IgA Nefropatisi (Berger Hastalığı)
Berger hastalığı olarak da bilinen IgA nefropatisi, bir böbrek hastalığıdır. Böbreklerde immünoglobulin A (IgA) adı verilen mikroplarla savaşan bir protein oluştuğunda meydana gelir. Bu, iltihaplanma adı verilen bir tür şişmeye neden olur ve zamanla böbreklerin kandaki atıkları filtrelemesini zorlaştırabilir.
Sağlık Bilgisi İçeriği
IgA Nefropatisi (Berger Hastalığı)
IgA nefropatisi genellikle yıllar geçtikçe yavaş yavaş kötüleşir. Fakat hastalığın seyri kişiden kişiye değişmektedir. Bazı insanlar başka bir sorun yaşamadan idrarlarına kan sızdırırlar. Bazılarında ise böbrek fonksiyonunun kaybı ve idrara protein dökülmesi gibi komplikasyonlar görülebilir. Yine bazılarında böbrek yetmezliği gelişebilir, bu da böbreklerin vücudun atıklarını kendi başlarına filtreleyecek kadar iyi çalışmayı bırakması anlamına gelir.
IgA nefropatisinin tedavisi yoktur ancak ilaçlar hastalığın kötüleşme hızını yavaşlatabilir. Bazı kişilerin inflamasyonu azaltmak, idrara protein dökülmesini azaltmak ve böbreklerin iflasını önlemek için tedaviye ihtiyacı vardır. Bu tür tedaviler hastalığın aktif hale gelmemesine, yani remisyon adı verilen bir duruma yardımcı olabilir. Kan basıncını kontrol altında tutmak ve kolesterolü düşürmek de hastalığı yavaşlatır.
IgA Nefropatisi Belirtileri
Sıklıkla erken dönemde semptomlara neden olmaz. 10 yıl veya daha uzun bir süre boyunca sağlık üzerinde herhangi bir etki görmeyebilirsiniz. Bazen rutin tıbbi testler, idrarda mikroskop altında görülen protein ve kırmızı kan hücreleri gibi hastalığın belirtilerini bulur.
IgA nefropatisi semptomlara neden olduğunda şunları içerebilir:
- Kanın neden olduğu kola veya çay renginde idrar. Bu renk değişikliklerini soğuk algınlığı, boğaz ağrısı veya solunum yolu enfeksiyonu sonrasında fark edebilirsiniz.
- İdrarda görülebilen kan.
- İdrarın içine sızan proteinden dolayı köpüklü idrar. Buna proteinüri denir.
- Kaburgaların altında sırtın bir veya her iki tarafında ağrı.
- El ve ayaklarda oluşan şişliklere ödem denir.
- Yüksek tansiyon.
- Zayıflık ve yorgunluk.
Hastalık böbrek yetmezliğine yol açıyorsa belirtiler şunları içerebilir:
- Döküntüler ve kaşıntılı cilt.
- Kas krampları.
- Mide rahatsızlığı ve kusma.
- Daha az iştah.
- Ağızda metalik tat.
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon.
Böbrek yetmezliği tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturur. Ancak diyaliz veya böbrek nakli, insanların daha uzun yıllar yaşamasına yardımcı olabilir.
Ne zaman doktora görünmeli
IgA nefropatisi semptomlarınız olduğunu düşünüyorsanız doktorunuza görünün . İdrarınızda kan fark ederseniz kontrole gitmeniz çok önemlidir. Bu belirtiye çeşitli koşullar neden olabilir. Ancak sürekli oluyorsa veya geçmiyorsa ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir. Ayrıca ellerinizde veya ayaklarınızda ani şişlik fark ederseniz doktorunuza görünün.
IgA Nefropatisi Nedenleri
Böbrekler, omurganın her iki yanında birer tane olmak üzere sırtın küçük kısmında yer alan, fasulye şeklinde, yumruk büyüklüğünde iki organdır. Her böbrekte glomerül adı verilen küçük kan damarları bulunur. Bu damarlar kandaki atıkları, fazla suyu ve diğer maddeleri filtreler. Daha sonra filtrelenen kan tekrar kan dolaşımına karışır. Atık ürünler mesaneye girer ve idrarla vücuttan dışarı çıkar.
İmmünoglobulin A (IgA), antikor adı verilen bir protein türüdür. Bağışıklık sistemi, IgA’nın mikroplara saldırmaya ve enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olmasını sağlar. Ancak IgA nefropatisinde bu protein glomerüllerde toplanır. Bu iltihaplanmaya neden olur ve zamanla filtreleme yeteneklerini etkiler.
Araştırmacılar böbreklerde IgA’nın oluşmasına neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Ancak aşağıdaki şeyler bununla bağlantılı olabilir:
- Genler. IgA nefropatisi bazı ailelerde ve Asya ve Avrupa kökenli insanlar gibi belirli etnik gruplarda daha yaygındır.
- Karaciğer hastalıkları. Bunlar arasında siroz adı verilen karaciğerde yara izi ve kronik hepatit B ve C enfeksiyonları yer alır.
- Çölyak hastalığı. Çoğu tahılda bulunan bir protein olan gluteni yemek bu sindirim durumunu tetikler.
- Enfeksiyonlar. Bunlara HIV ve bazı bakteriyel enfeksiyonlar dahildir.
Risk Faktörleri
Hastalığın kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bu faktörler bu hastalığa yakalanma riskini artırabilir:
- Cinsiyet. Kuzey Amerika ve Batı Avrupa’da IgA nefropatisi, kadınları etkilediğinin en az iki katı kadar erkeği etkilemektedir.
- Etnik köken. IgA nefropatisi beyaz insanlarda ve Asya kökenli insanlarda Siyahlara göre daha yaygındır.
- Yaş. IgA nefropatisi çoğunlukla ergenlik çağının ortaları ile 30’lu yaşların ortaları arasında gelişir.
- Aile öyküsü. Bazı ailelerde IgA nefropatisi görülüyor.
Komplikasyonları
IgA nefropatisinin seyri kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar, çok az sorunla veya hiç sorun yaşamadan yıllarca bu hastalığa sahiptir. Çoğuna teşhis konulamıyor.
Diğer kişilerde aşağıdaki komplikasyonlardan bir veya daha fazlası gelişir:
- Yüksek tansiyon. IgA birikiminden dolayı böbreklerde meydana gelen hasar kan basıncını yükseltebilir. Ve yüksek tansiyon böbreklere daha fazla zarar verebilir.
- Yüksek kolestorol. Yüksek kolesterol seviyeleri kalp krizi riskini artırabilir.
- Akut böbrek yetmezliği. IgA birikmesi nedeniyle böbrekler kanı yeterince iyi filtreleyemezse , kandaki atık ürünlerin seviyeleri hızla yükselir. Böbrek fonksiyonu çok hızlı bir şekilde kötüleşirse, sağlık uzmanları hızla ilerleyen glomerülonefrit terimini kullanabilirler.
- Kronik böbrek hastalığı. IgA nefropatisi böbreklerin zamanla çalışmayı durdurmasına neden olabilir. Daha sonra yaşamak için diyaliz ya da böbrek nakli denilen bir tedaviye ihtiyaç duyulur.
- Nefrotik sendrom. Bu, glomerüllerin hasar görmesinden kaynaklanabilecek bir grup sorundur. Sorunlar arasında yüksek idrar protein seviyeleri, düşük kan protein seviyeleri, yüksek kolesterol ve lipitler ve göz kapaklarının, ayakların ve mide bölgesinin şişmesi sayılabilir.
Önleme
IgA nefropatisini önleyemezsiniz. Ailenizde bu hastalığın öyküsü varsa doktorunuzla konuşun. Böbreklerinizi sağlıklı tutmak için neler yapabileceğinizi sorun. Örneğin yüksek tansiyonun düşürülmesine ve kolesterolün sağlıklı seviyelerde tutulmasına yardımcı olur.
Berger Hastalığı Tanısı
IgA nefropatisi sıklıkla idrarınızda kan fark edildikten sonra bulunur. Veya rutin bir test idrarınızda protein veya kan bulunduğunu gösterebilir. Başka sınavlara da ihtiyacınız olacak. Bunlar şunları içerebilir:
- İdrar testleri. Bir laboratuvar, idrarınızın bir örneğini mikroskop altında kontrol edebilir. Bu, böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığını ve böbreklerden ne kadar protein döküldüğünü öğrenmek için yapılır. IgA nefropatisinde laboratuvar muayenesinde idrarda kan veya böbreklerdeki glomerül adı verilen küçük filtrelerin iltihaplanmasına işaret edebilecek başka belirtiler görülür.
- Kan testleri. Böbrek hastalığınız varsa, kan testleri atık ürün kreatinin veya protein sistatin C’nin yüksek düzeylerini gösterebilir.
- Böbrek biyopsisi. Bu prosedür, IgA nefropatiniz olup olmadığını doğrulamanın tek yoludur. Küçük böbrek dokusu parçalarını çıkarmak için özel bir iğne kullanılır. Daha sonra doku mikroskop altında kontrol edilir.
- Iothalamate temizleme testi. Doktorunuz da bu testi önerebilir. Böbreklerinizin atıkları ne kadar iyi filtrelediğini izlemek için özel bir kontrast maddesi kullanır.
IgA Nefropatisi Tedavisi
IgA nefropatisinin tedavisi yoktur. Ayrıca hastalığın zaman içinde sağlığınızı ne kadar etkileyeceğini tahmin etmenin kesin bir yolu yoktur. Bazı kişilerin hastalığın kötüleşip kötüleşmediğini takip etmek için yalnızca tıbbi testlere ihtiyacı vardır.
Diğerleri için ilaçlar hastalığın kötüleşmesini yavaşlatabilir ve semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir.
IgA nefropatisini tedavi eden ilaçlar şunları içerir:
- Yüksek tansiyon ilaçları. Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri ve anjiyotensin reseptör blokerleri (ARB’ler) adı verilen ilaçlar kan basıncını düşürebilir ve vücudun kaybettiği protein miktarını azaltabilir.
- Bağışıklık sistemini sakinleştiren ilaçlar. Bunlara ayrıca bağışıklık bastırıcılar da denir. Bunlar arasında vücudun savunmasını azaltabilecek kortikosteroidler ve diğer güçlü ilaçlar bulunur. Bağışıklık sisteminin glomerüllere saldıran proteinleri üretmesini engelleyebilirler. Bu ilaçlar yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri ve daha yüksek enfeksiyon riski gibi ciddi yan etkilere neden olabilir. Doktorunuz bağışıklık sistemini baskılayan bir ilaç seçmenize yardımcı olur. Birçok yeni tedavi onaylandı veya klinik araştırmalarda test ediliyor. IgA nefropatisinin tedavisindeki en son gelişmeler hakkında doktorunuzla konuşun.
- Omega-3 yağlı asitler. Bu sağlıklı yağlar, zararlı yan etkiler olmadan glomerüllerdeki iltihabı engelleyebilir. Omega-3’leri balık yağı takviyelerinden alabilirsiniz. Ancak bunları raftan satın almayın. Reçeteli balık yağı takviyelerinin size yardımcı olup olamayacağını doktorunuza sorun.
- Kolesterol ilacı. Kolesterolünüz yüksekse, bu tür ilaçlar onu kontrol etmenize ve böbrek hasarını yavaşlatmanıza yardımcı olabilir.
- Diüretikler. Bunlar el ve ayaklarda ödem adı verilen şişliğin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Tedavinin temel amacı diyaliz veya böbrek nakline ihtiyaç duymanızı önlemektir. Ancak böbrekleriniz kendi başlarına yeterince iyi çalışmayı bırakırsa bu tedavilerden herhangi biri hayat kurtarıcı olabilir.
Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları
Böbreklerinizi daha sağlıklı tutmaya yardımcı olmak için:
- Kan basıncınızı düşürmek için adımlar atın. Bu, IgA nefropatisinden kaynaklanan böbrek hasarını yavaşlatmaya yardımcı olabilir . Bazı sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleriyle başlayın. Ne kadar sodyum ve yağ yediğinizi sınırlayın. Fazla kilolardan kurtulun. Düzenli egzersiz yapın. Ve eğer alkol kullanıyorsanız bunu ölçülü bir şekilde yapın. Ayrıca tansiyon ilaçlarınızı da reçete edildiği şekilde alın.
- Evde tansiyonunuzu takip edin. Sağlık ekibiniz sizden bunu yapmanızı isterse, her tansiyon ölçümünü not edin. Daha sonra kontrollere giderken plaklarınızı yanınızda getirin.
- Daha az protein yiyin. Proteini kesmeniz gerekip gerekmediğini doktorunuza sorun. Bu, IgA nefropatisinin daha da kötüleşmesiniyavaşlatmaya ve böbreklerinizi korumaya yardımcı olabilir .
Referanslar:
- IgA Nefropatisi (Berger Hastalığı)
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/immunoglobulin-a-iga-nephropathy
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/iga-nephropathy
- https://www.kidney.org/atoz/content/iganeph
- https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/bergers-disease-iga-nephropathy
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5990-iga-nephropathy