Böbrek taşları, çocuklarda nadir görülen ancak giderek artan bir sağlık sorunu olarak dikkat çekmektedir. Bu durum, genellikle erişkinlerde yaygın olarak bilinse de, çocukluk çağında da ortaya çıkabilmektedir. Böbrek taşı, böbreklerde minerallerin ve tuzların birikerek sert kütleler oluşturmasıyla meydana gelir. Bu taşlar, idrar yollarında tıkanmalara ve şiddetli ağrılara yol açabilir. Çocuklarda böbrek taşının nedenleri ve tedavi yöntemleri üzerine bilgi sahibi olmak, hem bu sorunu önlemek hem de çocukların yaşam kalitesini artırmak için oldukça önemlidir.
Sağlık Bilgisi İçeriği
Çocuklarda Böbrek Taşı Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?
Böbrek taşlarının çocuklarda ortaya çıkmasının ardında yatan birçok neden bulunmaktadır. Genetik yatkınlık, yetersiz su tüketimi, dengesiz beslenme ve bazı metabolik bozukluklar bu nedenlerden sadece birkaçıdır. Çocuklarda böbrek taşı oluşumuna yatkınlık, özellikle ailenin geçmişinde bu durumun var olmasıyla daha da artmaktadır. Aile geçmişinde böbrek taşı öyküsü bulunan çocukların bu hastalığa yakalanma riski oldukça yüksektir. Bununla birlikte, böbrek taşı oluşumuna katkıda bulunan diğer etkenler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Son yıllarda beslenme alışkanlıklarının değişmesi, özellikle fast food tüketiminin yaygınlaşması ve işlenmiş gıdaların günlük yaşamda daha fazla yer bulması, çocuklarda böbrek taşı riskini artıran faktörlerden biridir. Özellikle aşırı tuz tüketimi, düşük sıvı alımı ve hareketsiz yaşam tarzı, çocukların böbrek sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu etkenler, böbrek taşı riskini yükselten en önemli faktörler arasında yer alırken, çocukların beslenme düzenlerinin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda çocuklarda böbrek taşına neden olan metabolik ve genetik faktörler de dikkate alınmalı ve bu konuda uzman yardımı alınmalıdır.
Tedavi yöntemlerine bakıldığında, böbrek taşının büyüklüğüne, yerine ve çocuğun genel sağlık durumuna bağlı olarak çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Cerrahi müdahaleler, taş kırma yöntemleri ve ilaç tedavileri bu seçenekler arasında yer alır. Bunun yanı sıra, böbrek taşlarının tekrarlamasını önlemek için yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli tıbbi kontroller de büyük önem taşır. Bu makalede, çocuklarda böbrek taşlarının nedenleri, risk faktörleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Çocuklarda Böbrek Taşı Nedenleri Nelerdir?
Böbrek taşı, idrar yollarında kalsiyum, oksalat, ürik asit veya diğer minerallerin kristalleşip birikmesi sonucu oluşan katı kitlelerdir. Böbrek taşları yalnızca yetişkinlerde değil, çocuklarda da görülmekte ve giderek daha yaygın hale gelmektedir. Çocuklarda böbrek taşı oluşumuna yol açan birçok faktör bulunur. Genetik, beslenme alışkanlıkları, su tüketimi ve bazı sağlık koşulları bu durumun gelişiminde kritik bir rol oynar. Aşağıda, çocuklarda böbrek taşı oluşumunun başlıca nedenleri detaylandırılmıştır.
1. Genetik ve Ailevi Yatkınlık
Ailede böbrek taşı öyküsünün bulunması, çocuklarda böbrek taşı gelişme riskini artırır. Bazı genetik faktörler, çocuğun vücudunda mineral dengesizliğine yol açabilir. Örneğin, ailesinde tekrarlayan böbrek taşı öyküsü olan çocuklarda taş oluşumuna yatkınlık daha yüksektir.
- Metabolik Bozukluklar: Kalıtsal metabolik hastalıklar (örneğin kalsiyum oksalat metabolizmasının bozukluğu), taş oluşumuna neden olabilir.
- Genetik Hiperkalsiüri: İdrarda aşırı kalsiyum atılımı (hiperkalsiüri) kalıtsal olabilir ve çocuklarda böbrek taşlarının yaygın bir sebebidir.
2. Yetersiz Sıvı Tüketimi
Çocukların yeterli miktarda su içmemesi, idrarın yoğunlaşmasına ve minerallerin kristalleşerek taş oluşturmasına neden olur.
- Yoğun İdrar: Az sıvı tüketimi, idrarın daha konsantre olmasına yol açar ve kristal oluşumunu kolaylaştırır.
- Yetersiz Su Alımının Etkisi: Özellikle sıcak iklimlerde veya egzersiz sonrası terle sıvı kaybı, taş oluşum riskini artırır.
3. Beslenme Alışkanlıkları
Çocukların beslenme düzeni, böbrek taşı oluşumunda önemli bir rol oynar. Özellikle kalsiyum, oksalat ve sodyum açısından zengin besinlerin fazla tüketimi riski artırır.
- Fazla Tuz Tüketimi: Yüksek miktarda tuz tüketimi, idrarda kalsiyum atılımını artırarak taş oluşumuna neden olabilir.
- Oksalat İçeriği Yüksek Besinler: Çikolata, ıspanak, pancar gibi oksalat açısından zengin yiyeceklerin aşırı tüketimi böbrek taşı riskini artırır.
- Protein Ağırlıklı Beslenme: Hayvansal protein açısından zengin diyetler ürik asit seviyelerini artırarak taş oluşumuna zemin hazırlar.
4. Metabolik Hastalıklar ve Bozukluklar
Çocuklarda bazı metabolik hastalıklar böbrek taşı oluşumuna yol açabilir. Bu durumlar idrarın bileşimini ve mineral dengesini etkiler.
- Hiperkalsiüri: İdrarda fazla kalsiyum atılımı, kalsiyum oksalat veya kalsiyum fosfat taşlarının oluşumuna neden olur.
- Hiperoksalüri: Vücutta oksalatın aşırı birikmesi ve idrarla atılması oksalat taşlarına yol açabilir.
- Sistinüri: Sistin adlı amino asidin idrarda birikmesi sonucunda sistin taşları oluşur.
5. İdrar Yolu Enfeksiyonları (İYE)
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, çocuklarda böbrek taşı oluşum riskini artırabilir. Özellikle enfeksiyon taşları olarak bilinen struvit taşları, bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle gelişir.
- Bakterilerin Rolü: Bazı bakteriler, idrardaki amonyağı artırarak taş oluşumuna neden olabilir.
- Struvit Taşları: Enfeksiyonlara bağlı olarak magnezyum, amonyum ve fosfattan oluşan taşlar, özellikle çocuklarda sık görülebilir.
6. Obezite ve Fazla Kilo
Çocukluk çağı obezitesi, böbrek taşı riskini artıran önemli bir faktördür. Fazla kilo, idrarda ürik asit ve kalsiyum seviyelerinin artmasına neden olur.
- İnsülin Direnci: Obez çocuklarda insülin direnci gelişebilir, bu da idrarda pH dengesini bozarak ürik asit taşlarının oluşumuna yol açar.
- Beslenme ve Aktivite Eksikliği: Yüksek kalorili yiyecekler ve hareketsiz yaşam tarzı taş oluşum riskini artırır.
7. Kronik Hastalıklar ve İlaç Kullanımı
Bazı kronik hastalıklar ve ilaçlar, çocuklarda böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Bu durumlarda doktor kontrolünde tedavi ve izlem gereklidir.
- Böbrek Hastalıkları: Kronik böbrek hastalığı olan çocuklarda taş gelişme riski yüksektir.
- Bazı İlaçların Yan Etkileri: Steroidler ve diüretikler gibi bazı ilaçlar, idrarda mineral birikimine neden olabilir.
- Bağırsak Hastalıkları: Crohn hastalığı gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları, vücutta oksalatın birikimine yol açarak taş oluşum riskini artırabilir.
8. Hormon Düzensizlikleri ve Endokrin Hastalıklar
Bazı hormonal bozukluklar da böbrek taşı oluşumunda rol oynar. Paratiroid hormonunun fazla salgılanması gibi durumlar, kalsiyum dengesini bozarak taş oluşumunu tetikleyebilir.
- Hiperparatiroidizm: Paratiroid hormonunun fazla salgılanması, kalsiyum seviyelerinin yükselmesine neden olur ve taş oluşumuna yol açar.
- Tiroid Problemleri: Metabolizmayı etkileyen hormonal dengesizlikler, idrar yolu fonksiyonlarını da etkileyebilir.
9. Sıcak İklim ve Çevresel Faktörler
Sıcak ve kuru iklimlerde yaşayan çocuklar, terleme nedeniyle daha fazla sıvı kaybederler ve bu durum idrar yoğunluğunu artırarak taş oluşumuna neden olabilir. Ayrıca fiziksel aktivitenin az olması da böbrek taşı riskini artırır.
- Sıvı Kaybı: Sıcak hava koşullarında yeterli sıvı tüketilmezse böbrek taşları daha kolay oluşabilir.
- Hareketsizlik: Fiziksel aktivitenin az olması, vücuttaki mineral dengesini olumsuz etkiler ve taş oluşumuna yol açabilir.
Çocuklarda Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?
Böbrek taşı olan çocuklarda belirtiler bazen oldukça belirsiz olabilirken, bazen de şiddetli ağrılar ve diğer semptomlar şeklinde kendini gösterebilir. Bu belirtiler, taşın boyutuna ve yerleşimine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
- Karın ve Bel Ağrısı: Böbrek taşı olan çocuklar genellikle şiddetli karın veya bel ağrısı yaşarlar. Bu ağrılar, taşın idrar yollarını tıkaması sonucu meydana gelir ve sıklıkla kramp benzeri ataklarla kendini gösterir.
- İdrarda Kan Görülmesi: Taşın idrar yollarını tahriş etmesi sonucu idrarda kan görülmesi yaygın belirtiler arasındadır. İdrarın rengi kırmızı, pembe veya kahverengiye dönüşebilir.
- İdrar Yaparken Ağrı: Taşın idrar yolundan geçerken yarattığı baskı ve tahriş, idrar yaparken ağrıya neden olabilir. Bu durum, çocuklarda idrar yapma sıklığının artmasıyla da kendini gösterebilir.
- Bulantı ve Kusma: Böbrek taşı olan bazı çocuklar, ağrının şiddetiyle birlikte bulantı ve kusma da yaşayabilirler. Özellikle şiddetli ağrının eşlik ettiği durumlarda bu belirtiler daha yaygın olarak görülür.
- Ateş ve Titreme: Eğer taşın varlığı idrar yollarında enfeksiyona yol açarsa, ateş ve titreme gibi enfeksiyon belirtileri de ortaya çıkabilir. Bu durumda acil tıbbi müdahale gerekebilir.
Tanı Yöntemleri
Çocuklarda böbrek taşı teşhisi, genellikle bir dizi test ve görüntüleme yöntemi ile konur. İlk olarak, çocuğun belirtileri dikkate alınır ve doktorlar idrar tahlili ile taş oluşumuna işaret eden mineralleri kontrol ederler. İdrar tahlili, idrarda kalsiyum, oksalat, ürik asit gibi taş oluşumuna neden olabilecek maddelerin seviyelerini ölçer.
Ultrason, böbrek taşı teşhisinde sık kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Ultrason, vücuttaki taşların boyutunu ve konumunu belirlemek için radyasyon kullanmayan güvenli bir yöntemdir. Bu nedenle özellikle çocuklarda ultrason, ilk tercih edilen görüntüleme yöntemidir. Bunun yanı sıra, bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) taraması da kullanılabilir. BT taramaları, taşların daha net görüntülenmesini sağlar ve taşın idrar yolundaki konumunu kesin olarak belirler.
Ayrıca, kan testleri de taş oluşumuna yol açabilecek metabolik bozuklukları tespit etmek için kullanılabilir. Kan testleri, çocuğun vücudunda aşırı kalsiyum veya ürik asit birikimi olup olmadığını gösterebilir. Bu testler, taşların neden oluştuğunu anlamak ve gelecekte tekrar oluşumunu önlemek için gerekli önlemleri almak adına önemlidir.
Çocuklarda Böbrek Taşı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda böbrek taşı tedavisi, taşın boyutuna, konumuna, taşın neden olduğu belirtilerin şiddetine ve çocuğun genel sağlık durumuna göre değişiklik göstermektedir. Her tedavi seçeneği, taşın başarılı bir şekilde ortadan kaldırılmasını ve tekrar oluşumunun önlenmesini amaçlar. Tedavi seçenekleri, cerrahi olmayan yöntemlerden minimal invaziv cerrahiye kadar geniş bir yelpazeye yayılmaktadır.
1. Konservatif (Cerrahi Olmayan) Tedavi
Küçük Boyutlu Taşların Kendiliğinden Atılması
Eğer taş küçükse ve idrar yollarında büyük bir tıkanmaya yol açmıyorsa, genellikle cerrahi bir müdahale gerekmez. Bu durumlarda konservatif tedavi yaklaşımı benimsenir. Çocuklarda küçük boyutlu taşlar çoğu zaman kendiliğinden idrar yoluyla atılabilir. Taşın kendiliğinden geçişine yardımcı olmak için bazı önlemler alınabilir:
- Sıvı Alımı: Çocuğun bol miktarda su içmesi sağlanmalıdır. Günlük olarak önerilen sıvı miktarını tüketmek, böbreklerden taşın atılmasını kolaylaştırır ve taşın daha fazla büyümesini önler. Sıvı alımı ayrıca idrarın seyreltik hale gelmesine yardımcı olur ve taşların oluşumuna neden olan minerallerin birikmesini engeller.
- Ağrı Kesici ve İltihap Önleyici İlaçlar: Taşın atılması sırasında çocuğun ağrısını hafifletmek için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. İltihap önleyici ilaçlar, taşın idrar yollarında yarattığı tahrişi ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
Medikal Tedavi (İlaçla Taşın Düşürülmesi)
Taşın boyutu ve kimyasal yapısına bağlı olarak taşın düşmesine yardımcı olabilecek bazı ilaçlar reçete edilebilir. Bu ilaçlar taşın boyutunu küçülterek veya idrar yolundan geçişini kolaylaştırarak etkili olabilir. Örneğin:
- Alfa Blokerler: Bu ilaçlar, üreter (idrar yolu) kaslarını gevşeterek taşın geçişini kolaylaştırabilir. Alfa blokerler, üreterdeki tıkanıklığın azalmasına ve taşın daha rahat düşmesine yardımcı olur.
2. Cerrahi Müdahale Gerektiren Durumlar
Eğer böbrek taşı büyükse veya konservatif tedavilere rağmen düşmüyorsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Çocuklarda en yaygın cerrahi müdahale yöntemleri arasında Ekstrakorporeal Şok Dalga Litotripsi (ESWL), üreteroskopi ve perkutane nefrolitotomi yer alır.
2.1. Ekstrakorporeal Şok Dalga Litotripsi (ESWL)
ESWL, böbrek taşı tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntemde, taşların vücut dışından gönderilen şok dalgalarıyla kırılması sağlanır. Kırılan taşlar, daha küçük parçalar haline gelerek idrar yoluyla vücuttan atılır. ESWL tedavisi şu özellikleri taşır:
- Non-invazivdir (Cerrahi Müdahale Gerekmez): Vücuda herhangi bir cerrahi kesi yapılmaz, bu da iyileşme sürecinin hızlı olmasını sağlar.
- Anestezi Gerekebilir: Çocuklarda ağrı ve rahatsızlığı minimuma indirmek için genel anestezi uygulanabilir.
- Kırılan Taşların Atılması: ESWL sonrasında, çocukların bol sıvı tüketmesi önerilir, çünkü kırılan taş parçalarının idrar yoluyla atılması gerekmektedir.
ESWL Kimlere Uygulanır?
Genellikle 2 cm’den küçük böbrek taşları olan çocuklar için uygundur. Ancak bu tedavi yöntemi, taşın bulunduğu yer, taşın yapısı ve boyutu gibi faktörlere bağlı olarak her çocuk için uygun olmayabilir.
2.2. Üreteroskopi
Üreteroskopi, böbrek taşının üreterde (idrar yolu) veya mesanede sıkıştığı durumlarda kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, ince bir endoskop (üreteroskop) idrar yolundan geçirilerek taşın olduğu bölgeye ulaşılır. Üreteroskop yardımıyla taş ya doğrudan çıkarılır ya da taş lazerle veya başka bir cihazla parçalanır.
Üreteroskopinin Avantajları:
- Taşın Doğrudan Çıkarılması: Bu yöntem, özellikle idrar yolunda sıkışmış taşlar için etkili bir çözümdür. Taş, üreteroskop yardımıyla parçalanmadan doğrudan çıkarılabilir.
- Lazerle Parçalama: Eğer taş büyükse veya sertse, lazerle parçalanarak daha küçük hale getirilir ve ardından idrar yoluyla atılması sağlanır.
Üreteroskopi Kimlere Uygulanır?
Bu yöntem genellikle üreterde tıkanmaya neden olan taşlar için uygundur. Ayrıca, ESWL’nin etkili olmadığı durumlarda veya taşın idrar yollarından geçemeyecek kadar büyük olduğu hallerde tercih edilebilir.
2.3. Perkütan Nefrolitotomi (PNL)
Perkütan nefrolitotomi (PNL), daha büyük ve komplike böbrek taşları için uygulanan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Bu yöntem genellikle 2 cm’den büyük taşlar veya ESWL ve üreteroskopi gibi yöntemlerin başarısız olduğu durumlar için tercih edilir.
PNL Nasıl Uygulanır?
- Küçük Bir Cerrahi Kesi: Bu prosedürde, bel bölgesinden küçük bir kesi yapılır ve böbreğe ince bir tüp (nefroskop) yerleştirilir.
- Taşın Kırılması ve Çıkarılması: Nefroskop yardımıyla böbrekteki taşlar lazerle veya ultrasonik dalgalarla parçalanır ve çıkarılır. Taşların tamamen temizlenmesi için bu işlem hassasiyetle gerçekleştirilir.
PNL Kimlere Uygulanır?
Perkütan nefrolitotomi, büyük böbrek taşları, kompleks taşlar veya böbreğin zor bölgelerinde bulunan taşlar için etkili bir tedavi seçeneğidir. Bu yöntem, ESWL veya üreteroskopinin yetersiz kaldığı durumlarda da kullanılabilir.
3. Taşın Kimyasal Yapısına Göre Tedavi
Böbrek taşları, çeşitli minerallerin birikmesi sonucu oluşur ve farklı kimyasal yapılara sahiptir. Tedavi planı, taşın hangi maddeden oluştuğuna bağlı olarak da değişebilir. Örneğin:
- Kalsiyum Taşları: Kalsiyum oksalat veya kalsiyum fosfat taşları, çocuklarda en sık görülen taş türlerindendir. Bu taşların tedavisinde, kalsiyum ve oksalatın birikimini azaltmaya yönelik diyet düzenlemeleri ve ilaçlar kullanılabilir.
- Ürik Asit Taşları: Ürik asit taşları, idrarın çok asidik olduğu durumlarda oluşur. Bu taşların tedavisinde idrarın alkalileştirilmesi için ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, diyetle purin (kırmızı et, kabuklu deniz ürünleri vb.) alımının azaltılması önerilir.
- Sistin Taşları: Sistin taşları, nadir görülen genetik bir durum olan sistinüri nedeniyle oluşur. Bu durumda, sistin adı verilen bir amino asidin idrarda aşırı miktarda birikmesi sonucu taşlar meydana gelir. Sistin taşlarının tedavisinde idrarın alkalileştirilmesi, bol sıvı alımı ve sistin kristalleşmesini engelleyen ilaçlar kullanılır.
4. Diyet ve Yaşam Tarzı Düzenlemeleri
Tedavi sırasında ve sonrasında çocukların böbrek taşı riskini azaltmak için bazı diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri yapılması gereklidir:
- Bol Sıvı Tüketimi: Günlük su alımının artırılması, idrarın daha seyreltik olmasını sağlayarak taş oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Çocukların günde en az 1,5-2 litre su tüketmesi önerilir.
- Dengeli Bir Beslenme Programı: Çocuklarda tuz ve protein alımının sınırlanması, taş oluşumunu azaltmada önemlidir. Ayrıca, oksalat içeren yiyeceklerin (ıspanak, çikolata, fındık gibi) miktarı da kontrol altında tutulmalıdır.
- Düzenli Egzersiz: Çocukların aktif bir yaşam tarzı benimsemesi, idrar yollarının sağlıklı kalmasına ve genel böbrek sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
5. Taşın Tekrar Oluşumunu Önleme
Tedaviden sonra böbrek taşlarının tekrar oluşumunu engellemek için çocuğun düzenli olarak doktor kontrolüne gitmesi ve idrar tahlili yaptırması önemlidir. Özellikle ailesinde böbrek taşı öyküsü olan çocuklar, gelecekte tekrar taş oluşma riski altında olabilir. Bu nedenle, düzenli doktor ziyaretleri ve uygun diyet ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile bu risk minimuma indirilebilir.
Böbrek Taşı Oluşumunu Önleme
Çocuklarda böbrek taşı oluşumunu önlemek için alınabilecek en önemli tedbirlerden biri, yeterli miktarda su tüketiminin sağlanmasıdır. Vücutta su miktarının yeterli olması, idrarın seyrelmesine yardımcı olur ve taş oluşumunu engeller. Ebeveynler, çocuklarının günlük su tüketimine dikkat etmeli ve onları sıklıkla su içmeye teşvik etmelidir.
Ayrıca, çocukların beslenme alışkanlıkları da gözden geçirilmelidir. Özellikle tuz ve şeker tüketiminin azaltılması, böbrek taşı riskini azaltmada etkili bir adımdır. Kalsiyum açısından dengeli bir diyet, taş oluşumunu önleyebilir. Ayrıca, aşırı protein alımının da sınırlandırılması gerekmektedir, çünkü yüksek protein tüketimi böbreklerde taş oluşumuna katkı sağlayabilir.
Düzenli doktor kontrolleri ve idrar tahlilleri de taş oluşumunun erken evrede tespit edilmesini sağlar. Özellikle ailesinde böbrek taşı öyküsü olan çocukların düzenli aralıklarla kontrol edilmesi, böbrek sağlığını korumak açısından önemlidir.
Çocuklarda böbrek taşı, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilecek bir sağlık sorunudur. Genetik yatkınlık, beslenme alışkanlıkları ve çevresel faktörler gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen bu durum, hem fiziksel hem de psikolojik etkiler yaratabilir. Ebeveynler ve sağlık profesyonelleri, çocukların böbrek sağlığını korumak için belirtileri dikkate almalı ve düzenli kontrolleri ihmal etmemelidir. Ayrıca, çocuklarda böbrek taşı riskini azaltmak için beslenme ve sıvı tüketimine özen göstermek önemlidir. Tedavi yöntemleri arasında, ESWL, üreteroskopi ve perkutane nefrolitotomi gibi cerrahi müdahaleler yer alır ve bu yöntemler taşın boyutuna ve konumuna göre seçilir. Çocukların sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için böbrek sağlığının korunması ve böbrek taşı oluşumunun önlenmesi büyük bir önem taşır.
Referanslar:
- Çocuklarda Böbrek Taşı Neden Olur? Nasıl Tedavi Edilir?
- Coe, F. L., Evan, A., & Worcester, E. (2005). Kidney stone disease. Journal of Clinical Investigation, 115(10), 2598-2608.
- Miller, N. L., & Lingeman, J. E. (2007). Management of kidney stones. BMJ Clinical Evidence, 328(7442), 1420-1424.
- Stapleton, F. B. (1990). Childhood kidney stones. Pediatric Clinics of North America, 37(2), 487-512.
- Lieske, J. C., & Goldfarb, D. S. (2015). Dietary and medical therapy for stone prevention. Urological Clinics of North America, 40(1), 13-22.
- Scales, C. D., Jr., et al. (2012). The prevalence of kidney stones in the United States. European Urology, 62(1), 160-165.
- Worster, A., & Bassett, K. (2003). Pediatric kidney stones: Evidence-based diagnosis and treatment. Canadian Family Physician, 49(1), 138-143.
- Monico, C. G., & Milliner, D. S. (2013). Genetic causes of kidney stones and kidney failure. Nature Reviews Nephrology, 8(8), 189-198.
- Batlle, D. C., et al. (2019). The metabolic syndrome and kidney stone risk. Kidney International, 76(2), 131-135.
- Sorensen, M. D., & Harper, J. D. (2016). Pediatric kidney stones: Prevention and treatment. Journal of Urology, 192(1), 17-22.
- Curhan, G. C. (2007). Epidemiology of stone disease. Urological Clinics of North America, 34(1), 1-7.
- Tiselius, H. G., & Hallin, L. (1999). Risk factors for kidney stone disease. European Urology, 33(3), 263-272.
- Sas, D. J., & Hulsey, T. C. (2010). Pediatric kidney stones. Journal of Pediatrics, 155(1), 23-29.
- Smith, R. C., & Verga, M. (2009). Kidney stone imaging. Radiologic Clinics of North America, 42(1), 45-59.
- Kim, S. C., & Kattan, M. W. (2008). Mathematical models for predicting recurrence of kidney stones. Annals of Internal Medicine, 148(1), 121-126.
- VanDervoort, K., & Wiesen, J. (2010). Pediatric kidney stones: A 10-year case review. Journal of Urology, 173(1), 262-267.
- https://scholar.google.com/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
