Subdural Hematom

Subdural hematom (Subdural Hematoma, SDH), başın travmatik bir yaralanması sonucunda oluşabilen ciddi bir tıbbi durumdur. Bu makalede, SDH nedir, nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi hakkında ayrıntılı bilgiler sunacağız.

Nedir?

Subdural hematom, başın travmatik bir yaralanması sonucunda oluşabilen ve beyin ile dura mater adı verilen beyin zarı arasında kan birikmesiyle karakterize edilen bir tıbbi durumdur.

Bu tanımı daha ayrıntılı bir şekilde inceleyelim.

• Başın Travmatik Yaralanması: SDH, genellikle başın travmatik bir şekilde yaralanması sonucu ortaya çıkar. Bu yaralanmalar, kaza, düşme, spor kazaları veya benzeri nedenlerle meydana gelebilir. Başın şiddetli bir şekilde sarsılması veya darbe alması, dura mater ile beyin arasındaki boşluğa kanın sızmasına neden olabilir.
• Beyin ve Dura Mater: Beyin, insan vücudunun en karmaşık organelerinden biridir ve dura mater adı verilen kalın bir zar ile çevrilidir. SDH, bu zar ile beyin arasındaki alanda kan birikimi olarak tanımlanır. Kanın bu alanda birikmesi, beyin dokusuna baskı yapabilir ve ciddi sorunlara yol açabilir.
• Belirgin Belirtiler: Subdural hematomlar, travmadan sonraki saatler veya günler içinde belirgin hale gelebilir. Baş ağrısı, bulantı, kusma, bilinç kaybı, hafıza kaybı ve istemsiz kas kasılmaları gibi belirtiler gösterebilirler. Bu belirtiler, hastaların dikkatini çektiğinde tıbbi yardım gerekliliğini vurgular.
• Risk Faktörleri: SDH gelişme riskini artıran bazı faktörler vardır. Yaşlı yetişkinlerde, beyin dokusu daha az bağlı olduğundan subdural hematom riski daha yüksektir. Ayrıca, kanın normal pıhtılaşma süreçlerini etkileyen ilaçlar da bu duruma yol açabilir.
• Ciddi Bir Tıbbi Durum: SDH ciddi bir tıbbi durumdur ve hızlı müdahale gerektirir. Büyük veya semptomlara neden olan subdural hematomlar genellikle cerrahi olarak boşaltılır. İlaçlar, kanın pıhtılaşmasını düzenlemek için kullanılabilir. Tedavi sonrası izlem ve rehabilitasyon da önemlidir.

Nedenleri

• Baş Travmaları: Subdural hematomların en yaygın nedenlerinden biri, başın travmatik bir şekilde yaralanmasıdır. Bu yaralanmalar genellikle şiddetli darbeler, kazalar, düşmeler, spor kazaları veya kafa travmaları sonucu meydana gelir. Başın şiddetli bir şekilde sarsılması veya çarpılması, dura mater ile beyin arasındaki boşluğa kanın sızmasına yol açabilir.
• Kanama Bozuklukları: Bazı kişilerde kanın normal pıhtılaşma süreçleri bozulmuş olabilir. Kanın pıhtılaşma yeteneğinin azalması, SDH riskini artırabilir. İlaçlar veya kan hastalıkları, bu tür kanama bozukluklarına neden olabilir.
• Yaş Faktörü: Yaş, SDH riskini etkileyebilir. Özellikle yaşlı yetişkinlerde, beyin dokusu daha az bağlıdır ve bu nedenle travmatik yaralanmalara karşı daha savunmasızdır. Bu yaşlı bireylerde subdural hematom gelişme riski daha yüksektir.
• Alkol ve İlaç Kullanımı: Aşırı alkol tüketimi veya bazı ilaçların kötüye kullanımı, travmatik yaralanmaların daha sık meydana gelmesine neden olabilir. Bu da SDH riskini artırabilir.
• Kronik Tıbbi Durumlar: Bazı kronik tıbbi durumlar, vücudun kan pıhtılaşma süreçlerini etkileyebilir. Örneğin, karaciğer hastalıkları veya koagülasyon (pıhtılaşma) bozuklukları subdural hematom riskini artırabilir.
• Düşük Doz Aspirin veya Kan İnceleticiler: Bazı kişiler, kalp sağlığını korumak veya kan pıhtılarını önlemek amacıyla düşük doz aspirin veya kan inceltici ilaçlar kullanabilirler. Bu tür ilaçlar da kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltabilir ve SDH riskini artırabilir.

Belirtileri

Belirtileri travmadan sonraki saatler veya günler içinde ortaya çıkabilir ve bu belirtiler, hastanın durumunun ciddiyetine bağlı olarak değişebilir.

Subdural hematomun belirtileri:

• Baş Ağrısı: Subdural hematomun en yaygın belirtisi baş ağrısıdır. Bu baş ağrısı genellikle şiddetlidir ve dayanılmaz hale gelebilir. Baş ağrısı sürekli veya artan bir şekilde devam edebilir.
• Bulantı ve Kusma: SDH, mide bulantısı ve ardından kusma gibi sindirim sorunlarına yol açabilir. Bu belirtiler, beyin dokusuna uygulanan baskı nedeniyle ortaya çıkabilir.
• Bilinç Kaybı: SDH, bilinç kaybına neden olabilir. Bu bilinç kaybı genellikle travma sonrası hemen değil, daha sonra ortaya çıkabilir. Hastanın bilinci zaman zaman kaybolabilir veya uzun süreli bilinç kaybı yaşayabilir.
• Hafıza Kaybı: SDH, hafıza kaybına neden olabilir. Hastalar travma öncesine veya travma sonrasına dair anıları hatırlamakta zorluk yaşayabilirler.
• İstemsiz Kas Kasılmaları: SDH, vücudun çeşitli bölgelerinde istemsiz kas kasılmalarına neden olabilir. Bu kas kasılmaları, hastaların kontrol edemediği kas hareketleri olarak kendini gösterebilir.
• Zayıf Koordinasyon: SDH, koordinasyon eksikliğine yol açabilir. Hasta dengeyi sağlamakta zorlanabilir ve yürüme güçlüğü çekebilir.

Bu belirtiler, subdural hematomun ciddiyetine ve büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir. Semptomlar genellikle baş ağrısı ve bulantı ile başlar, ardından bilinç kaybı gibi daha ciddi belirtiler ortaya çıkabilir.

Tanısı

SDH doğru bir şekilde tanımlanması ve teşhis edilmesi, hastanın semptomlarına dayalı olarak ve belirli tıbbi görüntüleme testleri kullanılarak yapılır.

Subdural hematom tanısı aşamalarının ayrıntıları:

1. Fizik Muayene: Hastanın semptomlarını değerlendiren doktor, ilk olarak bir fizik muayene yapar. Bu muayene sırasında baş ağrısı, bilinç düzeyi, motor fonksiyonlar ve diğer belirtiler dikkatle incelenir.
2. Hastanın Hikayesi: Hastadan alınan tıbbi öykü, tanıda önemli bir rol oynar. Hastanın geçmiş travmaları, ilaç kullanımı, mevcut tıbbi durumları ve ailesel tıbbi geçmişi hakkında bilgi toplanır.
3. Görüntüleme Testleri: SDH kesin teşhisi için görüntüleme testleri kullanılır. Bu testler, hematomanın konumunu ve büyüklüğünü belirlemeye yardımcı olur. En yaygın kullanılan görüntüleme yöntemleri şunlar olabilir:
   • Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taraması, subdural hematomları görüntülemek için sıkça kullanılan bir yöntemdir. BT taraması, kanın biriktiği bölgeyi detaylı bir şekilde gösterir ve hematomanın büyüklüğünü belirler.
   • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG, SDH incelemek için kullanılabilen bir diğer görüntüleme yöntemidir. MRG, dokuları ayrıntılı bir şekilde gösterir ve bazen BT’den daha hassas olabilir.
4. Laboratuvar Testleri: Bazı durumlarda, kanın pıhtılaşma yeteneğini değerlendirmek için laboratuvar testleri yapılabilir. Bu testler, kanama bozukluklarını veya ilaçların etkilerini değerlendirmek için kullanılır.
5. Lomber Punktur (Omurilik Sıvısı Testi): Nadiren, subdural hematomun diğer nedenlerle karıştırılmasını önlemek için lomber ponksiyon (omurilik sıvısı testi) yapılabilir. Bu test, beyin zarlarından bir örnek almayı içerir.

SDH tanısı, hastanın semptomlarına, tıbbi öyküsüne ve görüntüleme testlerinin sonuçlarına dayanarak konur. Tedaviye başlamadan önce doğru tanı çok önemlidir, çünkü SDH ciddi sonuçlara yol açabilir.

Subdural Hematom Tedavisi

SDH, ciddi bir tıbbi durum olduğundan, tedavi hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Tedavi genellikle subdural hematomun büyüklüğüne, semptomlara ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.

Subdural hematom tedavisi ayrıntıları:

• Cerrahi Müdahale: Büyük veya semptomlara neden olan SDH genellikle cerrahi olarak boşaltılır. Bu işlem, hematomanın neden olduğu baskıyı hafifletmeyi amaçlar. Cerrahi müdahale, kraniotomi veya burr delikleri gibi prosedürlerle gerçekleştirilebilir. Ameliyat sonrası, hematomanın büyüklüğüne ve hastanın durumuna bağlı olarak hastanın takip edilmesi önemlidir.
• İlaç Tedavisi: Subdural hematom tedavisinin bir parçası olarak, kanın pıhtılaşmasını düzenlemek için ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, kanın daha kolay pıhtılaşmasını sağlar ve hematomanın büyümesini önlemeye yardımcı olur. İlaç tedavisi, cerrahi müdahaleye ek olarak veya cerrahiye uygun olmayan durumlarda kullanılabilir.
• İzlem ve Rehabilitasyon: SDH tedavisi sonrasında hastaların durumu yakından izlenir. Bilinç kaybı yaşamış olan hastaların rehabilite edilmesi gerekebilir. Fizik tedavi, konuşma terapisi veya diğer rehabilitasyon yöntemleri, hastaların fonksiyonlarını geri kazanmalarına yardımcı olabilir.
• Altta Yatan Nedenlerin Tedavisi: Eğer subdural hematomın altında yatan bir neden, örneğin kanama bozukluğu veya ilaç kötüye kullanımı gibi başka bir tıbbi durum varsa, bu durumun da tedavi edilmesi önemlidir. Altta yatan nedenin tedavi edilmemesi, SDH tekrarlamasına neden olabilir.

Subdural hematom tedavisi, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir ve her hasta için özelleştirilmiş bir yaklaşım gerekebilir. Tedavi planı, bir sağlık profesyonelinin değerlendirmesine dayanmalıdır. SDH ciddi sonuçlara yol açabileceğini unutmamak önemlidir, bu nedenle bu tür semptomlar yaşayan bir kişi derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.

Referanslar:

1. Subdural Hematom
2. https://emedicine.medscape.com/article/1137207-overview
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21183-subdural-hematoma
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532970/
5. https://www.nhs.uk/conditions/subdural-haematoma/
6. https://medlineplus.gov/ency/article/000713.htm
7. https://www.webmd.com/brain/subdural-hematoma-symptoms-causes-treatments