes mellitus
Kreatinin	0.5 – 1.4 mg / dl	Artma: Prerenal, ilaca bağlı (aminoglikozitler, vankomisin, diğerleri), akromegali dahil böbrek yetmezliği. Azalma: Kas kütlesi kaybı, hamilelik.
Ferritin	13 – 300 ng / ml	Azalma: Demir eksikliği anemisi (en erken işaret)
Demir bağlama kapasitesi (TIBC)	250-420 mcg / dl	Artma: Akut ve kronik kan kaybı, demir eksikliği anemisi, hepatit, oral kontraseptifler. Azalma: Enfeksiyon anemisi ve kronik hastalıklar, siroz, nefroz, hemokromatoz
Magnezyum	1,6 – 2,6 mg / dl	Artma: Böbrek yetmezliği, hipotiroidizm, şiddetli dehidrasyon, lityum zehirlenmesi, antasitler, Addison hastalığı. Azalma: Hipertiroidizm, aldosteronizm, diüretikler, malabsorpsiyon, hiperaliminasyon, nazogastrik emme, kronik diyaliz, renal tübüler asidoz, ilaçlar (aminoglikozitler, sisplatin, ampho B), aç kemik sendromu, hipofosfatemi, asidöz solunumsal asidoz.
Ozmolalite	278 – 298 mOsm / kg	Artma: Hipernatremi, hiperglisemi, su kaybı (diüretikler, diyabet ..), alkol alımı, etilen glikol alımı, mannitol. Azalma: Hiponatremi, diüretikler, Addison hastalığı, SIADH.
Fosfor	2,5 – 4,5 mg / dl	Artma: Hipoparatiroidizm, aşırı D vitamini, sekonder hiperparatiroidizm, böbrek yetmezliği, kemik hastalığı, eklem hastalığı. Azalma: Hiperparatiroidizm, alkolizm, diyabet, hiperalizasyon, asidoz, hipomagnezemi, diüretikler, D vitamini eksikliği, fosfat bağlayıcı antasitler.
Transferin	200-400 mg / dl	Artma: Demir eksikliği anemisi. Azalma: Akut ve kronik enflamatuar durumlar, kötü beslenme durumu, kronik karaciğer hastalığı.
Ürik asit	Erkek: 3-8 mg / dl. Kadın: 2-7 mg / dl	Artma: Gut, böbrek yetmezliği, ilaçlar (diüretikler, diğerleri), hipotiroidizm, kemoterapi, paratiroid hastalıkları, laktik asidoz. Azalma: İlaçlar (allopurinol, probensid, diğerleri), Wilson hastalığı, Fanconi sendromu.
Kaynaklar: Basic Skills in Interpreting Laboratory Data, 5th Ed. (2013) Lee M (editor). American Society of Health-System Pharmacists, ISBN 1585283436.Drug information handbook: a comprehensive resource for all clinicians and healthcare professionals, 24th Ed. (2015) Lexi-Comp