Dünya Sağlık Örgütü DSÖ WHO

WHO, 7 Nisan 1948’de anayasa ile kuruldu. ilk toplantısı, Dünya Sağlık Meclisi (World Health Assembly, WHA), ajansın merkez organı Temmuz 1948 gerçekleşti. Çalışmaları ciddi bir finansal ve teknik kaynak infüzyonunun ardından 1951 yılında başladı.

Dünya Sağlık Örgütü nedir? (DSÖ, WHO)

Dünya Sağlık Örgütünün geniş yetkisi, evrensel sağlık hizmetlerini savunmayı, halk sağlığı risklerini izlemeyi, sağlık acil durumlarına verilen yanıtları koordine etmeyi ve insan sağlığını ve refahını teşvik etmeyi içerir. Dünya Sağlık Anketi ile ülkelere teknik yardım sağlar, uluslararası sağlık standartları ve kılavuzları belirler ve küresel sağlık sorunları hakkında veri toplar. Amiral gemisi yayını olan Dünya Sağlık Raporu, tüm ülkelerdeki küresel sağlık konularının ve sağlık istatistiklerinin uzman değerlendirmelerini sunmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü aynı zamanda sağlık konularıyla ilgili zirveler ve tartışmalar için bir forum görevi de görmektedir.

WHO birçok halk sağlığı başarıları öncü bir rol oynamıştır. En önemlisi çiçek eradikasyonu, polio eradikasyonu ve Ebola aşısı gelişimidir. Dünya Sağlık Örgütünün mevcut öncelikleri arasında; bulaşıcı hastalıklar, özellikle HIV / AIDS, Ebola, sıtma ve tüberküloz; kalp hastalığı ve kanser gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar; sağlıklı beslenme, beslenme ve gıda güvenliği; iş sağlığı; ve madde bağımlılığı.

Dünya Sağlık Örgütünün Kuruluşu

194 üye ülkenin temsilcilerinden oluşan WHA, ajansın en yüksek karar organı olarak hizmet vermektedir. Ayrıca 34 sağlık uzmanından oluşan bir Yönetim Kurulu seçer ve tavsiye eder. WHA her yıl toplanır ve Genel Direktörü seçmek, hedef ve öncelikleri belirlemek ve DSÖ’nün bütçesini ve faaliyetlerini onaylamaktan sorumludur. Şimdiki Genel Direktör, beş yıllık görevine 1 Temmuz 2017’de başlayan eski Sağlık Bakanı ve Etiyopya Dışişleri Bakanı Tedros Adhanom’dur.

Dünya Sağlık Örgütü, üye devletlerden (hem değerlendirilmiş hem de gönüllü) ve özel bağışçıların finansman için katkılarına dayanmaktadır. 2018 itibariyle, büyük bir kısmı üye devletlerden gelen gönüllü katkılardan gelen 4.2 milyar doların üzerinde bir bütçeye sahiptir. Katkılar kişi başına GSYİH içeren bir formülle değerlendirilir. 2018-19’da AB ve üye ülkeleri DSÖ’nün 5,6 milyar dolarlık bütçesinin % 11’ini, ABD % 15’ini, Çin % 0,2’sini katkıda bulundu.

1945 Birleşmiş Milletler Uluslararası Örgüt Konferansı sırasında, Çin Cumhuriyeti’nden bir delege olan Szeming Sze, Norveç ve Brezilya delegelerine yeni Birleşmiş Milletler himayesinde uluslararası bir sağlık örgütü oluşturma konusunda görüştü. Konuyla ilgili bir karar alınamadıktan sonra, konferansın Genel Sekreteri Alger Hiss, böyle bir organizasyon kurmak için bir bildiri kullanılmasını önerdi. Sze ve diğer delegeler lobi yaptı ve uluslararası sağlık konferansı çağrısında bulunan bir bildirge geçti.

“Uluslararası” yerine “Dünya” kelimesinin kullanılması, örgütün ulaşmak istediği şeyin gerçekten küresel doğasını vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü’nün anayasası 22 Temmuz 1946’da Birleşmiş Milletler’in 51 ülkesi ve 10 ülke tarafından imzalandı. Böylece her üyenin üye olduğu Birleşmiş Milletler’in ilk ihtisas kuruluşu oldu. Anayasası, 26 Nisan devleti tarafından onaylandığı 7 Nisan 1948’de ilk Dünya Sağlık Günü’nde resmen yürürlüğe girdi.

Dünya Sağlık Asamblesi’nin ilk toplantısı 24 Temmuz 1948’de sona erdi ve 1949 yılı için 5 milyon ABD doları (daha sonra 1.250.000 GB) bütçe sağladı. Meclis’in ilk cumhurbaşkanı Andrija Štampar ve planlama aşamalarında Genel Sekreter olarak görev yapan WHO Genel Müdürü G. Brock Chisholm atandı. İlk öncelikler sıtma, tüberküloz ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yayılmasını kontrol etmek olduğunu ve anne ve çocuk sağlığını geliştirmek, beslenme ve çevresel hijyen. İlk yasama eylemi, hastalığın yayılması ve morbiditesi hakkında doğru istatistiklerin derlenmesi ile ilgiliydi. Dünya Sağlık Örgütü’nün logosu, iyileşme sembolü olarak Asklepios Çubuğu’nu içermektedir.

Dünya Sağlık Örgütünün fonksiyonel geçmişi

• 1947: Teleks yoluyla epidemiyolojik bir bilgi hizmeti kurdu ve 1950’de BCG aşısı kullanılarak kitle tüberküloz aşılama çalışması başladı.
• 1955: Sıtma yok etme programı başlatıldı, ancak daha sonra objektif olarak değiştirildi. 1955, diyabetes mellitus ve Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’nın oluşturulmasına ilişkin ilk raporu gördü.
• 1958: SSCB Sağlık Bakan Yardımcısı Viktor Zhdanov, Dünya Sağlık Meclisi’ni çiçek hastalığını ortadan kaldırmak için küresel bir girişimde bulunmaya çağırdı ve bu da WHA11.54 sayılı Kararla sonuçlandı.
• 1966: Dünya Sağlık Örgütü merkezini Milletler Sarayı’ndaki Ariana kanadından Cenevre’nin başka bir yerinde yeni inşa edilen bir merkeze taşıdı.
• 1967: Çabaya yılda 2,4 milyon dolar katkıda bulunarak küresel çiçek hastalığının ortadan kaldırılmasını hızlandırdı ve yeni bir hastalık gözetim yöntemi benimsedi . Dünya Sağlık Örgütü ekibinin karşılaştığı ilk sorun çiçek hastalığı vakalarının yetersiz raporlanmasıydı. Ülkelere gözetim ve kontrol altına alma faaliyetlerinde yardımcı olan bir danışmanlar ağı kurmuştur. Ayrıca 1972’de Yugoslavya’daki son Avrupa salgını’nın tutulmasına yardımcı oldu . Yirmi yılı aşkın süredir çiçek hastalığıyla savaştıktan sonra, DSÖ 1979’da hastalığın ortadan kaldırıldığını ilan etti – tarihte insan çabasıyla ortadan kaldırılan ilk hastalık.
• 1967: DSÖ, Tropikal Hastalıklarda Araştırma ve Eğitim Özel Programını başlattı ve Dünya Sağlık Asamblesi, toplum odaklı bakım odaklı, Engelliliğin Önlenmesi ve Rehabilitasyonu konusunda bir karar vermek için oy kullandı.
• 1974: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Dünya Bankası arasında önemli bir ortaklık olan Genişletilmiş Aşı Programı ve onkoseryazisin kontrol programı başlatıldı .
• 1977: Temel ilaçların ilk listesi hazırlandı ve bir yıl sonra “Herkes İçin Sağlık” iddialı hedefi açıklandı.
• 1986: Dünya Sağlık Örgütü küresel HIV / AIDS programına başladı. İki yıl sonra hastalara karşı ayrımcılığın önlenmesi için katıldı ve 1996 yılında UNAIDS kuruldu.
• 1988: Küresel Çocuk Felci Mücadele Girişimi kuruldu.
• 1998: DSÖ Genel Müdürü, çocuk hayatta kalma oranındaki kazanımları, azalan bebek ölüm oranını, artmış yaşam beklentisini ve Dünya Sağlık Örgütünün kuruluşunun ellinci yıldönümünde çiçek hastalığı ve çocuk felci gibi “bela” oranlarını azalttı. Bununla birlikte, anne sağlığına yardımcı olmak için daha fazla şey yapılması gerektiğini ve bu alandaki ilerlemenin yavaş olduğunu kabul etmiştir.
• 2000: Stop TB Ortaklığı BM ‘formülasyonu ile birlikte oluşturulan Binyıl Kalkınma Hedefleri.
• 2001: Kızamık girişim kurdu ve 2007 yılına kadar % 68 oranında hastalıktan küresel ölümlerin azaltılması ile sevildi.
• 2002: AIDS, Tüberküloz ve Sıtma ile Mücadele Küresel Fonu mevcut kaynakları iyileştirmek için hazırlandı.
• 2006: Dünya Sağlık Örgütü, küresel önleme, tedavi için temel oluşturan ve AIDS salgınıyla mücadele planını destekleyen dünyanın ilk resmi Zimbabve HIV / AIDS Araç Kiti’ni onayladı.

Dünya Sağlık Örgütü Anayasası

WHO Anayasası, amacının “mümkün olan en yüksek sağlık düzeyine sahip herkesin başarılması olduğunu” belirtmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü, bu amacı, Anayasasında tanımlanan işlevleri ile yerine getirir:

• (a) Uluslararası sağlık çalışmalarında yönlendirme ve koordinasyon otoritesi olarak hareket etmek;
• (b) Birleşmiş Milletler, uzmanlaşmış kurumlar, devlet sağlığı idareleri, meslek grupları ve uygun görülen diğer kuruluşlarla etkin işbirliği kurmak ve sürdürmek;
• (c) Hükümetlere, talep üzerine, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesinde yardımcı olmak;
• (d) Hükümetlerin talebi veya kabulü üzerine uygun teknik yardım ve acil durumlarda gerekli yardımı sağlamak;
• (e) Birleşmiş Milletler’in talebi üzerine, güven bölgesi halkları gibi özel gruplara sağlık hizmetleri ve tesislerinin sağlanması veya sağlanmasına yardımcı olmak;
• (f) Gerekli olabilecek idari ve teknik hizmetleri kurmak ve sürdürmek, epidemiyolojik ve istatistik hizmetleri dahil;
• (g) Salgın, endemik ve diğer hastalıkları ortadan kaldırmak için çalışmaları teşvik etmek ve ilerletmek;
• (h) Gerektiğinde diğer ihtisas kurumlarıyla işbirliği içinde kazayla yaralanmaların önlenmesini teşvik etmek;
• (i) Gerektiğinde diğer uzman kuruluşlarla işbirliği içinde, beslenme, barınma, sanitasyon, rekreasyon, ekonomik veya çalışma koşullarının ve çevre hijyeninin diğer yönlerinin iyileştirilmesini teşvik etmek;
• (j) Sağlığın ilerlemesine katkıda bulunan bilimsel ve mesleki gruplar arasındaki işbirliğini desteklemek;
• (k) Uluslararası sağlık konularında sözleşmeler, anlaşmalar ve düzenlemeler önermek ve önerilerde bulunmak ve bunları gerçekleştirmek. endemik ve diğer hastalıklar;

2012 yılı itibariyle Dünya Sağlık Örgütü, halk sağlığı alanındaki rolünü şu şekilde tanımlamıştır:

1. Sağlık için kritik konularda liderlik sağlamak ve ortak eylemin gerekli olduğu ortaklıklara katılmak;
2. Araştırma gündemini şekillendirmek ve değerli bilginin üretilmesini, tercüme edilmesini ve yayılmasını teşvik etmek;
3. Normlar ve standartlar belirlemek ve bunların uygulanmasını teşvik etmek ve izlemek;
4. Etik ve kanıta dayalı politika seçeneklerini dile getirme;
5. Teknik destek sağlama, değişimi katalize etme ve sürdürülebilir kurumsal kapasite oluşturma; ve
6. Sağlık durumunun izlenmesi ve sağlık trendlerinin değerlendirilmesi.
7. CRVS (medeni sicil ve hayati istatistikler) hayati olayların (doğum, ölüm, düğün, boşanma) izlenmesini sağlar.

Referanslar

1. The U.S. Government and the World Health Organization. The Henry J. Kaiser Family Foundation.
2. BASIC DOCUMENTS, Forty-ninth edition (PDF).
3. World Health Organization | History, Organization, & Definition of Healt Encyclopedia Britannica.
4. What we do
5. World health report 2013: Research for universal health coverage
6. Dr Tedros takes office as Director-General World Health Organization
7. European governments working with U.S. on plans to overhau, health official says The Globe and Mail Inc. Reuters.
8. Dünya Sağlık Örgütü