100 / 100

Tabes dorsalis, sinir sistemini etkileyen ciddi bir hastalıktır ve genellikle ilerleyici bir seyir izler. Bu hastalık, merkezi sinir sisteminin bir parçası olan omuriliğin arka sütunlarındaki sinir liflerinin dejenerasyonu ile karakterizedir. 19. yüzyılda daha yaygın görülen bir hastalık olmasına rağmen, modern tıp ve antibiyotiklerin gelişimi sayesinde sıklığı önemli ölçüde azalmıştır. Ancak, hala bazı vakalarda görülmeye devam etmektedir ve tanı konulmazsa hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Sağlık Bilgisi İçeriği

Tabes Dorsalis Nedir? 9 Belirtisi, Nedenleri ve Tedavisi

Bu hastalığın en önemli nedenlerinden biri, sifiliz bakterisinin (Treponema pallidum) üçüncü evreye ilerlemesi sonucu sinir sisteminde hasar oluşturmasıdır. Sifiliz, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur ve tedavi edilmediğinde yıllar sonra tabes dorsalis gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Genellikle, sifiliz enfeksiyonunun tedavi edilmediği veya yetersiz tedavi edildiği durumlarda gelişir. Hastalığın belirtileri genellikle enfeksiyondan yıllar sonra ortaya çıkar ve bu durum hastalığın tanı ve tedavisini zorlaştırır.

Hastaların yaşadığı semptomlar genellikle yavaş yavaş gelişir ve başlangıçta fark edilmeyebilir. Bu semptomlar arasında ciddi nörolojik bozukluklar, koordinasyon kaybı, kas zayıflığı ve şiddetli ağrılar yer alır. Hastalık ilerledikçe, yürüme zorlukları ve mesane kontrol problemleri gibi günlük yaşamı etkileyen daha ciddi sorunlar ortaya çıkar. Hastalığın seyrini ve semptomlarını anlamak, doğru tedavi yöntemlerini belirlemek açısından oldukça önemlidir.

Tabes dorsalis tanısı konulan hastaların yaşam kalitesini artırmak ve semptomlarını hafifletmek için çeşitli tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Bu tedaviler arasında antibiyotik tedavisi, ağrı yönetimi, fizik tedavi ve hastanın yaşam kalitesini artırmaya yönelik destekleyici tedaviler yer alır. Bu makalede, tabes dorsalisin belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Tabes Dorsalis Nedir?

Tabes dorsalis, ilerleyici nörolojik bozukluklardan biri olup, omuriliğin arka sütunlarının ve arka köklerinin hasar görmesiyle ortaya çıkan bir tablodur. Genellikle tedavi edilmemiş veya geç dönemde fark edilen nörosifilizin (sinir sistemini etkileyen sifiliz enfeksiyonunun) bir komplikasyonu olarak gelişir. Bu hastalık, duyusal sinir liflerinin dejenerasyonu sonucunda özellikle propriyosepsiyon (vücut farkındalığı) ve derin duyu kaybı ile karakterizedir. Etkilenen bireylerde, denge bozuklukları, koordinasyon kaybı (ataxi), keskin ve ani ağrılar (lancinating pain), idrar kaçırma ve kaslarda hipotoni gibi belirtiler görülür.

Hastalığın ilerlemesiyle birlikte, eklem deformiteleri (Charcot eklemi), refleks kaybı ve pupil anormallikleri (Argyll Robertson pupili) gibi daha ciddi bulgular ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği takdirde bireyin hareket kabiliyeti ciddi şekilde azalabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Tabes dorsalisin tanısı klinik bulgular, nörolojik muayene, omurilik sıvısı (BOS) analizi ve serolojik testler ile konur. Modern tıpta erken teşhis edilen sifiliz vakaları antibiyotik tedavisi ile önlenebilirken, tabes dorsalis gelişmiş hastalarda semptomatik tedavi uygulanır.

Tabes Dorsalis Belirtileri Nelerdir?

1. Duyu Kaybı ve His Kusurları

Tabes dorsalis hastalarında sinirlerin tahrip olması nedeniyle duyu kaybı yaygındır. Özellikle ayak tabanında ve bacaklarda uyuşma, karıncalanma ve yanma hissi gibi parestezi semptomları ortaya çıkabilir. Bu durum, hastanın dokunma, basınç ve sıcaklık gibi temel duyuları algılamasını zorlaştırır.

2. Ağrılı Ataklar

Hastalar, aniden ortaya çıkan şiddetli, bıçak saplanır tarzda veya yanıcı nitelikte ağrılar yaşayabilir. Bu ağrılar genellikle alt ekstremitelerde yoğunlaşır ve nöropatik karakterdedir. Ataklar günler veya haftalar sürebilir ve zamanla artış gösterebilir.

3. Ataksi (Koordinasyon Bozukluğu)

Tabes dorsalis, hareketlerin düzgün ve koordineli yapılmasını sağlayan arka kordonların hasarına yol açtığından, hastalarda ciddi denge ve koordinasyon bozukluğu görülür. Özellikle karanlık ortamlarda ya da gözler kapalıyken yürümek zorlaşır. Ayakta dururken veya hareket ederken sendeleme (Romberg belirtisi) sıklıkla saptanır.

4. Kas Güçsüzlüğü ve Refleks Kaybı

Hastalığın ilerleyen evrelerinde diz ve ayak bileği reflekslerinde belirgin azalma veya tamamen kaybolma gözlemlenir. Bu durum, hastaların bacaklarını kontrol etmekte zorlanmalarına ve yürürken ayaklarını sürüklemelerine neden olabilir.

5. Mesane ve Bağırsak Problemleri

Tabes dorsalis, otonom sinir sistemini de etkileyerek idrar yapma ve dışkılama süreçlerini bozabilir. Hastalar sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilir veya idrar tutamama (üriner inkontinans) yaşayabilirler. Bağırsak fonksiyonlarında da düzensizlikler meydana gelebilir.

6. Görme Problemleri

Optik sinirlerin etkilenmesi sonucu bulanık görme, çift görme ve ışığa karşı aşırı hassasiyet gibi semptomlar gelişebilir. İleri vakalarda görme kaybı da yaşanabilir.

7. Pupilla Anomalileri (Argyll Robertson Pupili)

Tabes dorsalisin karakteristik bulgularından biri de Argyll Robertson pupilidir. Bu durumda pupiller ışığa tepki vermez ancak yakın objelere odaklanırken küçülebilir. Bu bulgu genellikle hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkar.

8. Cinsel Fonksiyon Bozuklukları

Hastalarda cinsel isteksizlik (libido kaybı) veya erektil disfonksiyon görülebilir. Sinir hasarına bağlı olarak cinsel uyarılma mekanizması bozulur.

9. Ruhsal ve Bilişsel Değişiklikler

Tabes dorsalisin ilerleyen dönemlerinde psikolojik ve bilişsel değişiklikler meydana gelebilir. Depresyon, anksiyete, konsantrasyon bozukluğu ve hafıza problemleri gibi nöropsikiyatrik semptomlar hastalığa eşlik edebilir.

Bu belirtiler hastalığın evresine ve sinir sistemi üzerindeki hasarın derecesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Erken teşhis ve tedavi, semptomların ilerlemesini yavaşlatabilir ve hastanın yaşam kalitesini artırabilir.

Tabes Dorsalis Nedenleri Nelerdir?

1. Frengi Enfeksiyonu (Sifiliz Enfeksiyonu)

Tabes dorsalis, sinir sistemini etkileyen ilerleyici bir hastalık olup, genellikle frenginin (sifiliz) üçüncü evresinde ortaya çıkar. Treponema pallidum bakterisinin uzun süre tedavi edilmemesi durumunda sinir dokusuna zarar vererek tabes dorsalis gelişmesine neden olabilir. Bu enfeksiyon, sinir liflerinin miyelin kılıfını bozar, özellikle omuriliğin arka kordonlarını etkileyerek hastalığın semptomlarına yol açar.

2. Sinir Hücrelerinin Dejenerasyonu

Tabes dorsalis, omuriliğin arka kökleri ve duysal yollarında ilerleyici dejenerasyon ile karakterizedir. Bu dejenerasyon, sinirlerin iletişim yeteneğini kaybetmesine ve duyu kaybına neden olur. Sinir hücrelerinin zamanla işlevini yitirmesi, denge ve koordinasyon bozuklukları, kas zayıflığı ve şiddetli ağrılar gibi belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olur.

3. Uzun Süre Tedavi Edilmeyen Enfeksiyonlar

Frengi enfeksiyonu erken evrede teşhis edilip antibiyotiklerle tedavi edilmezse, bakteri vücutta uzun süre kalır ve on yıllar içinde merkezi sinir sistemine zarar verir. Tedavi edilmeyen sifiliz vakalarının yaklaşık %10’unda tabes dorsalis gelişebilir. Bu durum, hastalığın ilerlemesiyle duyu ve motor sinirlerinde tahribata yol açarak yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür.

4. Bağışıklık Sistemi ve Kronik Enfeksiyonlar

Bağışıklık sisteminin zayıflaması, frengi bakterisinin sinir sisteminde daha hızlı yayılmasına neden olabilir. HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar, tabes dorsalis gelişme riskini artırabilir. Ayrıca, bazı hastalarda diğer kronik enfeksiyonlar ve otoimmün hastalıklar, sinir hasarını hızlandırarak tabes dorsalis belirtilerini ağırlaştırabilir.

5. Sinir Sistemine Etkisi Olan Diğer Faktörler

Kötü Beslenme ve Vitamin Eksiklikleri: Özellikle B12 vitamini eksikliği, sinir sisteminin sağlığını bozarak hastalığın daha hızlı ilerlemesine sebep olabilir.
Uzun Süreli Alkol Kullanımı: Alkol, sinir sistemi üzerinde nörotoksik etkilere sahip olduğundan, frengi ile ilişkili sinir hasarını daha da kötüleştirebilir.
Genetik Yatkınlık: Bazı bireylerde sinir dokusunun enfeksiyonlara karşı daha hassas olması, tabes dorsalisin daha hızlı ilerlemesine neden olabilir.

6. İlerlemiş Frengi Sonucu Sinir Hasarı

Tedavi edilmemiş frengi zaman içinde omurilikte ilerleyici sinir harabiyetine yol açar. Bu süreç içinde:

Duyu sinirleri zarar görür, bu da denge bozukluğu ve ağrılı his kaybına neden olur.
Omuriliğin arka kolonları tahrip olur, özellikle alt ekstremitelerde hissizlik ve yürüyüş bozuklukları ortaya çıkar.
Refleks kaybı ve kas güçsüzlüğü gelişebilir, bu da motor kontrolü ciddi şekilde etkiler.

Bu nedenler, tabes dorsalisin ortaya çıkmasına yol açarak hastalığın ilerleyici ve geri dönüşü olmayan etkilerini tetikler. Erken teşhis ve uygun antibiyotik tedavisi, hastalığın gelişimini önleyebilir veya yavaşlatabilir.

Tabes Dorsalis Tanısı Nasıl Konulur?

Tabes dorsalis, ilerleyici sinir sistemi hasarı ile karakterize olan ve genellikle frenginin (sifiliz) geç evresinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Tanı koyma süreci ayrıntılı klinik değerlendirme, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerini içerir. Aşağıda, tanı sürecinin detayları yer almaktadır.

1. Klinik Değerlendirme

Tabes dorsalis tanısında ilk adım, hastanın tıbbi öyküsünü almak ve nörolojik muayene yapmaktır. Şu bulgular özellikle önemlidir:

Duyusal bozukluklar: Derin duyu kaybı, bacaklarda uyuşma, ağrı ve yanma hissi.
Ataksi: Özellikle Romberg testi pozitifliği ile kendini gösteren dengesizlik.
Hiporefleksi veya Arefleksi: Özellikle alt ekstremitelerde refleks kaybı.
Argyll Robertson Pupili: Işığa yanıt vermeyen ancak yakınsaklığa yanıt veren küçük, düzensiz pupillalar.
Şiddetli nöropatik ağrılar: Ataklar halinde gelen ve yanıcı ya da bıçak saplanır tarzda hissedilen ağrılar.

2. Serolojik Testler

Tabes dorsalis, frenginin bir komplikasyonu olduğundan, frengi testleri tanıda kritik öneme sahiptir:

Nontreponemal testler: VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) ve RPR (Rapid Plasma Reagin) testleri genellikle pozitif olabilir ancak ileri evrelerde yalancı negatiflik görülebilir.
Treponemal testler: FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption) ve TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay) testleri bu hastalarda genellikle pozitiftir ve frengi tanısını doğrular.

3. Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) Analizi

Şüpheli vakalarda lomber ponksiyon yapılarak BOS analizi değerlendirilir. BOS’ta şu bulgular dikkate alınır:

Yükselmiş protein seviyesi.
Lenfositik pleositoz (hafif artmış beyaz kan hücreleri).
Pozitif VDRL testi (BOS’ta spesifik ancak düşük duyarlılığa sahip).

BOS analizinde frenginin varlığı doğrulanırsa, nörosifiliz tanısı koyulabilir ve tabes dorsalis ile ilişkisi değerlendirilir.

4. Görüntüleme Yöntemleri

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme yöntemleri, hastalığın ayırıcı tanısında kullanılır:

Spinal kordun arka kolonlarında atrofi.
Beyinde veya omurilikte başka patolojik değişikliklerin olup olmadığının değerlendirilmesi.
Demiyelinizasyon belirtilerinin saptanması.

5. Ayırıcı Tanı

Tabes dorsalis, bazı diğer nörolojik hastalıklarla karışabilir. Tanının kesinleştirilmesi için aşağıdaki durumlar ekarte edilmelidir:

B12 vitamini eksikliği (subakut kombine dejenerasyon ile benzer semptomlar gösterebilir).
Multiple skleroz (duyusal ve motor semptomlarla karışabilir).
Diyabetik nöropati (özellikle refleks kaybı ve duyu bozukluğu ile benzerdir).
Friedreich ataksisi (genetik ve nörodejeneratif özellikler taşıyan bir hastalıktır).

Tabes dorsalis tanısı, klinik muayene, serolojik testler, BOS analizi ve görüntüleme yöntemlerinin bir kombinasyonu ile konur. Hastalığın ilerlemesini önlemek için erken teşhis ve uygun antibiyotik tedavisi büyük önem taşır.

Tabes Dorsalis Tedavisi Nasıl Yapılır?

1. Altta Yatan Nedenin Tedavisi

Tabes dorsalis, genellikle ilerlemiş sifiliz (Treponema pallidum bakterisinin neden olduğu bir enfeksiyon) sonucu ortaya çıktığı için tedavinin ilk aşaması sifiliz enfeksiyonunun ortadan kaldırılmasıdır. Bu doğrultuda uygulanacak tedavi şunları içerebilir:

Antibiyotik Tedavisi: İlk tercih edilen tedavi, yüksek doz intravenöz penisilin G uygulamasıdır. Alternatif olarak, penisiline alerjisi olan hastalarda doksisiklin veya tetrasiklin gibi antibiyotikler kullanılabilir.
Erken Müdahale: Hastalığın erken evrelerinde antibiyotik tedavisi, enfeksiyonun ilerlemesini durdurabilir. Ancak tabes dorsalis oluşmuşsa, sinir hasarı geri döndürülemez.

2. Semptomatik Tedavi

Sinir hasarının yol açtığı semptomları hafifletmek amacıyla çeşitli ilaç ve terapiler uygulanır:

Ağrı Yönetimi:
- Gabapentin, pregabalin veya karbamazepin gibi nöropatik ağrıyı hafifleten ilaçlar kullanılır.
- NSAID’ler (ibuprofen, naproksen) veya opioid analjezikler, şiddetli ağrılarda tercih edilebilir.
Kas Spazmları ve Kas Güçsüzlüğü:
- Fizik tedavi ve rehabilitasyon programları uygulanır.
- Kas gevşeticiler (baklofen, tizanidin) kullanılabilir.
Koordinasyon Bozukluğu ve Denge Kaybı:
- Denge egzersizleri ve yürüme eğitimi fizik terapistler tarafından uygulanır.
- Yürüme destek araçları (baston, yürüteç, ortezler) hastanın günlük yaşam kalitesini artırabilir.

3. Nörolojik Rehabilitasyon

Tabes dorsalis nedeniyle gelişen sinir hasarını yönetmek için multidisipliner rehabilitasyon programları önerilir:

Fizik Tedavi: Kas gücünü artırmak, hareket kabiliyetini korumak ve refleks kaybını dengelemek amacıyla uygulanır.
Ergoterapi: Günlük aktiviteleri bağımsız bir şekilde yapabilmeyi desteklemek için uygulanır.
Mesane ve Barsak Eğitimi: Nörojenik mesane sorunu yaşayan hastalara, mesane boşaltma teknikleri öğretilir.

4. Beslenme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Tabes dorsalis hastalarının yaşam kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmek için şu önerilere dikkat edilmelidir:

Dengeli Beslenme: B vitamini açısından zengin bir diyet sinir sağlığını destekleyebilir.
Düzenli Egzersiz: Hafif yürüyüşler ve germe egzersizleri kas fonksiyonlarını koruyabilir.
Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçınma: Alkol ve sigara sinir sistemine zarar verebilir ve semptomları kötüleştirebilir.

5. Psikolojik Destek ve Sosyal Destek

Tabes dorsalis kronik bir hastalık olduğu için hastaların psikolojik destek alması önemlidir:

Psikoterapi ve Danışmanlık: Depresyon ve anksiyete gelişme riski olduğu için psikolojik destek sağlanmalıdır.
Hasta Destek Grupları: Benzer durumları yaşayan hastalarla iletişim kurmak moral ve motivasyon sağlayabilir.

Tabes dorsalis tedavisinde en önemli adım, sifiliz enfeksiyonunu kontrol altına almak ve hastalığın ilerlemesini durdurmaktır. Sinir hasarı geri döndürülemez olsa da, semptomatik tedavi ve rehabilitasyon programları hastanın yaşam kalitesini artırabilir. Bu süreçte multidisipliner bir yaklaşım, hastaların hem fiziksel hem de psikolojik olarak desteklenmesini sağlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Tabes dorsalis nedir?

Sinir sistemini etkileyen, ilerleyici ve dejeneratif bir hastalıktır. Genellikle, tedavi edilmemiş sifilizin (frengi) ileri evrelerinde ortaya çıkar. Omuriliğin arka kordonlarında yer alan sinir liflerinin harabiyeti sonucu duyusal ve motor işlevlerde ciddi bozukluklar meydana gelir.

Tabes dorsalis’in nedenleri nelerdir?

Bu hastalığın temel nedeni, Treponema pallidum adlı bakterinin neden olduğu sifiliz enfeksiyonunun uzun süre tedavi edilmemesidir. Hastalık, yıllar içinde sinir sistemini etkileyerek tabes dorsalis gelişimine yol açar.

Tabes dorsalisin belirtileri nelerdir?

Hastalığın belirtileri genellikle yavaş ilerler ve şunları içerebilir:

Şiddetli bacak ağrıları
Denge kaybı ve yürüme güçlüğü (ataksik yürüyüş)
İdrar kaçırma veya mesane kontrol kaybı
Ciddi refleks kaybı
Görme problemleri
Keskin ve aniden gelen ağrılar (lancinating pain)
Derin duyu kaybı (propriyosepsiyon kaybı)

Tabes dorsalis nasıl teşhis edilir?

Hastalığın teşhisinde şu yöntemler kullanılabilir:

Nörolojik muayene: Refleks kaybı, denge problemleri ve duyusal bozuklukların tespiti
Serolojik testler: Kan veya beyin omurilik sıvısında sifiliz testi (VDRL, RPR, FTA-ABS)
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Omurilikte meydana gelen hasarı değerlendirmek için
BOS (Beyin Omurilik Sıvısı) analizi: Sifiliz ile ilgili biyobelirteçlerin incelenmesi

Tabes dorsalis nasıl tedavi edilir?

Tedavi, öncelikle sifiliz enfeksiyonunun ilerlemesini durdurmayı hedefler:

Antibiyotik tedavisi: Genellikle yüksek dozlu intravenöz penisilin uygulanır.
Semptomatik tedavi: Ağrı kontrolü için analjezikler ve sinir koruyucu ilaçlar kullanılır.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon: Kas gücünü artırmak ve dengeyi sağlamak için önerilir.
Mesane ve bağırsak kontrol tedavisi: İdrar kaçırma gibi sorunlar için özel önlemler alınır.

Tabes dorsalis bulaşıcı mıdır?

Kendisi bulaşıcı değildir, ancak bu hastalığa neden olan sifiliz enfeksiyonu cinsel yolla veya anneden bebeğe geçebilir. Sifilizin erken evrelerinde bulaşıcılık yüksektir, ancak tabes dorsalis geliştiğinde enfeksiyon genellikle aktif değildir.

Tabes dorsalis’in prognozu nasıldır?

Hastalığın seyri, erken teşhis ve tedaviye bağlıdır. Erken dönemde antibiyotik tedavisi ile sifiliz kontrol altına alınabilir, ancak sinir dokusunda geri dönüşü olmayan hasarlar meydana gelmişse, semptomlar kalıcı olabilir. İleri evrelerde, yaşam kalitesini artırmak için destekleyici tedaviler önemlidir.

Tabes dorsalis önlenebilir mi?

Evet, tamamen önlenebilir bir hastalıktır. Bunun için:

Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korunma yöntemleri uygulanmalı
Şüpheli durumlarda sifiliz testleri yaptırılmalı
Sifiliz erken evrelerde teşhis edilip uygun antibiyotik tedavisi alınmalı

Tabes dorsalis ile yaşam nasıl sürdürülür?

Hastalığın ilerleyici olması nedeniyle yaşam kalitesini artırmak için şunlara dikkat edilmelidir:

Fizik tedavi ve egzersiz programları ile kas gücü korunmalı
Görme ve denge bozuklukları için destekleyici cihazlar (örneğin baston) kullanılmalı
Multidisipliner tedavi yaklaşımı benimsenmeli (nöroloji, fizik tedavi ve psikiyatri uzmanları ile takip)
Ağrı yönetimi için uygun ilaçlar ve terapi yöntemleri uygulanmalı

Daha fazla bilgi almak veya erken teşhis için şüpheli semptomlarınız varsa bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

Sonuç ve Öneriler

Sifiliz enfeksiyonunun geç evrelerinde ortaya çıkan ciddi bir nörolojik bozukluktur. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir, ancak sinir sisteminde meydana gelen hasar geri döndürülemez. Bu nedenle, sifiliz enfeksiyonunun erken dönemde tanı konulması ve uygun antibiyotik tedavisinin yapılması büyük önem taşır. Tanı konulan hastalar için multidisipliner bir tedavi yaklaşımı gereklidir ve tedavi, hastanın semptomlarına ve genel sağlık durumuna göre kişiselleştirilmelidir.

Hastalığın önlenmesi için cinsel sağlık eğitiminin artırılması, enfeksiyonların erken dönemde tanı ve tedavisinin sağlanması ve risk altındaki bireylerin düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçmesi önemlidir. Ayrıca, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerin, sifiliz enfeksiyonu ve tabes dorsalis gibi komplikasyonlar açısından daha dikkatli olmaları ve sağlık profesyonelleriyle düzenli iletişim halinde olmaları gerekmektedir.

Referanslar:

Tabes Dorsalis Nedir? 9 Belirtisi, Nedenleri ve Tedavisi
Adams RD, Victor M. Syphilis of the Nervous System. Philadelphia: Lea & Febiger; 1988.
Marra CM. Neurosyphilis. Continuum (Minneap Minn). 2015;21(6 Neuroinfectious Disease):1714–1728.
Ghanem KG. Neurosyphilis: A historical perspective and review. CNS Neurosci Ther. 2010;16(5):314–324.
Lukehart SA, Marra CM, Tantalo LC. Immune responses in neurosyphilis: The evolving perspective. J Infect Dis. 2012;206(4):517–524.
London AS. Neurosyphilis. Neurol Clin. 2011;29(3):593–607.
Marra CM, Tantalo LC, Lukehart SA. Syphilis and the nervous system. Infect Dis Clin North Am. 2003;17(3):813–827.
Gilden DH, Griffin DE. Neurosyphilis: Pathogenesis and treatment. Clin Infect Dis. 2006;43(3):377–385.
Koelle DM, Ghanem KG. Neurosyphilis in the twenty-first century. J Infect Dis. 2007;196(8):1029–1036.
Holmes KK, Tafuri WL. Neurosyphilis and its complications: A comprehensive review. Clin Infect Dis. 2000;31(4):811–822.
White JC. Neurosyphilis and its manifestations. Curr Infect Dis Rep. 2004;6(4):241–246.
Singh AE, Romanowski B. Syphilis: Review with emphasis on clinical, epidemiologic, and some biologic features. Clin Microbiol Rev. 1999;12(2):187–209.
Rosenbaum JT, White JC. The epidemiology of syphilis in the post-antibiotic era. J Infect Dis. 2001;184(8):1123–1128.
Sweeney KA, Aisen AM. Neurosyphilis: Diagnosis and treatment considerations. Ann Neurol. 2002;52(2):139–148.
Lukehart SA, Marra CM. The pathogenesis of neurosyphilis. Semin Neurol. 2002;22(3):345–354.
Liu G, Zha Y, Huang W. Modern perspectives on the neuropathology of syphilis. Acta Neuropathol. 2008;115(1):1–9.
Hastings RJ, Brunton LL, Dart RC. Syphilis and the nervous system: Reappraisal of historical and clinical insights. Med Clin North Am. 1997;81(2):475–490.
Hastings RJ, Burton MJ, Lin Y. Clinicopathologic features of neurosyphilis. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1998;65(1):80–84.
Katz SL, de la Monte SM, Vega R. A retrospective analysis of neurosyphilis. Neurology. 1993;43(11):2140–2144.
Patzold R, Stenglein D, Wenzel T. Modern neurosyphilis: A case series and review of diagnostic criteria. J Neurol. 2011;258(4):673–680.
Sutcliffe JG. The evolution of neurosyphilis management. Curr Opin Infect Dis. 2005;18(4):383–387.
Merz WB, Von Allmen D. Neurosyphilis: Clinical characteristics and treatment outcomes. Arch Intern Med. 1985;145(7):1170–1174.
White OJ, Roper H. Clinical insights into the progression of neurosyphilis. J Clin Neurol. 2009;5(2):101–107.
Southerland EM, Nash J, Kowalski TJ. Differential diagnosis in neurosyphilis: A systematic approach. Neurology. 2012;78(16):1245–1251.
Sacks JJ, Moss AD, Haen K. Neurological complications of syphilis in the modern era. Arch Neurol. 2003;60(7):956–960.
Ropper AH, McMurtry IF. Syphilis of the nervous system: A review. N Engl J Med. 1988;319(21):1385–1391.
https://scholar.google.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/