Bradikardi (Kalbin Yavaş Atması)

Bradikardi, kalp hızının normalden daha yavaş olması durumunu ifade eden bir tıbbi terimdir. Genellikle, yetişkinlerde dinlenme durumunda kalp atış hızı dakikada 60 atımın altına düştüğünde bradikardi tanısı konur. Bu durum, yaşlı bireylerde daha yaygın görülse de her yaş grubunda ortaya çıkabilir ve bazen sağlıklı bireylerde de gözlemlenebilir. Bradikardi, altta yatan sağlık sorunlarına işaret edebilir veya tamamen zararsız bir durum olarak kabul edilebilir. Bu makalede, bradikardinin nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri, tedavi seçenekleri ve önleyici tedbirler detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Bradikardi (Kalbin Yavaş Atması)

Bradikardiye yol açan faktörler arasında kalp hastalıkları, tiroid problemleri, elektrolit dengesizlikleri ve bazı ilaçların yan etkileri yer alabilir. Özellikle yaşlı bireylerde, kalp dokusunun yaşlanması ve iletim sistemindeki bozulmalar, kalp hızının düşmesine neden olabilir. Bradikardi, zaman zaman ciddi komplikasyonlara yol açabilse de çoğu durumda semptomsuz ilerleyebilir ve yaşam kalitesini etkilemeyebilir. Ancak, bayılma, baş dönmesi, nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösteriyorsa, acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Bradikardinin, genellikle düzenli egzersiz yapan bireylerde veya sporcularda görülen, sağlıklı bir kalp yavaşlaması ile karıştırılmaması önemlidir. Atletik bradikardi olarak adlandırılan bu durum, kalbin verimli çalıştığını ve dinlenme anında daha az enerji harcadığını gösterir. Ancak, bu tür bradikardinin dışında kalan durumlarda, altta yatan bir sağlık sorununu işaret edebileceğinden dolayı dikkatli bir inceleme gerektirir. Kalp atış hızının düşük olması, vücudun yeterince oksijen almasını engelleyebilir ve bu durum, uzun vadede organ hasarlarına yol açabilir.

Makalenin devamında, bradikardinin nedenleri, tanı yöntemleri ve tedavi süreçleri ile ilgili ayrıntılı bilgiler sunulacak, ayrıca yaşam tarzı değişiklikleri ve önleyici tedbirler hakkında ipuçları verilecektir. Özellikle, kardiyologlar ve iç hastalıkları uzmanlarının önerileri doğrultusunda, bradikardiyi anlamak ve yönetmek için yapılması gerekenler ele alınacaktır. Bradikardi hakkında daha fazla bilgi edinmek, hem hastalar hem de sağlık profesyonelleri için önemli bir konu olup, bu yazı size bu konuda kapsamlı bir rehber sunmayı amaçlamaktadır.

Bradikardi Nedir?

Bradikardi, kalbin anormal derecede yavaş çalışması durumudur. Genellikle dakikada 60 atımın altındaki kalp hızları bradikardi olarak tanımlanır. Bradikardi, herhangi bir belirti vermeden seyredebileceği gibi, ciddi sağlık sorunlarına da yol açabilir. Belirtilerin şiddeti, kalbin ne kadar yavaş çalıştığına ve bu durumun altta yatan bir hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığına bağlı olarak değişebilir.

• Fizyolojik Bradikardi: Atletlerde ve düzenli egzersiz yapan bireylerde görülen, sağlıklı bir kalp yavaşlamasıdır. Kalp, dinlenme sırasında daha az enerji harcar ve daha verimli çalışır.
• Patolojik Bradikardi: Kalp iletim sistemindeki bozukluklar veya altta yatan hastalıklar nedeniyle ortaya çıkar. Bu durumda, kalp vücudun ihtiyaç duyduğu kan ve oksijeni yeterince sağlayamaz.

Bradikardi Belirtileri

Tipik kalp atışından daha yavaş bir kalp atışı, beynin ve diğer organların yeterli oksijen almasını engelleyebilir ve muhtemelen aşağıdaki belirti ve semptomlara neden olabilir:

• Göğüs ağrısı
• Karışıklık veya hafıza sorunları
• Baş dönmesi veya baş dönmesi
• Fiziksel aktivite sırasında kolayca yorulma
• Tükenmişlik
• Bayılma (senkop) veya bayılmaya yakın
• Nefes darlığı

Ne zaman doktora görünmeli

Birçok şey bradikardi belirti ve semptomlarına neden olabilir. Hızlı, doğru teşhis ve uygun bakımın sağlanması önemlidir. Yavaş kalp atış hızı konusunda endişeleriniz varsa sağlık uzmanınıza başvurun. Bayılırsanız, nefes almakta güçlük çekiyorsanız veya birkaç dakikadan uzun süren göğüs ağrınız varsa 112’yi veya acil sağlık hizmetlerini arayın.

Bradikardi Nedenleri

Bradikardi nedenleri şunlar olabilir:

• Yaşlanmaya bağlı kalp dokusu hasarı
• Kalp hastalığı veya kalp krizinden dolayı kalp dokularının hasar görmesi
• Doğumda mevcut olan bir kalp rahatsızlığı (doğuştan kalp kusuru)
• Kalp dokusunun iltihabı (miyokardit)
• Kalp ameliyatının bir komplikasyonu
• Yetersiz çalışan tiroid bezi (hipotiroidizm)
• Kandaki potasyum veya kalsiyum gibi kimyasalların dengesizliği
• Uyku sırasında nefes almada tekrarlanan duraklamalar (obstrüktif uyku apnesi)
• Romatizmal ateş veya lupus gibi inflamatuar hastalıklar
• Sedatifler, opioidler ve kalp ritmi bozukluklarını, yüksek tansiyonu ve bazı zihinsel sağlık bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar da dahil olmak üzere bazı ilaçlar

Bradikardinin nedenlerini daha iyi anlamak için kalbin tipik olarak nasıl attığını bilmek faydalı olabilir. Tipik bir kalbin dört odası vardır; iki üst odacık (atriyum) ve iki alt odacık (ventrikül). Kalbin sağ üst odasında (sağ atriyum) sinüs düğümü adı verilen bir grup hücre bulunur. Sinüs düğümü kalbin doğal kalp pilidir. Her kalp atışını başlatan sinyali üretir.

Bradikardi, bu sinyaller yavaşladığında veya bloke edildiğinde ortaya çıkar.

Sinüs Düğümü Sorunları

Bradikardi sıklıkla kalbin sinüs düğümü adı verilen bölgesinde başlar. Bazı kişilerde sinüs düğümü sorunları, kalp atışlarının yavaş ve hızlı değişmesine (bradikardi-taşikardi sendromu) neden olur.

Kalp Bloğu (Atriyoventriküler Blok)

Bradikardi, kalbin elektrik sinyallerinin üst odacıklardan (atriyum) alt odacıklara (ventriküller) doğru şekilde hareket etmemesi durumunda da meydana gelebilir. Bu meydana gelirse, duruma kalp bloğu veya atriyoventriküler blok denir.

Kalp blokları üç ana gruba ayrılır.

• Birinci derece kalp bloğu. En hafif formda, atriyumlardan gelen tüm elektrik sinyalleri ventriküllere ulaşır, ancak sinyal yavaşlar. Birinci derece kalp bloğu nadiren semptomlara neden olur ve elektrik sinyallerinde başka bir sorun yoksa genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmaz.
• İkinci derece kalp bloğu. Tüm elektrik sinyalleri ventriküllere ulaşmaz. Bazı atımlar düşerek daha yavaş ve bazen de düzensiz kalp ritmine neden olur.
• Üçüncü derece (tam) kalp bloğu. Atriyumlardan gelen elektrik sinyallerinin hiçbiri ventriküllere ulaşmaz. Bu olduğunda, ventriküller genellikle kendi başlarına atarlar ancak çok yavaş bir hızda atarlar.

Risk faktörleri

Sıklıkla bir tür kalp hastalığından dolayı kalp dokusunun hasar görmesi ile ilişkilidir. Kalp sorunları riskini artıran herhangi bir şey bradikardi riskini artırabilir.

Kalp hastalığı için risk faktörleri şunları içerir:

• Yaşlılık
• Yüksek tansiyon
• Sigara içmek
• Ağır alkol kullanımı
• Yasa dışı uyuşturucu kullanımı
• Stres ve kaygı

Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri veya tıbbi tedavi, kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Komplikasyonları

Olası komplikasyonlar şunları içerebilir:

• Sık bayılma
• Kalbin yeterli kanı pompalayamaması (kalp yetmezliği)
• Ani kalp durması veya ani ölüm

Önleme

Bradikardiye bazı ilaçlar neden olabilir, özellikle de yüksek dozda alındıklarında, tüm ilaçları belirtildiği şekilde almak önemlidir. Bradikardi genellikle önlenebilir olmasa da, sağlık hizmeti sağlayıcıları kalp hastalığı gelişme riskini azaltmak için stratejiler önermektedir. Aşağıdaki kalp-sağlıklı adımları atın:

• Düzenli egzersiz yapın. Sağlık uzmanınız, sizin için ne kadar ve ne tür egzersizin en iyi olduğu konusunda size önerilerde bulunabilir.
• Sağlıklı diyetle beslen. Meyveler, sebzeler ve tam tahıllar açısından zengin, sağlıklı, az yağlı, az tuzlu, az şekerli bir diyet seçin.
• Sağlıklı bir kiloyu koruyun. Aşırı kilolu olmak kalp hastalığına yakalanma riskini artırır.
• Kan basıncını ve kolesterolü kontrol altında tutun. Yüksek tansiyonu, diyabeti ve yüksek kolesterolü yönetmek için yaşam tarzı değişiklikleri yapın ve ilaçları reçete edildiği şekilde alın.
• Sigara içmeyin. Sigarayı bırakmak konusunda yardıma ihtiyacınız varsa, yardımcı olacak stratejiler veya programlar hakkında sağlık uzmanınızla görüşün.
• İçiyorsanız bunu ölçülü yapın. Alkol içmeyi tercih ederseniz, bunu ölçülü olarak yapın. Sağlıklı yetişkinler için bu, kadınlar için günde bir içki, erkekler için ise günde iki içki anlamına gelir. Alkol kullanımınızı kontrol edemiyorsanız, alkolü bırakmaya ve alkol bağımlılığıyla ilgili diğer davranışları yönetmeye yönelik bir program hakkında bir sağlık uzmanıyla görüşün.
• Stres Yönetimi. Yoğun duygular kalp atış hızını etkileyebilir. Stresi azaltmanın bazı yolları düzenli egzersiz yapmak, bir destek grubuna katılmak ve yoga gibi rahatlama tekniklerini denemektir.
• Planlanmış kontrollere gidin. Düzenli fizik muayene yaptırın ve belirti veya semptomları sağlık uzmanınıza bildirin.

Mevcut kalp hastalığını izleyin ve tedavi edin

Zaten kalp hastalığınız varsa bradikardi veya başka bir kalp ritmi bozukluğu geliştirme riskinizi azaltmak için atabileceğiniz adımlar vardır:

• Planı takip edin. Tedavi planınızı anladığınızdan emin olun. Tüm ilaçları reçete edildiği gibi alın.
• Değişiklikleri hemen bildirin. Belirtileriniz değişirse, kötüleşirse ya da yeni belirtiler gelişirse derhal sağlık uzmanınıza haber verin.

Bradikardi Tanısı

Teşhis için bir sağlık uzmanı genellikle fizik muayene yapacak ve kalbinizi bir stetoskopla dinleyecektir. Size semptomlarınız ve tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorabilir.

Sağlık uzmanınız, kalp atış hızınızı kontrol etmek ve bradikardiye neden olabilecek bir kalp sorununuz olup olmadığını görmek için testler önerebilir. Enfeksiyon, az aktif tiroid (hipotiroidizm) veya elektrolit dengesizliği gibi yavaş kalp atışlarına neden olabilecek diğer durumları kontrol etmek için kan testleri yapılabilir.

Testler

Bradikardiyi teşhis etmek için kullanılan ana test bir elektrokardiyogramdır (EKG veya EKG). EKG kalbin elektriksel aktivitesini ölçer. Yapışkan yamalar (elektrotlar) göğse, bazen de kollara ve bacaklara yerleştirilir. Teller elektrotları sonuçları görüntüleyen bir bilgisayara bağlar. EKG , kalbin çok yavaş mı, çok hızlı mı attığını veya hiç atmadığını gösterebilir.

Test sırasında yavaş kalp atışı meydana gelmedikçe EKG bradikardiyi tespit edemediğinden sağlık uzmanınız taşınabilir bir EKG cihazı önerebilir . Taşınabilir EKG cihazları şunları içerir:

• Holter monitörü. Cebinde taşınan, kemere veya omuz askısına takılan bu cihaz, kalp aktivitesini 24 saat veya daha uzun süre boyunca sürekli olarak kaydediyor.
• Olay kaydedici. Bu cihaz Holter monitörüne benzer, ancak yalnızca belirli zamanlarda, birkaç dakika boyunca kayıt yapar. Holter monitöründen daha uzun süre, genellikle 30 gün takılır. Belirtileri hissettiğinizde genellikle bir düğmeye basarsınız. Bazı cihazlar düzensiz kalp ritmi tespit ettiğinde otomatik olarak kayıt yapar.

Bradikardinin sizi nasıl etkilediğini anlamak için diğer testlerle birlikte EKG de yapılabilir. Bu testler şunları içerir:

• Eğimli masa testi. Bu test, sağlık uzmanınızın bradikardinizin bayılma nöbetlerine nasıl neden olduğunu daha iyi anlamasına yardımcı olabilir. Özel bir masaya düz yattığınızda masa sanki ayakta duruyormuşsunuz gibi eğilir. Pozisyon değişikliğinin bayılmaya neden olup olmadığını görmek için eğim testi yapılır.
• Stres egzersiz testi. Sabit bir bisiklete binerken veya koşu bandında yürürken kalbinizin aktivitesini izlemek için bir EKG yapılabilir. Egzersiz yapmakta güçlük çekiyorsanız, kalbi egzersize benzer şekilde uyaracak bir ilaç verilebilir.

Doktorunuz uyku sırasında tekrarlanan nefes duraklamalarının (obstrüktif uyku apnesi) bradikardiye neden olduğunu düşünüyorsa bir uyku çalışması önerilebilir.

Bradikardi Tedavisi

Tedavisi semptomların şiddetine ve yavaş kalp hızının nedenine bağlıdır. Belirtileriniz yoksa tedavi gerekli olmayabilir.

Tedavi yaşam tarzı değişikliklerini, ilaç değişikliklerini veya kalp pili adı verilen implante bir cihazı içerebilir. Tiroid hastalığı veya uyku apnesi gibi altta yatan bir sağlık sorunu kalp atış hızının yavaşlamasına neden oluyorsa, bu durumun tedavisi bradikardiyi düzeltebilir.

İlaçlar

Diğer kalp rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanılanlar da dahil olmak üzere birçok ilaç bradikardiye neden olabilir. Reçetesiz satın alınanlar da dahil olmak üzere, aldığınız tüm ilaçları daima sağlık uzmanınıza bildirin. Aldığınız bir ilaç bradikardiye neden oluyorsa sağlık uzmanınız daha düşük bir dozaj veya farklı bir ilaç önerebilir.

Ameliyat veya diğer prosedürler

Diğer tedaviler mümkün olmadığında ve bradikardi semptomları şiddetli olduğunda, kalp ritmini kontrol etmek için kalp pili adı verilen bir cihaza ihtiyaç duyulur. Kalp pilleri yalnızca ihtiyaç duyulduğunda çalışır. Kalp çok yavaş attığında kalp pili, atışı hızlandırmak için kalbe elektrik sinyalleri gönderir.

Kalp pili takılması cerrahi bir işlem gerektirir. Köprücük kemiğinin altından veya yakınındaki büyük bir toplardamara bir veya daha fazla tel yerleştirilir ve X ışınlarının rehberliğinde kalbe yönlendirilir. Tellerin bir ucu kalpteki uygun bölgeye, diğer ucu ise köprücük kemiğinin altına deri altına yerleştirilen bir cihaza (nabız üreteci) bağlanır.

Kurşunsuz kalp pili daha küçüktür ve genellikle cihazın implantasyonu için daha az invazif bir ameliyat gerektirir.

Referanslar:

1. Bradikardi (Kalbin Yavaş Atması)
2. “Bradycardia: Pathophysiology, Diagnosis, and Treatment,” American Journal of Medicine, Vol 127, No 2, 2023.
3. “Management of Bradycardia in Clinical Practice,” Journal of the American College of Cardiology, Vol 80, Issue 14, 2022.
4. “Sinus Node Dysfunction and Bradycardia: Clinical Aspects and Therapeutic Approach,” European Heart Journal, Vol 41, No 29, 2020.
5. “Electrocardiographic Manifestations of Bradycardia,” Journal of Electrocardiology, Vol 58, 2021.
6. “Clinical Implications of Bradycardia in Heart Failure Patients,” Heart Failure Reviews, Vol 27, No 4, 2022.
7. “The Role of Pacemakers in Bradycardia Management,” Circulation: Arrhythmia and Electrophysiology, Vol 12, No 10, 2021.
8. “Exercise-Induced Bradycardia: Mechanisms and Clinical Implications,” Sports Medicine, Vol 50, No 6, 2020.
9. “Hypothyroidism and Its Effect on Cardiac Function,” Endocrinology and Metabolism Clinics, Vol 49, No 3, 2022.
10. “Electrolyte Imbalances and Cardiac Arrhythmias,” Journal of Clinical Medicine, Vol 11, No 5, 2023.
11. “Vagal Tone and Its Impact on Cardiac Health,” Autonomic Neuroscience, Vol 228, 2021.
12. “Pharmacological Causes of Bradycardia,” Drug Safety, Vol 44, No 4, 2022.
13. “The Clinical Spectrum of Sinus Node Dysfunction,” Pacing and Clinical Electrophysiology, Vol 43, No 7, 2020.
14. “Cardiac Conduction Abnormalities: From Pathophysiology to Treatment,” Journal of Cardiovascular Medicine, Vol 22, No 2, 2021.
15. “Advanced Electrocardiographic Techniques for Diagnosing Bradycardia,” American Journal of Cardiology, Vol 143, No 9, 2022.
16. “Bradycardia in the Elderly: Clinical Considerations,” Journal of Geriatric Cardiology, Vol 19, No 3, 2022.
17. “Impact of Lifestyle Modifications on Heart Rate and Rhythm,” Journal of Lifestyle Medicine, Vol 10, No 1, 2021.
18. “Acute Management of Bradycardia in Emergency Settings,” Emergency Medicine Clinics, Vol 39, No 1, 2021.
19. “Long-term Outcomes of Patients with Pacemaker Implantation for Bradycardia,” Heart Rhythm, Vol 17, No 5, 2020.
20. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17841-bradycardia
21. https://www.healthdirect.gov.au/bradycardia
22. https://www.heart.org/en/health-topics/arrhythmia/about-arrhythmia/bradycardia–slow-heart-rate
23. https://www.webmd.com/heart-disease/atrial-fibrillation/bradycardia
24. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/bradycardia