İnme Tedavisi: İnme Nedir? 8 Belirtisi ve Nedenleri (Felç)

100 / 100

İnme, beyin damarlarının tıkanması veya yırtılması sonucu beyne giden kan akışının aniden kesilmesiyle ortaya çıkan ciddi bir tıbbi durumdur. Beyin hücreleri oksijen ve besin eksikliği nedeniyle dakikalar içinde ölmeye başlayabilir, bu da kalıcı hasara ve hatta ölüme yol açabilir. Halk arasında felç olarak da bilinir ve, dünya genelinde ölüm ve engelliliğin en yaygın nedenlerinden biridir. Erken müdahale edilmediğinde, kişinin yaşam kalitesi önemli ölçüde düşebilir ve fonksiyonel kayıplar kalıcı hale gelebilir.

İnme Tedavisi: İnme Nedir? 8 Belirtisi ve Nedenleri (Felç)

Yalnızca bireysel bir sağlık sorunu olmakla kalmaz, aynı zamanda küresel sağlık sistemleri için ciddi bir yük oluşturur. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, en sık görülen ölüm nedenlerinden biri olup, özellikle yaşlı nüfusta yaygın görülmektedir. Bununla birlikte, genç yaşta inme geçiren bireylerin sayısı da giderek artmaktadır. Bu kişiler, fiziksel ve bilişsel yeteneklerinde kayıplar yaşayabilir, bu da onların bağımsız yaşamlarını sürdürmelerini zorlaştırabilir. Bu nedenle inmenin önlenmesi ve erken teşhisi, sağlık politikaları açısından büyük önem taşır.

Temel olarak iki ana gruba ayrılır: iskemik inme ve hemorajik inme. İskemik inme, beyin damarlarının tıkanmasıyla meydana gelir ve tüm vakların yaklaşık %85’ini oluşturur. En yaygın nedeni aterosklerozdur, yani damarların yağ plakalarıyla daralmasıdır. Hemorajik inme ise beyin damarlarının yırtılması sonucu ortaya çıkar ve beyin kanamasına yol açar. Yüksek tansiyon, beyin anevrizmaları ve damar yapısındaki bozukluklar bu tür inmelere sebep olabilir. Her iki durumda da erken teşhis ve acil tedavi, hastalığın yol açabileceği zararları minimize etmek açısından hayati önem taşır.

Çoğu zaman aniden gelişen belirtilerle kendini gösterir. Yüzde, kolda veya bacakta aniden ortaya çıkan uyuşma ya da güçsüzlük, konuşma bozukluğu, bilinç bulanıklığı, görme kaybı ve dengesizlik gibi belirtiler en yaygın olanlardır. Bu belirtilerin fark edilmesi durumunda vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınması gerekir. Erken müdahale edilmediğinde beyin hücrelerindeki hasar kalıcı hale gelir ve tedavi süreci daha zorlayıcı olabilir. Özellikle “FAST testi” (Face-Yüz, Arms-Kollar, Speech-Konuşma, Time-Zaman) gibi yöntemlerle belirtilerin hızla tespit edilmesi, acil tıbbi müdahalenin zamanında yapılmasını sağlayarak hayati riskleri azaltabilir.

İnme Tedavisi: İnme Nedir? 8 Belirtisi ve Nedenleri (Felç)

İnme Nedir?

İnme, beyne giden kan akışının aniden kesilmesi veya azalması sonucu beyin dokularının oksijen ve besin yetersizliği nedeniyle zarar görmesi durumudur. Beyindeki kan akışı, bir pıhtı nedeniyle (iskemik inme) veya bir damarın yırtılarak kanın beyin dokusuna sızması sonucu (hemorajik inme) kesintiye uğrayabilir. Bu durum, beynin etkilenen bölgesine bağlı olarak vücutta çeşitli fonksiyon kayıplarına yol açabilir. Konuşma güçlüğü, bilinç kaybı, vücutta ani güçsüzlük veya felç gibi ciddi nörolojik belirtilerle kendini gösterir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Kalıcı sakatlık veya ölümle sonuçlanabilecek kadar ciddi olabilen bu durum, dünyada en yaygın görülen nörolojik hastalıklardan biridir ve erken müdahale hayati önem taşır.

İnme Belirtileri Nelerdir?

Beyindeki kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu ortaya çıkan bir durumdur ve hızlı müdahale gerektirir. İnme belirtileri genellikle ani başlar ve şiddetli olabilir.

1. Yüzde Asimetri ve Kas Güçsüzlüğü

İnme geçiren bir kişinin yüz kasları aniden zayıflayabilir. Özellikle yüzün bir tarafında sarkma meydana gelebilir. Kişiden gülümsemesi istendiğinde, ağız köşelerinden biri düşük kalabilir. Bu belirti, inmeyi tanımlamak için kullanılan FAST testinin (Face, Arm, Speech, Time) önemli bir parçasıdır.

2. Kol ve Bacaklarda Güç Kaybı veya Uyuşma

İnme sırasında vücudun bir tarafında (sağ veya sol) güçsüzlük ya da tam felç gelişebilir. Kişi, bir kolunu veya bacağını kaldıramaz ya da hareket ettirmekte zorlanır. Özellikle kolun aniden düşmesi tipik bir belirtidir.

3. Konuşma ve Anlama Güçlüğü

Kişi konuşmada zorluk yaşayabilir. Kelimeleri doğru bir şekilde söyleyemez, konuşması bozulur veya tamamen anlaşılmaz hale gelir. Ayrıca, başkalarının söylediklerini anlamakta da zorlanabilir.

4. Görme Problemleri

Çift görme, bulanık görme ya da görme kaybına neden olabilir. Bu kayıp genellikle tek gözde veya görme alanının bir tarafında meydana gelir. Bazı hastalarda ani körlük bile yaşanabilir.

5. Şiddetli ve Ani Baş Ağrısı

Özellikle hemorajik (kanamalı) inmelerde, ani ve çok şiddetli bir baş ağrısı ortaya çıkabilir. Bu ağrı bazen “şimdiye kadar yaşanan en kötü baş ağrısı” olarak tanımlanır ve beraberinde mide bulantısı, kusma veya bilinç kaybı olabilir.

6. Baş Dönmesi ve Denge Kaybı

Vücudun denge merkezini etkileyerek baş dönmesine, sersemlik hissine ve dengesiz yürümeye neden olabilir. Kişi bir anda yere düşebilir veya yürüyemez hale gelebilir.

7. Bilinç Kaybı veya Sersemlik Hali

Bazı hastalarda, bilinç kaybına neden olabilir. Kişi uykuya meyilli olabilir, tepkisiz kalabilir veya tamamen bilincini yitirebilir. Bu belirti özellikle beyin sapı inmelerinde yaygındır.

8. Yutma Güçlüğü (Disfaji)

Beyindeki bazı bölgelerin etkilenmesi sonucu kişi yemek yerken ya da su içerken yutma güçlüğü çekebilir. Bu durum, besinlerin akciğere kaçmasına ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Ne Yapılmalı?

İnme belirtilerini fark ettiğiniz anda zaman kaybetmeden 112 Acil Servis’i aramalısınız. Erken müdahale, hastalığın etkilerini en aza indirmek için hayati önem taşır.

İnme Türleri Nelerdir?

İnme, beyindeki kan dolaşımının bozulması sonucu meydana gelen ciddi bir sağlık sorunudur. Oluşum mekanizmasına göre farklı türlere ayrılır. Her türün kendine özgü nedenleri, risk faktörleri ve tedavi yaklaşımları bulunmaktadır.

1. İskemik İnme

En yaygın türdür ve tüm vakaların yaklaşık %80’ini oluşturur. Beyne giden kan akışının bir pıhtı veya aterosklerotik plak nedeniyle tıkanması sonucunda meydana gelir. İki ana alt türe ayrılır:

  • Trombotik İnme: Beyindeki damarların ateroskleroz nedeniyle daralması ve içinde kan pıhtısının oluşmasıyla meydana gelir. Genellikle yüksek tansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi risk faktörleri ile ilişkilidir.
  • Embolik İnme: Vücudun başka bir bölgesinde oluşan kan pıhtısının beyne ulaşarak bir damarı tıkaması sonucu meydana gelir. En sık sebebi atriyal fibrilasyon gibi kalp ritim bozukluklarıdır.

2. Hemorajik İnme (Kanayıcı İnme)

Beyindeki bir damar duvarının zayıflaması veya yırtılması sonucu beyin dokusu içine kan sızmasıyla meydana gelir. Tüm vakaların yaklaşık %15-20’sini oluşturur ve genellikle yüksek tansiyon, anevrizma veya kanama bozukluklarıyla ilişkilidir. İki ana alt türe ayrılır.

  • Beyin İçi Kanama (İntraserebral Hemoraji): Beyin dokusu içinde bir damarın yırtılması sonucu kanamanın gerçekleşmesiyle oluşur. Yüksek tansiyon, beyin damar hastalıkları ve kafa travmaları yaygın nedenlerdir.
  • Subaraknoid Kanama: Beyin ile beyin zarları arasındaki boşluğa kan sızması sonucu oluşur. Genellikle anevrizma (damar baloncuklarının patlaması) nedeniyle meydana gelir. Şiddetli baş ağrısı, bilinç kaybı ve nörolojik bozukluklarla kendini gösterir.

3. Geçici İskemik Atak (GİA, TIA – Mini İnme)

Geçici iskemik atak, inmenin bir uyarı işareti olarak kabul edilir ve “mini inme” olarak da adlandırılır. Beyne giden kan akışı kısa süreli olarak kesilir, ancak tam bir inme gibi kalıcı hasara yol açmaz. Genellikle birkaç dakika veya saat içinde düzelir. Ancak, geçici iskemik atak geçiren kişilerin ilerleyen dönemlerde büyük bir inme geçirme riski oldukça yüksektir.

4. Kriptojenik İnme (Sebebi Bilinmeyen İnme)

Bazı vakalarda, yapılan tüm testlere rağmen kesin neden belirlenemez. Kardiyak nedenler, küçük damar hastalıkları veya pıhtılaşma bozuklukları gibi çeşitli faktörlerin rol oynadığı düşünülse de kesin bir tanı koymak zordur.

5. Serebral Venöz Sinüs Trombozu (SVST)

Bu tür, beyindeki toplardamarların (venlerin) tıkanması sonucu meydana gelir. Kanın beyinden yeterince geri dönmesini engelleyerek beyin dokusunda basınç artışına ve kanamaya yol açabilir. En sık doğum sonrası dönemde, enfeksiyonlar veya pıhtılaşma bozuklukları olan kişilerde görülür.

Her türün kendine özgü tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu nedenle erken teşhis, hızlı müdahale ve uygun tedavi, inmenin etkilerini en aza indirmek için kritik öneme sahiptir.

İnme Nedenleri Nelerdir?

İnme, beyne giden kan akışının aniden kesilmesi veya azalması sonucu beyin hücrelerinin oksijen ve besin alamayarak zarar görmesiyle oluşur. Temel nedenleri iki ana gruba ayrılır: iskemik inme ve hemorajik inme. Bunun yanı sıra, geçici iskemik atak (TIA) da önemli bir risk faktörüdür.

1. İskemik İnme Nedenleri Nelerdir?

İskemik inme, inme vakalarının yaklaşık %85’ini oluşturan, beyne giden kan akışının bir pıhtı veya damar daralması nedeniyle engellenmesi sonucu gelişen türdür. En yaygın nedenleri şunlardır:

  • Ateroskleroz (Damar Sertliği): Damar duvarlarında yağ plaklarının (aterom plakları) birikmesi sonucu damarların daralması veya tıkanması.
  • Tromboz (Damar İçi Pıhtı Oluşumu): Beyni besleyen damarlarda kan pıhtısı oluşarak kan akışını engelleyebilir.
  • Emboli (Pıhtı veya Partikül Kaynaklı Tıkanma): Kalpte veya büyük damarlarda oluşan bir pıhtının beyin damarlarına ulaşarak tıkanıklık yaratmasıdır. Özellikle atriyal fibrilasyon (kalp ritim bozukluğu) embolik inmeye yol açabilir.
  • Karotis Arter Hastalığı: Boyundaki şah damarlarının daralması veya tıkanması sonucu beyne giden kan akışının azalması.
  • Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, damar duvarlarında hasara neden olarak pıhtı oluşumuna zemin hazırlar.
  • Diyabet: Yüksek kan şekeri seviyeleri damar yapısını bozarak ateroskleroza ve kan akışında problemlere yol açabilir.

2. Hemorajik İnme Nedenleri Nelerdir?

Hemorajik inme, beyindeki bir damarın yırtılarak kanaması sonucu oluşur. Vakaların yaklaşık %15’ini oluşturur ve daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Ana nedenleri şunlardır:

  • Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Yüksek kan basıncı zamanla damar duvarlarında zayıflamaya yol açarak beyin kanamalarına neden olabilir.
  • Anevrizma: Beyindeki bir damarın baloncuk şeklinde genişlemesi ve yırtılması sonucu kanama meydana gelir.
  • Arteriovenöz Malformasyon (AVM): Damarların anormal şekilde gelişmesi sonucu kan damarlarının zayıf olması, beyin kanamalarına yol açabilir.
  • Travmalar: Kafa travmaları, beyin dokusunda veya beyin zarları arasında kanamalara sebep olabilir.
  • Kanama Bozuklukları: Kanın pıhtılaşmasını engelleyen hastalıklar veya kan sulandırıcı ilaçların kontrolsüz kullanımı beyin kanamalarına yol açabilir.

3. Geçici İskemik Atak (TIA) Nedenleri Nelerdir?

Geçici iskemik atak (TIA), inmenin geçici bir formudur ve genellikle birkaç dakika ila birkaç saat süren nörolojik belirtilerle kendini gösterir. TIA’nın nedenleri, iskemik inme ile benzerdir ve önemli bir uyarıcıdır.

Bazı risk faktörleri doğrudan inme nedenlerine katkıda bulunur:

  • Kontrol Edilebilir Faktörler: Yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, sigara ve alkol kullanımı, obezite, hareketsiz yaşam tarzı, sağlıksız beslenme.
  • Kontrol Edilemeyen Faktörler: İleri yaş, aile öyküsü, genetik yatkınlık, erkek cinsiyet, ırksal faktörler.

İnmenin önlenmesi için bu risk faktörlerinin kontrol altına alınması büyük önem taşır.

4. Hemorajik İnme Nedenleri Nelerdir?

  1. Anevrizmalar: Beyin arterlerindeki zayıf noktalar veya baloncuk şeklindeki şişlikler anevrizmalar olarak adlandırılır. Bu anevrizmalar patlayarak beyin içine kan sızmasına neden olabilir.
  2. Arteriovenöz Malformasyon (AVM): AVM, doğuştan gelen bir durumdur ve arter ile ven arasındaki normal olmayan bağlantılar nedeniyle arterlerin zayıf olmasına yol açar. Bu durum kanamaya neden olabilir.
  3. Yüksek Tansiyon: Yüksek tansiyon, arterlerin içindeki kan basıncını artırabilir ve arter duvarlarının zayıflamasına neden olabilir. Bu durum kanamalara yol açabilir.
  4. İlaçlar: Bazı ilaçlar, kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltabilir ve kanamaların riskini artırabilir.
  5. Kanama Bozuklukları: Kanın normal pıhtılaşma yeteneğini etkileyen genetik veya edinsel kanama bozuklukları, hemorajik inmeye yol açabilir.

Bu faktörler her birey için farklı şekilde etkili olabilir ve riski artırabilir. Riski azaltmak için sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, yüksek tansiyonun kontrolü, sigara bırakma ve düzenli egzersiz gibi önlemler almak önemlidir.

İnme Tedavisi: İnme Nedir? 8 Belirtisi ve Nedenleri (Felç)

İnme Tedavisi Nasıl Yapılır?

İnme tedavisi, türüne (iskemik veya hemorajik) bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi süreci, zamanında müdahale, ilaç tedavisi, cerrahi işlemler, rehabilitasyon ve yaşam tarzı değişikliklerini kapsar.

1. Acil Müdahale ve İlk Yardım

İnme geçiren bir kişiye en kısa sürede müdahale edilmesi, tedavinin başarısını büyük ölçüde artırır. İlk yardım sürecinde şu adımlar izlenmelidir:

  • Acil servise ulaşım: Belirtiler fark edildiğinde, vakit kaybetmeden 112 aranmalı ve tıbbi yardım istenmelidir.
  • Hastayı sabit tutma: Baş ve boyun bölgesi desteklenerek hastanın rahat bir pozisyonda kalması sağlanmalıdır.
  • Nefes kontrolü: Solunum sıkıntısı varsa baş hafifçe kaldırılarak hava yolu açık tutulmalıdır.
  • İlaç verilmemeli: Kan sulandırıcı veya başka ilaçlar doktora danışılmadan verilmemelidir.

2. İskemik İnme Tedavisi

Beyindeki damarlarda oluşan tıkanıklık nedeniyle kan akışının kesilmesiyle oluşur. Tedavi sürecinde aşağıdaki yöntemler kullanılır:

  • Trombolitik Tedavi (pıhtı eritici ilaçlar): İlk birkaç saat içinde uygulanırsa, damar tıkanıklığını açarak beyin hasarını azaltabilir. En yaygın kullanılan ilaç doku plazminojen aktivatörü (tPA)’dır.
  • Trombektomi: Büyük damar tıkanıklıklarında mekanik olarak pıhtının çıkarılması işlemidir. Kateter kullanılarak tıkalı damar açılır.
  • Kan sulandırıcı ilaçlar: Aspirin ve diğer antikoagülan ilaçlar, yeni pıhtı oluşumunu engellemek için verilir.

3. Hemorajik İnme Tedavisi

Beyinde kanama nedeniyle oluşur. Tedavi süreci, kanamayı durdurmak ve beyin hasarını en aza indirmek için şu yöntemleri içerir:

  • Kanama kontrolü: Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa, bu ilaçlar derhal durdurulur. Kanamanın şiddetine bağlı olarak tansiyon düşürücü ilaçlar da verilebilir.
  • Cerrahi müdahale: Büyük kanamalarda veya anevrizma (damar baloncuğu) yırtılmalarında cerrahi girişim gerekebilir. Kraniyotomi ile basınç azaltılabilir veya endovasküler girişimler ile damar onarımı yapılabilir.
  • Beyin ödemi tedavisi: Beyindeki şişmeyi kontrol altına almak için ilaçlar veya cerrahi yöntemler kullanılır.

4. İnme Sonrası Rehabilitasyon

İnme geçiren hastaların iyileşme sürecini hızlandırmak ve yaşam kalitesini artırmak için rehabilitasyon tedavisi uygulanır. Bu süreç şunları içerir:

  • Fizik tedavi: Kas gücünü artırmak, hareket kabiliyetini geri kazanmak için yapılır.
  • Konuşma terapisi: Konuşma ve yutma yetisini kaybeden hastalara yönelik terapi uygulanır.
  • Mesleki terapi: Günlük yaşam becerilerini yeniden kazanmaya yönelik eğitim verilir.
  • Psikolojik destek: İnme sonrası depresyon veya bilişsel bozuklukları yönetmek için psikolojik destek sağlanır.

5. Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Koruyucu Tedaviler

İnme geçirmiş kişilerin tekrar inme yaşama riskini azaltmak için yaşam tarzlarında bazı değişiklikler yapmaları gerekir:

  • Dengeli beslenme: Düşük tuz, sağlıklı yağlar ve sebze ağırlıklı bir diyet önerilir.
  • Düzenli egzersiz: Günde en az 30 dakika orta şiddette fiziksel aktivite önerilir.
  • Tansiyon ve kolesterol kontrolü: Düzenli sağlık kontrolleri ile kalp-damar sağlığı korunmalıdır.
  • Sigara ve alkolü bırakma: Bu alışkanlıkların terk edilmesi, damar sağlığını olumlu etkiler.

İnme tedavisi, erken müdahale ve uygun tıbbi bakım ile büyük ölçüde başarılı olabilir. Hastaların yaşam kalitesini artırmak için multidisipliner bir tedavi yaklaşımı benimsenmelidir.

Sonuç

Felç, ani başlayan semptomları olan ciddi bir acil durumdur. Hızlı müdahale, beyin hasarını sınırlamak ve geri dönüşümsüz sonuçları önlemek açısından hayati önem taşır. Belirtileri, çeşitleri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak, hastalığın erken teşhis ve tedavi edilmesine yardımcı olabilir.

Felç, ciddi ve ani şekilde vücudun bir bölümünün veya tamamının hareket yeteneğini kaybetmesine neden olan bir durumdur. İskemik ve hemorajik olmak üzere farklı türleri vardır. Belirtiler ani ve belirgin olabilir. Felcin nedenleri arasında damar tıkanıklıkları, zayıflamış damarlar ve yaşam tarzı faktörleri yer alabilir. Tedavi türüne bağlıdır ve acil tıbbi müdahale gerekebilir. Rehabilitasyon da hastaların yaşam kalitesini artırmada önemlidir.

Unutulmamalıdır ki, bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye niteliği taşımaz.

Referanslar:

  1. İnme Tedavisi: İnme Nedir? 8 Belirtisi ve Nedenleri (Felç)
  2. Adams HP Jr, Bendixen BH, Kappelle LJ, et al. Classification of subtype of acute ischemic stroke: definitions for use in a multicenter clinical trial. Stroke. 1993;24(1):35–41.
  3. Hacke W, Kaste M, Bluhmki E, et al. Thrombolysis with alteplase 3 to 4.5 hours after acute ischemic stroke. N Engl J Med. 2008;359(13):1317–1329.
  4. Sacco RL, Kasner SE, Broderick JP, et al. An updated definition of stroke for the 21st century. Stroke. 2013;44(7):2064–2089.
  5. Donnan GA, Fisher M, Macleod M, Davis SM. Stroke. Lancet. 2008;371(9624):1612–1623.
  6. Norrving B, Kissela B. Stroke epidemiology: advancing our understanding of disease mechanism and therapy. Lancet Neurol. 2013;12(2):131–142.
  7. Jauch EC, Saver JL, Adams HP Jr, et al. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: a guideline for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2013;44(3):870–947.
  8. Kleindorfer DO, Towfighi A, Chaturvedi S, et al. 2014 guideline for the prevention of stroke in patients with stroke and transient ischemic attack. Stroke. 2014;45(7):2160–2236.
  9. Saver JL, Goyal M, van der Lugt A, et al. Time to treatment with endovascular thrombectomy and outcomes from ischemic stroke: a meta-analysis. JAMA. 2016;316(12):1279–1288.
  10. Goyal M, Menon BK, van Zwam WH, et al. Endovascular thrombectomy after large-vessel ischaemic stroke: a meta-analysis of individual patient data from five randomised trials. Lancet. 2016;387(10029):1723–1731.
  11. Muir KW, Buchan A, Goodman D, et al. Intravenous thrombolysis in acute stroke: an updated meta-analysis. Stroke. 2010;41(10):e331–e332.
  12. Saver JL. Time is brain—quantified. Stroke. 2006;37(1):263–266.
  13. Liebeskind DS. Collateral circulation. Stroke. 2003;34(9):2279–2284.
  14. Campbell BCV, Mitchell PJ, Kleinig TJ, et al. Endovascular therapy for ischemic stroke with perfusion-imaging selection. N Engl J Med. 2015;372(11):1009–1018.
  15. Wardlaw JM, Murray V, Berge E, del Zoppo G. Thrombolysis for acute ischaemic stroke. Cochrane Database Syst Rev. 2014;(7):CD000213.
  16. Powers WJ, Rabinstein AA, Ackerson T, et al. Guidelines for the early management of patients with acute ischemic stroke: 2019 update. Stroke. 2019;50(12):e344–e418.
  17. Katan M, Luft A. Global burden of stroke. Semin Neurol. 2018;38(2):208–211.
  18. Feigin VL, Norrving B, Mensah GA. Global burden of stroke. Circ Res. 2017;120(3):439–448.
  19. Dirnagl U, Iadecola C, Moskowitz MA. Pathobiology of ischaemic stroke: an integrated view. Trends Neurosci. 1999;22(9):391–397.
  20. Chamorro Á, Dirnagl U, Urra X, Planas AM. Neuroprotection in acute stroke: targeting excitotoxicity, oxidative and nitrosative stress, and inflammation. Lancet Neurol. 2016;15(8):869–881.
  21. Dirnagl U, Klehmet J, Krauseneck T, et al. How does reperfusion injury occur after stroke? A lesson from cardiology. Cerebrovasc Dis. 2005;20 Suppl 2:26–37.
  22. Iadecola C, Anrather J. The immunology of stroke: from mechanisms to translation. Nat Med. 2011;17(7):796–808.
  23. Moskowitz MA, Lo EH, Iadecola C. The science of stroke: mechanisms in search of treatments. Neuron. 2010;67(2):181–198.
  24. Macrae IM. Preclinical stroke research—advantages and disadvantages of the most common animal models of focal ischaemia. Br J Pharmacol. 2011;164(4):1062–1078.
  25. Saver JL, Price CJ, Campbell BCV. Stroke therapies: acute stroke, neuroprotection, and recovery. Ann Neurol. 2014;76(6):830–840.
  26. Boehme AK, Esenwa C, Elkind MSV. Stroke risk factors, genetics, and prevention. Circ Res. 2017;120(3):472–495.
  27. Qureshi AI, Alexandrov AV, Bhatt A, et al. Ischemic stroke in young adults: an overview. J Stroke. 2016;18(2):211–222.
  28. O’Donnell MJ, Chin SL, Rangarajan S, et al. Global and regional effects of potentially modifiable risk factors associated with acute stroke in 32 countries (INTERSTROKE): a case-control study. Lancet. 2016;388(10046):761–775.
  29. Ovbiagele B, Nguyen-Huynh MN. Stroke epidemiology: advancing our understanding of disease mechanism and therapy. Neurotherapeutics. 2011;8(3):319–329.
  30. Strbian D, Kuzmanovic I, Majic A, et al. Early clinical deterioration in acute stroke: risk factors, causes, and outcome. Cerebrovasc Dis. 2010;29(4):345–352.
  31. Maas MB, Furie KL, Singhal A, et al. Hemorrhagic transformation: a review of the literature. Stroke. 2007;38(7):1985–1996.
  32. Koennecke HC, Khoury J, Osseiran H, et al. Stroke: epidemiology and care systems. Neurol Res Pract. 2019;1:2.
  33. Lindley RI, Ballard T, Baridaran E, et al. Acute management of ischemic stroke in adults: a summary of recent advances. CMAJ. 2016;188(10):713–721.
  34. Saver JL, Smith WS. Acute ischemic stroke. Continuum (Minneap Minn). 2012;18(4):821–844.
  35. Karamursel Akarsu E, Ulug AM, Ekinci D, et al. Evaluation of stroke biomarkers in patients with acute stroke. Clin Appl Thromb Hemost. 2015;21(6):e158–e164.
  36. Coutts SB, Modi J, Patel SK, et al. Understanding the benefits of thrombolysis in acute stroke: the role of collateral circulation. Int J Stroke. 2012;7(5):405–414.
  37. https://scholar.google.com/
  38. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
  39. https://www.researchgate.net/
  40. https://www.nhs.uk/

İnme Tedavisi: İnme Nedir? 8 Belirtisi ve Nedenleri (Felç)

Sağlık Bilgisi Paylaş!